Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
109 
Onun tüm işleri anlamsızdı.
 
b)
  70  летний  житель  Индии  Дасарат  Мажхи  на  своей  шкуре  познал,  что 
такое Сизифов труд.
85
                                                                                                              
70  yaşındaki  Hintli  Dasarat  Majhi  Sisyphos  emeğinin  ne  olduğunu  kendi 
tecrübesiyle öğrendi.
 
c)
  Обидно, что по сути, эта опасная работа оказалась Сизифовым трудом.  
Gerçekte bu tehlikeli işin anlamsız olması üzücüdür. 
 
Bu deyim daha çok edebi (kitap) dilde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde hem dolaysız (örnek b) hem dolaylı nesne (örnek a, c) olarak 
kullanılır. 
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır. 
 
 
Со щитом или на щите
 
   
Türkçe anlamı = kalkan ile, ya da kalkanın üzerinde; 
Türkçe karşılığı = yenmek yada yenilmek, hedefe ulaşmak ya da son 
umudunu kaybetmek; ya hep, ya hiç; 
Aslı = Eski Yunanca’dan  alınmış bir taklittir. 
“Eski  çağ  tarihçilerinin  belirttiğine  göre,  Spartalı  kadınları  irade  güçleri, 
cesaretleri,  vatana  olan  sadakatleri,  ölçülü  ve  duygusuz  konuşmalarıyla  farklılık 
gösterirlerdi. Eski Yunan Tarihçisi Plutarh, “Lakedemon Kadınlarının ifadeleri” adlı 
kitabında bir kadının oğlunu savaşa gönderirken ona bir kalkan hediye ettiğini ve şu 
                                                 
85
 www.indiya.ru 

---

 
 
 
110 
sözleri  kullandığını  yazar:  “Ya  kalkanla  dön,  ya  da  onun  üzerinde”.  Bu,  ya  zaferle 
dön ya da öl, demektir. Eski zamanlarda   Yunanistan’da,  savaşta ölen kişileri savaş 
alanından  kalkanın  üzerinde  çıkarırlardı.Buradan  “kalkan  ile  ya  da  kalkanın 
üzerinde” ifadesi doğmuştur.”
86
 
 
 Örnek tümceler; 
a)
  Ждите меня сегодня со щитом или на щите.                                                       
Bugün beni ya yenmiş ya da yenilmiş olarak bekleyin. 
b)
  Явлюсь послезавтра – со щитом или на щите! Мне что-то говорит: я 
вернусь победителем! (Тургенев «Вешние воды»)
87
                                              
Yarından  sonra  ya  yenmiş  ya  da  yenilmiş  olarak  geleceğim!  Bir  şey  bana 
zaferle döneceğimi söylüyor. 
c)
  Не расстраивайся – всё у тебя получится, со щитом или на щите.   
Üzülme, her şey iyi olacak, git ve zaferle dön. 
 
Bu deyim daha çok konuşma dilde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde hareket belirteci niteleyeni (örnek a, b, c) olarak kullanılır. Ve 
как? ( nasıl? ne şekilde?) sorusuna cevap verir. 
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Собака на сене 
Türkçe anlamı = samanda köpek; 
                                                 
86
 V.M. Mokiyenko, 2005, s. 774 
87
 A. . Molotkov, 1978, s. 538 

---

 
 
 
111 
Türkçe  karşılığı  =  Kendi  yararlanmayan,  diğerlerine  de  yararlanma  hakkını  
vermeyen  kişi;  ne  kendisine  ne  de  başkasına  hayır  olmak;  ne  kendisine  ne  de 
başkasına yar etmek, ne yer ne yedirir; ne bana ne ele; 
Aslı = Eksi Yunan fabula yazarı  Esopos’un köpek hakkındaki  fabulasından 
alınmıştır bir taklittir.  
“Köpek samanlıkta oturmakta ve samanı yemek isteyen atların yaklaşmasına 
izin vermemektedir. Fakat samanı kendi de yemez.”
88
  
“Bu ifade  Lope  de Vega’nın  “Samanda  Köpek”  (1618)  adlı  komedisi  ile ün 
kazanmıştır.”
89
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Людям жить негде, а они – как собака на сене. (В. Кетлинская)
90
                 
nsanlar yaşayacak yer bulamıyor, onların ise ne kendilerine ne başkalarına 
hayırları var. 
b)
  Он пытливо заглянул мне в глаза и спросил: - Вы хотите сказать, что я 
как собака на сене?
91
                                                                                                 
Gözlerime çabayla baktı ve “benim ne kendime ne de başkalarına bir hayrım 
olduğunu mu söylemek istiyorsunuz?” diye sordu.
 
 
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümle içinde yüklem (örnek a, b) olarak kullanılır. 
Deyim tekil halde kullanılmaktadır. 
                                                 
88
 N.M. Şanskiy,  1987, s. 136 
89
 V.M. Mokiyenko, 2005, s. 651 
90
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 111 
91
 A. . Molotkov , 1978, s. 442-443 

---

 
 
 
112 
Согреть змею на груди  
Türkçe anlamı = yılanı koynunda  ısıtmak; 
Türkçe karşılığı = koynunda yılan beslemek; öpülecek eli ısırmak; besle 
kargayı oysun gözünü;  
Nankör, iyilik bilmeyen bir kişiye yardım etmek; 
Aslı = Eski Yunanca’dan  alınmış bir taklittir. Esopus’a aittir. 
“Bir köylü yolda yatan donmuş yılana acır, onu koynuna koyar. Fakat yılan 
ısınıp kendine gelince, köylüyü sokar ve öldürür.”
92
  
 
Örnek tümceler; 
a)
  Вот тебе и согрел змею на груди.                                                                                  
şte sana, besle kargayı oysun gözünü. 
b)
  Я никогда не думал, что согрел змею на груди.                                             
Koynumda yılan beslediğimi hiç düşünmemiştir.
 
c)
  Они как змея на груди – согрей её, а она потом тебе нож в спину.                     
Onlar  tıpkı  koynumda  beslediğim  yılanlar  gibi;  yılanı  besle  sonra  seni 
sırtından vursun.
 
d)
  Выходит, американцы  на собственной груди  согрели змею, которая их 
потом укусила.                                                                                                               
Öyle görünüyor ki, Amerikanlıların koynunda beslediği yılan sonradan onları 
soktu.
  
 
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
                                                 
92
 N.M. Şanskiy, 1987, s. 137 

---