_________________
AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________
257
O
zaman ki, gԥldim sizԥ,
MayÕl oldum qaúa, gözԥ,
Zibilin çÕxÕbdÕ dizԥ,
Külündԥn xԥbԥrin varmÕ?
– A kiúi, dɟyԥsԥn axÕ, burasÕnÕ yaxúÕ dɟmԥdin? Zibil nԥ idi ortalÕ÷a qatdÕn?!
– Arvad, söz düz gԥlmirdi, ona görԥ ɟlԥ dɟdim.
– A kiúi, sԥn Allah, sabah onun orasÕnÕ düzԥlt. ȿl içinԥ çÕxasÕ dɟyil.
– Baú üstԥ! Sabah bir qay÷anaq da biúirԥrsԥn, düzԥldԥrԥm. Ancaq gԥlsԥnԥ daha
dɟmiyԥm. Huúum yaxúÕ gԥtirmir, qorxuram yaxúÕ dɟyԥ bilmԥyԥm.
– A kiúi, qorxma dɟ. Amma bu dԥfԥ yaxúÕ dɟ!
AúÕq Ԥlԥsgԥr aldÕ o biri bԥndini:
O vԥdԥ ki gԥlin oldun,
QabÕr÷asÕ qalÕn oldun,
Qaynanana zalÕm oldun,
Dilindԥn xԥbԥrin varmÕ?
Bu bԥndi dɟyԥndԥ AnaxanÕmdan baúqa hamÕ gülüúdü.
AúÕq Ԥlԥsgԥr götürdü o biri bԥndini:
Daha düúübsԥn hԥnԥkdԥn,
Suyun qurtarÕb sԥnԥkdԥn,
Mԥmԥn çÕxÕbdÕ köynԥkdԥn,
Tulundan xԥbԥrin varmÕ?
Bu bԥndi dɟyԥndԥ yɟnԥ bԥrk gülüúdülԥr. AnaxanÕm lap pԥrt oldu. Üst-baúÕna
baxanda gördü ki, uúa÷Õ ԥmizdirdikdԥn sonra köynԥyinin yaxasÕ açÕq qalÕb.
YaxasÕnÕ düymԥlԥyԥndԥn sonra acÕqlÕ-acÕqlÕ dillԥndi:
– Daha mԥn bu ɟvdԥ dura bilmԥrԥm; ka÷ÕzÕm vɟr, çÕxÕb gɟdԥcԥm! Otuz ildir,
sԥnԥ ɟv düzԥldirԥm, uúaq saxlayÕram; Bu da mԥnim ɟvliliyimin ԥvԥzi!.. ȿvindԥn bir
úɟy dԥ aparmaram; dԥdԥm ɟvindԥn gԥtirdiyimi sabah bir ula÷Õn bɟlinԥ qoy, mԥni
yola sal, gɟdԥcԥm!
AúÕq Ԥlԥsgԥr AnaxanÕmÕn xԥtrinԥ dԥydiyini bilirdi. Amma onun bu sözlԥrini
gɟrçԥk hɟsab ɟlԥmԥdi, aldÕ o biri bԥndini:
_________________
AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________
258
Ԥlԥsgԥrlԥ çԥkmԥ dava,
Ariflԥr baxsÕn hɟsaba;
Cɟhizindir qÕrÕq tava,
MalÕndan xԥbԥrin varmÕ?!
SazÕnÕ bir tԥrԥfԥ qoyanda, AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, AnaxanÕmÕn halÕ hal dɟyil,
dɟdi:
– Arvad, mԥn sԥnԥ dɟdim ki, huúum gԥtirmir, razÕlaúmadÕn. AnaxanÕm dinib
cavab da vɟrmԥdi.
AnaxanÕm iki gün küsülü durmuúdu ki, qardaúÕ KԥrbԥlayÕ Zɟynal gԥlib çÕxdÕ.
Amma AnaxanÕmÕn Ԥlԥsgԥrdԥn küsülü oldu÷unu bilmԥdi. SabahÕsÕ kovxa AúÕq
Ԥlԥsgԥri ça÷ÕrtdÕrdÕ. Bu zaman KԥrbԥlayÕ Zɟynal da gɟtmԥyԥ hazÕrlaúdÕ. AnaxanÕm
qardaúÕna dɟdi:
– Mԥn dԥ sԥninlԥ gɟdԥcԥyԥm.
Sual-cavabdan KԥrbԥlayÕ Zɟynal mԥsԥlԥni baúa düúdü, bacÕsÕnÕ çox danladÕ,
öyüd-nԥsihԥt vɟrdi, olmadÕ. Qԥsdԥn yubandÕ ki, bԥlkԥ, AúÕq Ԥlԥsgԥr gԥlԥ çÕxa.
Amma AúÕq Ԥlԥsgԥr gԥlmԥdi ki, gԥlmԥdi. ԤlacÕ kԥsildi, yola çÕxmalÕ oldular.
Günortadan xɟyli kɟçmiú AúÕq Ԥlԥsgԥr ɟvԥ gԥldi. Gԥldi gördü ki, nԥ KԥrbԥlayÕ
Zɟynal var, nԥ dԥ AnaxanÕm...
AnaxanÕm ɟlԥ hirslԥnmiúdi ki, kiçik o÷lu TalÕbÕ da nԥnnidԥ qoyub gɟtmiúdi.
AúÕq Ԥlԥsgԥrin qardaúÕ arvadlarÕ uúa÷a baxÕrdÕlar. Amma altÕ aylÕq uúa÷a anasÕndan
baúqa kim baxa bilԥr? Uúa÷Õn sԥsi kԥsilmirdi ki, kԥsilmirdi. AúÕq Ԥlԥsgԥrin ԥlacÕ
kԥsildi. KԥrbԥlayÕ Zɟynalgilin dalÕnca yol baúladÕ Yanúa÷a. SazÕnÕ da götürdü ki,
bԥlkԥ, sazÕn gücünԥ qaytara. Gɟthagɟt, gɟthagɟt, ArÕqallarda KԥrbԥlayÕ Zɟynalgilin
dalÕndan çatdÕ. Bir az KԥrbԥlayÕ Zɟynala mԥzԥmmԥt ɟlԥdi. KԥrbԥlayÕ Zɟynal iúarԥ
ɟlԥdi ki, gör özün yola gԥtirԥ bilԥrsԥnmi? AúÕq Ԥlԥsgԥr dillԥ nԥ qԥdԥr dɟdisԥ,
AnaxanÕm yola gԥlmԥdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, olmayacaq, sazÕ köynԥyindԥn
çÕxartdÕ, görԥk AnaxanÕmÕ qaytarmaqdan ötrü nԥ dɟdi:
Gözԥllԥr sultanÕ, mԥlԥklԥr úahÕ,
Alagöz cananÕm, gɟtmԥ, amandÕ!
Dԥrdindԥn xԥstԥyԥm, çԥkirԥm ahÕ,
Ölürԥm, lo÷manÕm, gɟtmԥ, amandÕ!
_________________
AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________
259
CamalÕn göyçԥkdi bayram ayÕndan,
Görԥn doymaz qamԥtindԥn, boyundan.
Layiq dɟyil qurban kԥsԥm qoyundan,
Sana qurban canÕm, gɟtmԥ amandÕ!
AnaxanÕmÕn küsmԥyԥ haqqÕ var idi. Gözԥllikdԥ AúÕq Ԥlԥsgԥrin tԥrif dɟdiyi
gözԥllԥrdԥn hɟç dԥ ԥskik dɟyildi. Mԥrifԥt-qanacaqda da A÷kilsԥ kԥndindԥ bir adam
idi. Ԥlinin iúi, qabiliyyԥti dԥ çox gözԥl, çox sԥliqԥli idi. Bu sԥbԥblԥrԥ görԥ qonu-
qonúu onun hörmԥtini saxlayÕrdÕ. QaynÕ uúaqlarÕ da AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ “dԥdԥ” dɟdiklԥri
kimi, buna da “ana” dɟyirdilԥr. AnaxanÕm AúÕq Ԥlԥsgԥrdԥn tԥrif istԥyԥndԥ ɟlԥ
hɟsab ɟlԥmiúdi ki, do÷rudan da, onu tԥriflԥyԥcԥkdir. Tԥrifin ԥvԥzinԥ onu pislԥmԥsi
AnaxanÕma çox yoxuú gԥlmiúdi; “qabÕr÷asÕ qalÕn oldun, qaynanana zalÕm
oldun” dɟmԥsi dԥ ki, onu yandÕrÕb-yaxmÕúdÕ...
Sözün bu bԥndini dɟyԥndԥ AnaxanÕm dillԥndi:
– Dünԥndԥn bԥri “mԥlԥklԥr úahÕ” olmuúam? Özünü qurban ɟlԥmԥ ki, qayÕdasÕ
dɟyilԥm!
AúÕq Ԥlԥsgԥr fikirlԥúdi ki, gԥl günahÕnÕ boynuna al, dɟ ki, sԥnԥ zarafat
ɟlԥmiúԥm, ba÷Õúla. AldÕ görԥk bu dԥfԥ nԥ dɟdi:
Mԥn sana nԥ dɟyim, ay mina gԥrdԥn,
Kԥsmԥ mԥhԥbbԥtin gԥl Ԥlԥsgԥrdԥn,
Günahkar qulunam, salma nԥzԥrdԥn,
Kԥrԥmli sultanÕm, gɟtmԥ, amandÕ!
Bu sözdԥn sonra da AnaxanÕm yola gԥlmԥdi ki, gԥlmԥdi. KԥrbԥlayÕ Zɟynal da
nԥ ɟlԥdi, olmadÕ.KԥrbԥlayÕ Zɟynal AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ dɟdi:
– Ԥlԥsgԥr, indi qayÕtma÷Õndan kɟçdi. Qoy kԥndԥ çatsÕn, qonuqonúu bir az
danlasÕn, sԥn dԥ sabah gԥl, görԥk nԥ ɟdirik.
KԥrbԥlayÕ Zɟynal ilԥ AnaxanÕm Yanúa÷a gɟtdilԥr, AúÕq Ԥlԥsgԥr QanlÕkԥndԥ
qayÕtdÕ. Gɟcԥ Qara MԥrdanÕn ɟvindԥ qaldÕ. Sabah açÕlanda sazÕnÕ da götürdü, üz
qoydu Yanúa÷a.
AúÕq Ԥlԥsgԥr birinci dԥfԥ idi ki, AnaxanÕmÕn xԥtrinԥ dԥymiúdi. O da zarafat
ɟlԥmiúdi; ɟlԥ bilmiúdi ki, o da bu sözԥ gülԥcԥk, çÕxÕb gɟdԥcԥk.
Nԥ bilԥydi ki, bü sözün, bu zarafatÕn üstündԥ baúÕna bu hԥngamԥ gԥlԥcԥk.
Arvadlar var ki, gündԥ ԥri döyür, söyür, sabah da yadÕndan çÕxardÕr...