Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

243

AùIQ ԤLԤSGԤR QARABAöLILARIN 

YAYLAöINDA 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, indi sizԥ haradan xԥbԥr vɟrim, Qaraba÷Õn Xanqԥrvԥnd 

kԥndindԥn. BuranÕn camaatÕ da göyçԥlilԥr kimi sazÕ-sözü çox xoúlayÕr. Mԥclislԥrinԥ 

aúÕq gԥlԥndԥ ɟlԥ bil, dinԥ-imana gԥlirlԥr. 

Qarada÷Õn camaatÕ yayda Qonur, Söyüdlü, Göllԥr yayla÷Õna çÕxÕrdÕlar. PayÕz 

girԥnԥ qԥdԥr bu da÷larÕn cah-calalÕ dillԥ dɟyilԥsi olmurdu. HansÕ dԥrԥyԥ baxsan, ɟlԥ 

bil, bir kԥnd vardÕ; alaçÕq alaçÕ÷a söykԥnirdi. Gɟcԥlԥr sԥhԥrԥ qԥdԥr toy sԥsi, saz 

sԥsi, aúÕq sԥsi da÷larÕ baúÕna götürürdü. ÇoxlarÕ xɟyir iúlԥrini yaylaqda kɟçirirdi. 

Bir ili dԥ Xanqԥrvԥndin adlÕ-sanlÕ adamlarÕndan Ԥhmԥd bԥy, HacÕ Baba, 

Mԥdinԥ o÷lu Kürd, BaxúalÕ kiúi, Murad kiúi, Zamanxan o÷lu Mԥúԥdi Qara, bir 

nɟçԥsi dԥ bunlardan baúqa toy tԥdarükü ilԥ yayla÷a çÕxdÕlar. CamaatÕn köçü gԥlib 

yayla÷a toxtayan kimi, toy ɟlԥyԥsi adamlar bir yɟrԥ yÕ÷ÕúdÕlar, toylara vaxt 

qoydular. Ԥvvԥlcԥ Mԥdinԥ o÷lu Kürd o÷lunun toyunu baúlamalÕ oldu. YaxÕndakÕ 

kԥndlԥrԥ qonúu yaylaqlara xԥbԥr vɟrildi, nԥmԥr paylandÕ... 

BuranÕn camaatÕ AúÕq Ԥlԥsgԥri çox yaxúÕ tanÕyÕrdÕ. østԥr aranda, istԥrsԥ dԥ 

yaylaqda toy ɟlԥyԥndԥ çox zaman AúÕq Ԥlԥsgԥri aparÕrdÕlar. 

Ԥgԥr AúÕq Ԥlԥsgԥri tapa bilmԥsԥlԥr, özgԥ aúÕq ça÷ÕrÕrdÕlar. AúÕq Ԥlԥsgԥrin 

dalÕnca atlÕ göndԥrmԥk lazÕm oldu. Ka÷Õz yazdÕlar, bir cavan o÷lana vɟrdilԥr ki, 

Göyçԥyԥ yola düúsün. Mԥdinԥ o÷lü Kürd razÕlaúmadÕ; Mԥúԥdi QaranÕn yanÕna gԥlib 

dɟdi: 

– A Mԥúԥdi, AúÕq Ԥlԥsgԥrin dalÕnca özün gɟt! Ԥgԥr ɟvdԥ olmasa, yɟrini öyrԥn, 

harada olsa, tap gԥtir! 

Zamanxan o÷lu Mԥúԥdi Qara AúÕq Ԥlԥsgԥrlԥ si÷ԥ qardaú idi. Bu qÕú AúÕq 

Ԥlԥsgԥr Qaraba÷a gɟtmԥmiúdi. Odur ki, Qara qardaúÕnÕ görmԥyԥ çox darÕxÕrdÕ. 

Kürd bɟlԥ dɟyԥn kimi Mԥúԥdi Qara “baú üstԥ” dɟyib, atÕnÕ mindi, birbaú düz 

A÷kilsԥyԥ gԥldi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr qapÕda cüt nizamlayÕrdÕ. Qara qapÕya yɟtiúdi: 

– Salamԥlɟyküm! 

– Ԥlɟykümԥsalam! 

AúÕq Ԥlԥsgԥr baúÕnÕ qaldÕrdÕ ki, Mԥúԥdi QaradÕr. Bilmