Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc
«Xamsat ul-mutah’h’irin» risolasi
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.5. «Xamsat ul-mutah’h’irin» risolasi
Alisher Navoiyning uchinchi memuar biografik asari «Xamsat ul- mutah’h’irin»dir. U Abdurah’mon Jomiy vafotidan swng, yani 898/1492 yildan keyin yaratilgan. Bu risola Alisher Navoiyning piri, ustozi va dwsti Abdurah’mon Jomiyga bag’ishlangan bwlib, ikki buyuk ijodkor wrtasidagi g’aroyib voqealar ba ё ni, Jomiyning shajarasi, asarlari nomlari va ularga berilgan bah’olardan iborat. Uni memuar- ё dnoma asar deb atash mumkin. Ushbu risola mazmunini ikki buyuk shaxs asarlaridagi lavh’alar, xususan «Nasoyim ul- muh’abbat», «Majolis un-nafois» h’amda ularning wzaro xatti kitobati, ayniqsa, «Muraqqai Mir Alisher» twplamidagi Jomiyning dastxat maktublari boyitishga xizmat qiladi. 10.6. «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» risolasi Alisher Navoiyning twrtinchi tarixiy asari, memuar biografik xarakterdagi risola bwlib, u «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» deb nomlanadi. Wziga «otaday» meh’ribon bwlgan Sayyid Hasan Ardasher twg’risidagi asar twg’ridan twg’ri «Holot» yani biografiya deb ataladi. Asar tasnif odobiga kwra, «Bismilloh’ir- rah’monir - rah’iym» swzidan swng keladigan «Hamd» Alloh’ madh’i wrniga nasimga murojaat bilan boshlanadi, asar mazmuni shunday xarakterlanadi: «Soliki foniy va gavh’ari koniy, orifi maoniy Sayyid Hasani Ardasher 115 (rah’matulloh’i) siyar va h’olotida». Yani bu asar «wtkinchi foniy dun ё dagi solik, gavh’arlar koni va manolar orifi Sayyid Hasan Ardasher biografiyasi» deb ataladi. Asar boshida muallif Sayyid Hasani Ardasherning otasi twg’risida qisqa malumotlarni keltiradi, undan swng, Alisher Navoiy uning wzi h’am ё shligida otasi kabi Boysung’ur Mirzo xizmatida bwlgani, turli soh’alar bwyicha bilim olganini ё zadi. Temuriylar saroyida xizmat qilib, doim h’urmat va etiborda bwlgani, h’atto Sulton Husayn Mirzo unga katta davlat lavozimini taklif qilganida, dun ё ishlaridan yuz wgirib, darveshlikni ixti ё r etganini zikr etadi. Risolada Sayyid Hasan Ardasherning tarixi, uning badiiy didi, turkiy va forsiy tildagi adabi ё tni yaxshi bilishi, imom G’azzoliyning «Kimi ё -i saodat», Fariduddin Attorning «Mantiq ut-tayr» asarlarini xush kwrishi, h’a ё tida bwlib wtgan voqealar tafsilotilarining eng muh’imlari zikr etiladi. Natijada, kitobxon kwz wngida Temuriylar zamoni zi ё lilarining ё rqin vakili siymosi tarixi namo ё n bwladi. Wsha davr ijtimoiy h’a ё tiga tasavvur talimoti katta tasir wtkazganini kwramiz. Chunki, etiqod yuzasidan Sayyid Hasan Ardasher davlat lavozimidan voz kechgen shaxsdir. Sayyid Hasan Ardasher nomini Alisher Navoiy wzining «Majolis un- nafois», «Nasoyim ul-muh’abbat» asarlarida chuqur h’urmat bilan ё d etadi. Umuman, «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» risolasi Temuriylar davri ijtimoiy- madaniy h’a ё tini aks ettirgan muh’im tarixiy manbadir. Unda Alisher Navoiy wzining h’a ё tida juda katta rol wynagan katta zamondoshi Sayyid Hasan Ardasherga munosib tarixiy ё dgorlik wrnatadi. Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|