Mehdi SƏLİmzadə QƏDİr xəLİlov
Yüklə 2,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
70 IV FƏSİL YERLİ ÖZÜNÜİDARƏETMƏNİN HÜQUQİ ƏSASLARI 4.1.Yerli özünüidarəetmənin hüquqi əsaslarının xüsusuyyətləri əqiqi və səmərəli yerli özünüidarəetmə cəmdə onun əsaslarını təşkil edən müəyyən səbəb və şərt- lərin mövcud olduğu təqdirdə mümkündür. Belə əhəmiyyətli əsaslardan biri də yerli özünüidarəetmənin hüquqi əsaslarıdır. Yerli özünüidarəetmənin hüquqi əsaslarını dövlətin yerli özünüidarəetməsinin təşkili və fəaliyyəti məsələlərinin səmərəli tənzimlənməsini təmin edən normativ hüquqi aktlar sistemi, ha- belə həmin dövlətin yerli özünüidarəetmə sahəsində tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr təşkil edir. Avropa məkanında bu sahədə bir sıra böyük əhəmiyyətə malik olan Konvensiya və xartiyalar mövcuddur ki, bu da həmin sənədlərə tərəfdar çıxan dövlətlərə yerli özünüidarəetmə sisteminin daimi olaraq inkişaf etdirilməsi və bu sahədə Avropa standartlarına uyğunlaşdırılma- sı üçün geniş imkanlar yaradır. Ümumilikdə, Avropa Şurası çər- çivəsində yerli özünüidarəetmə sahəsində aşağıdakı mühüm beynəlxalq sənədlər qəbul edilmişdir: H 71 - Ərazi icmalar və hakimiyyət orqanları arasında trans- sərhəd əməkdaşlıq haqqında Avropa Çərçivə Konvensiyası; - Yerli Özünüidarə haqqında Avropa Xartiyası; - Əcnəbilərin yerli səviyyədə ictimai həyatda iştirakı haqqında Konvensiya; - Regional dillər və milli azlıqların dilləri haqqında Av- ropa Xartiyası; - Ərazi icmaları və hakimiyyət orqanları arasında trans- sərhəd əməkdaşlıq haqqında Avropa Çərçivə Konvensiyasına Əlavə Protokol; - Ərazi icmalar və hakimiyyət orqanları arasında transsərhəd əməkdaşlıq haqqında Avropa Çərçivə Konvensiya- sına ərazilərarası əməkdaşlığa dair 2 saylı Əlavə Protokol; - Landşaftlar haqqında Avropa Konvensiyası; - Gənclərin şəhərlərin və regionların həyatında iştirakı haqqında Xartiya; - Avropa Şəhərlər Xartiyası; - Ərazi icmalar və hakimiyyət orqanları arasında trans- sərhəd əməkdaşlıq haqqında Avropa Çərçivə Konvensiyasına Avroregionların əməkdaşlıq qruplarına dair 3 saylı Əlavə Proto- kol; - Yerli Özünüidarə haqqında Avropa Xartiyasına yerli hakimiyyətin işlərində iştirak etmək hüququna dair Əlavə Pro- tokol. 72 Ərazi icmaları və hakimiyyət orqanları arasında trans- sərhəd əməkdaşlıq haqqında Avropa Çərçivə Konvensiyası (21 may 1980-ci il) Konvensiya yerli və regional hakimiyyətlər arasında öz yurisdiksiyaları çərçivəsində transsərhəd əməkdaşlıq haqqında sazişlərin bağlanmasını təşviq edir və köməklik göstərir. Belə sazişlər regional inkişafa, ətraf mühitin qorunmasına, ictimai xidmətlərin təkmilləşdirilməsinə və sair məsələlərə aid edilə bilər və transsərhəd əməkdaşlıq assosiasiyalarının və ya yerli hakimiyyətlər birliklərinin yaradılmasını nəzərdə tuta bilər. Avropa Şurasının üzv olan dövlətlərin hüquqi və konstitusion sistemlərində fərqləri nəzərə almaq məqsədilə Konvensiya həm yerli, həm də regional hakimiyyətlərə trans- sərhəd əməkdaşlığı onlar üçün ən münasib çərçivəyə daxil et- məyə imkan verən bir sıra nümunəvi sazişlər nəzərdə tutur. Konvensiyaya əsasən Razılığa Gələn Tərəflər transsər- həd əməkdaşlığa mane olan əngəlləri aradan qaldırmaq və belə beynəlxalq əməkdaşlıqda iştirak edən hakimiyyətlərə milli sə- viyyədə nəzərdə tutulan eyni imkanlar yaratmaq öhdəliyini öz üzərinə götürürlər. Yerli Özünüidarə haqqında Avropa Xartiyası (15 oktyabr 1985-ci il) Xartiya Razılığa Gələn Tərəflərin üzərinə yerli özünü- idarəetmə orqanlarının siyasi, inzibati və maliyyə sərbəstliyinə 73 təminat verən baza prinsiplərini tətbiq etmək öhdəliyi qoyur. Bu sənəd yerli özünüidarəetmə prinsipinin dövlətin daxili qanunve- riciliyində və məqsədəmüvafiq hesab edildiyi təqdirdə, onun konstitusiyasında tanınmasını nəzərdə tutur. Yerli özünüidarəet- mə orqanları ümumi səsvermə yolu ilə seçilməlidir. Yerli özünüidarəetmə orqanları, qanun çərçivəsində fəaliyyət göstərərək, yerli əhalinin maraqları naminə, onların məsuliyyət daşıdığı ictimai işlərlə məşğul olmaq imkanına malik olmalıdırlar. Müvafiq olaraq, Xartiyada qeyd edilir ki, ic- timai hakimiyyət, əsasən vətəndaşa daha yaxın olan hakimiyyət orqanları tərəfindən həyata keçirilməlidir. Səlahiyyətlər daha yüksək səviyyədə olan orqana o zaman verilə bilər ki, qoyulmuş vəzifənin əlaqələndirmə və həcm tələbləri, habelə səmərəlilik və qənaət tələbləri onun daha aşağı səviyyədə həll olunmasına imkan verməmiş olsun. Bu məqsədlə Xartiya yerli özünüidarə- etmə orqanlarının səlahiyyət dairəsinin müdafiəsinə, yerli özü- nüidarəetmə orqanlarının vəzifələrinə uyğun olan inzibati struk- turların və resursların, səlahiyyətlərin yerli səviyyədə həyata ke- çirilməsi şərtlərinin, yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyə- tinə inzibati nəzarətin, onların maliyyələşdirilmə mənbələrinin və hüquqi müdafiəsinin mövcud olmasına aid olan prinsipləri müəyyən edir. Xartiyada təsbit edilmiş yerli özünüidarəetmə prinsiplər yerli özünüidarəetmə orqanlarının hər növünə aiddir. Razılığa Gələn hər bir tərəf Xartiyanın I hissəsinin ən azı iyirmi bəndinə riayət etməlidir. Yüklə 2,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|