DEM R DIŞI METALLER N KAYNAĞI,Burhan Oğuz,OERLIKON Yayını
KAYNAKTA EMN YET ÖNLEMLER
Genel olarak ark kaynağı ve sertlehimlemede gerekli emniyet önlemleri ve sağlık koruması
koşullan ayrıntılarıyla irdelenmiştir. fade edilmiş olduğu gibi kaynak, kesme ve bunlara ilişkin
süreçlerde emniyet önlemleri ANSI Z49.1 ("Safety in Welding and Culting") ve ANSI Z49.2
("Fire Prevention in the Use of Welding and Cutting Processes") normlarının kapsamına alınmış
olup basınçlı gazların taşınması ve ele alınması hususlarında da CGA P-l geçerlidir.
Bunlara ek olarak, MIG kaynağında başka potansiyel tehlike alanları da vardır.
Gaz tüp (şişe) ve regülatörlerinin emniyetle taşınıp ele alınması
çok özenli olacaktır.
Darbeler, düşürmeler veya hırpalanmalar kaçak veya kazalara neden olabilir. Valfların koruyucu
kapağı, elle sıkılı olarak şişenin devreye alınmasına kadar üstünde olacaktır.
Ş
işelerin devreye alınıp kullanılmalarında aşağıdaki hususlara riayet edilecektir:
1-Şişe valfına regülatör bağlamadan önce valf kısa süre için hafifçe açılıp
derhal
kapanacaktır. Böylece valf regülatöre girebilecek toz ve sair pislikten temizlenmiş olur. Bu
operatör regülatör geyçlerinin bir yanında duracak, hiçbir zaman karşısında olmayacaktır.
2-Regülatör bağlandıktan sonra ayar vidası, saat akrepinin tersine çevrilerek gevşetilecektir.
Ş
işenin valfı bundan sonra, yüksek basınçlı gazın regülatör içine hızla dalmasını önlemek üzere
yavaşça açılacaktır.
3-Çalışmadığı zamanlar gaz sağlama kaynağı, yani şişe valfı, kapatılmış olacaktır.
Gazlar.
TIG kaynağına bağlı başlıca zehirli gazlar ozon, azot dioksit ve karbon
monoksittir. Bir savaş gazı olarak da bilinen fosgen, triklorethylen ve perklorethylen gibi kaynak
işlemlerinin yakınında bulunabilecek klorlu hidrokarbon temizleyici maddelerinin ısıl veya
ultraviole ayrışmasının sonucunda var olabilir. Klorlu hidrokarbonların karıştığı yağdan arındırma ya
da sair temizleme işlemleri, bunlardan çıkan buharların kaynak arkından radyasyonun
erişemeyeceği bir yerde uygulanacaktır.
Ozon,
oksijen üzerine ultraviole ışınlarının etkisiyle oluşur. Halk inancına karşın, ozon
sağlık verici değildir. MIG kaynağının çevre atmosferine saçtığı ultraviole ışığı, bu atmosferin
oksijeninden ozon hasıl eden ve bunun miktarı ultraviole enerjinin şiddeti ve dalga uzunluğuna,
rutubete, kaynak dumanlarının meydana getirdikleri ekranlama düzeyi ve sair faktörlere bağlı olur.
Ozon konsantrasyonu genellikle kaynak akım şiddetiyle, koruma gazı olarak argon kullanımıyla
ve yüksek ölçüde yansıtıcı metalların kaynak edilmesiyle artar.
Herne kadar normal bir kaynak atmosferinde ozon konsantrasyonu zararsız ise de, kapalı
yerde kaynakta bunun yaratabileceği tehlikeler gözden uzak tutulmayacaktır.
Azot dioksit.
Deney sonuçları yüksek yoğunlukta azot dioksidin sadece arktan 150 mm mesafe
içinde bulunduğunu göstermiştir. Normal doğal havalandırmayla bu konsantrasyonlar hızla
kaynakçıya zarar vermeyecek düzeye iner; kaynakçı başını dumanların, yani kaynağın ortaya
çıkardığı gazların tüyünün dışında tutacaktır. Azot dioksit, MIG kaynağında bir tehlike olarak
görülmemektedir.
Karbon monoksit.
