131
c)
Этому счастливчику – человеку счастливому вопреки всем
обрушившимся на него ударам судьбы, - достаточно было появиться в
любом доме, чтобы привлечь к себе сердца. Пришёл, увидел, победил.
(Ромен Ролан)
136
Bu şanslıya, kaderin tüm oyunlarına rağmen bu şanslı insana, kalpleri
kendine çekmek için herhangi bir eve girmesi yeterli oluyordu. Geldi, gördü,
yendi.
Bu deyim edebi dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde yüklem (örnek a, b, c) olarak, içindeki fiiller ise geçmiş
zamanda kullanılmaktadır.
Deyim tekil halde kullanılır.
Разделяй и властвуй
Türkçe anlamı = böl ve hüküm sür;
Türkçe karşılığı = böl, parçala, yönet;
Herhangi bir topluluğun üyeleri arasında savaş çıkarma yoluyla hükmetme
prensipleri hakkında söylenen bir deyimdir.
Aslı = “Divide et impera” Latince’den alınmış bir taklit.
Bu deyimin kökenli hakkında birkaç görüş vardır. Ancak bu görüşlerin tümü,
deyimin Latin dilinde kullanıldığı ve Rus diline Latince’den bir taklit olarak geçtiği
konusunda fikir birliğindedirler.
136
Ya. M. Borovskiy, 2003, s. 684
132
1. Latince’den taklit “Divide et impera”. Roma Senatosuna aittir (Senato,
Eski Roma’nın cumhuriyet döneminde en üst yönetim organıdır).
137
2. G. Geyne Paris’ten yazdığı 12 Ocak 1842 tarihli mektubunda bu ifadenin
Makedon kralı Filip’e (M.Ö. 353-336) ait olduğunu belirtmiştir.
138
Bunların dışında bu deyimle ilgili olarak birkaç görüş daha vardır.
Araştırmacılardan birkaçı (Berkov, Afon’kin) bu ifadenin IX Ludovik’e (1461-1483)
ait olduğunu savunmaktadır. Bunun nedeni, P.Merime’nin «Хроника времён
Карла IX» (Hronika vrem’on Karla IX) - IX. Karl Dönemi Kronolojisi adlı
romanının önsözünde IX Ludovik’in «Разделять, чтобы царствовать»
(Razdel’ay, çtobı tsarstvovat’) - hükmetmek için parçala sözlerini kullanmış
olduğunu yazmasıdır. Ancak söz konusu bu romanın edebi bir eser olması ve
içeriğinde yazarın kendine ait düşünceleri taşıma olasılığı nedeniyle bu görüşün tam
olarak bilimsel olmayacağı düşüncesindeyiz.
Bu deyimle ilgili bir başka görüş (Ovs’anikov, Berkov, Afon’kin) bu ifadenin
talyan politikacı ve yazarı olan N. Makiavelli’ye (XVI в.) ait olduğunu
savunmaktadır. Mihelson ise «Русская мысль и речь. Своё и чужое: Опыт
русской фразеологии» (Russkaya mısl’ i reç’. Svoyo i çujoye: Opıt russkoy
frazeologii) - Rus Düşünce ve Söylemi. Asıl ve Alıntı: Rus Deyim bilim Denemesi.
adlı kitabında yukarıda geçen tüm görüşleri göz ardı etmediğini, hatta bunların
üzerine bir görüş daha ekleyerek bu deyimin Bismark’a ait olabileceğini ifade
etmektedir.
137
N.M. Şanskiy, 1987, s. 123
138
Aşukinı, 1966, s. 571-572
133
Örnek tümceler;
a)
Мы знаем примеры, когда государство, упорно отказываясь от
заключения пакта о ненападении с одним соседом, с таким же
упорством хочет навязать его другому соседу, действуя по принципу
«разделяй и властвуй». (М.М.Литвинов )
139
Bir devletin bir komşusuyla ateşkes paktı imzalamayı inatla reddettiğini ve
böl, parçala, yönet prensibiyle aynı hareketi yapması için bir başka komşuya
baskı uyguladığını gösteren örnekler biliyoruz.
b)
Римское «разделяй и властвуй» было тем основным правилом, с
помощью которого Великобритания ухитрялась в течение примерно ста
пятидесяти лет сохранять в своём владении индийскую империю.
(К.Маркс «Востание в индийской армии»).
140
ngiltere, Roma’nın “böl, parçala, yönet” ana prensibinin yardımıyla
yaklaşık 150 yıl boyunca Hint mparatorluğunu kendi himayesi altında
tutmayı becermiştir.
Bu deyim edebi dilde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde genelde özne (örnek b) ve niteleyici (örnek a) olarak
kullanılır.
Deyim tekil halde kullanılmaktadır.
139
Ya.M. Borovskiy, 2003, s. 162
140
a.g.e., s. 161
134
Рог изобилия
Türkçe anlamı = bolluk boynuzu;
Türkçe karşılığı = bolluk boynuzu;
Aslı = “Cornu copiae” Latince’den alınmış bir taklit.
“Bir çok efsaneye göre, Amaltheia … bir keçinin adıdır. Tanrı çocuk (Zeus)
o kadar güçlüymüş ki sütninesinin bir boynuzunu kırmış ve bunu kendisine bakan
nympha’lara verip içini diledikleri gibi doldurabileceklerini söylemiş. Böylece her
türlü yemişle dolan boynuz “Bolluk Boynuzu” oluvermiş.”
141
Örnek tümceler;
a)
Приволжский федеральный округ – второй по значению после Западной
Сибири нефтедобывающий центр России. Самый настоящий нефтяной
рог изобилия. (пресса)
142
Volga civarı federal bölgesi, Batı Sibirya’dan sonra Rusya’nın ikinci petrol
çıkarma merkezidir. Petrol bakımından tam bir bolluk boynuzu
.
b)
В этом году Hewlett-Packarde необычно щедра на новые модели, по всей
видимости рог изобилия американского гиганта не иссякает. (пресса)
143
Bu yıl Hewlett-Packarde yeni modeller konusunda alışılmadık derecede
cömert. Buna bakarak Amerikan devinin bolluk boynuzu bitecek gibi değil.
c)
Россия должна использовать нефтяной «рог изобилия» для поддержки
компаний, приобретающих западные производства.
Rusya, batı sanayisini satın alan şirketleri desteklemek için petrol bolluk
boynuzunu kullanmak zorundadır.
141
Azra Erhat, 1997, s. 32
142
www.expert.ru
143
www.hpc.ru
Dostları ilə paylaş: |