MAG sürecinde kullanılan karbon dioksit koruma gazı arkın ısısıyla
karbon monoksit ve oksijen hasıl etmek üzere ayrışır. Herne kadar nispeten yüksek
konsantrasyonlar zaman zaman dumanların tüyünde oluşursa da kaynak süreci normal olarak
DEM R DIŞI METALLER N KAYNAĞI,Burhan Oğuz,OERLIKON Yayını
ancak az miktarda karbon monoksit hasıl eder. Bununla birlikte sıcak karbon monoksit oksitlenip
karbon dioksit verir ve böylece de, kaynak tüyünden 75 ilâ 100 mm mesafede tüm anlamını
kaybeder.
Bu tablo, AWS F1.3 "Evaluating Contaminants in the Welding Environment,
a Sampling
Strategy Guide"dan alınmıştır.
Bakır alaşımlarının kaynağı sırasında bahis konusu emniyet önlemleri, öbür metalların
çoğunun kaynağındakinden daha önemlidir şöyle ki bakır alaşımları en azından uçucu zehirli
alaşım elementleri içerir. Çinko buharları' 'çinko üşümesi-titremesi" olarak bilinen ve kusmayı da
mucip olan hastalığa yol açar. Magnezyum buharları da aynı arazı gösterir. Az miktarlarda
arsenik, antimuan, kurşun veya tellür de tehlikeli olabilir. Civa ile kurşun yine iyi bilinen iki başka
metaldir.
Mutat olarak kullanılan thoriumlu tungsten elektrodlar % 2'ye kadar Th içerirler. Çeşitli
ülkelerde yapılmış çok dikkatli deneyler bunun herhangi bir tehlike oluşturmadığını göstermiştir.
Mamafih bir SSCB araştırıcısı, en büyük tehlikenin taşlama sırasında meydana gelen radyoaktif
tozda yattığını bulmuştur. Herne kadar bu keyfiyet ancak hissedilebilir ölçüde ise de elektrodları
sivrilmek için sürekli olarak kullanılan taşlardan tozların temizlenip ayrı bir yerde depo edilmeleri
uygun görülmektedir.
Berilyum içeren alaşımların kaynağı ayrı bir konu oluşturur. Havada süspansiyon halinde
bulunan berilyum birleşikleri zerrecikleri, nefesle içeri çekildiğinde sağlığa tehlikelidir. Kaynak ve
taşlama gibi işlemler, ince ve içeri çekilebilen toz ya da duman hasıl ettiklerinden, bu işlemlerin
uygulandığı yerlerde havadaki berilyum konsantrasyonu, müsaade edilen sınırları aşmayacaktır. Bu
hususta "Beryllium and-Us Compounds" (revised 1964), Hygiene Guide Series, American In-
dustrial Hygiene Association kitabı faydalı emniyet önlemlerini içerir
Ölümle bitebilecek olan ağır hastalıklara neden olan berilyum günümüzde, alınan önlemler
sayesinde, emniyetle işlenebilen bir metal haline gelmiştir.
Önce berilyum ve bunun alaşımlarına (örneğin % 2 Be içeren berilyum bronzu) çıplak
elle,özellikle deride açık yara bulunması halinde, kesinlikle dokunulmayacaktır. Yukarda söylendiği
gibi de Be buhar ve toz zerrecikleri ciğerlerde berylliosis denilen ağır hastalığa götürmektedir.
ABD'de Atom Komisyonu, işletmelerde havadaki Be konsantrasyonlarını şöyle sınırlamıştır
(1949):
DEM R DIŞI METALLER N KAYNAĞI,Burhan Oğuz,OERLIKON Yayını
2 ıı gr/m
3
, işyerinde 8 saatlik çalışmada ortalama değer, 25 ıı gr/m
3
, bir işçinin günde ve
30 dakikayı geçmemek üzere bir defaya mahsus maruz kalabileceği azami konsantrasyon,
0.01 µ gr/m
3
, Çevrede berilyum çalışan işletmelerde bir ay süreyle ortalama konsantrasyon,
Bu tavsiyeler, Almanya ve sair sanayi ülkelerince de benimsenmişlerdir. Bu metalin ticaretiyle
uğraşan işyerlerinde de depo ve atelyelerin tamamen tecridi, duşlar, elbise değiştirme ve hava
emme tertipleri ve sair hususlarda da ayrıntılar verilmiştir.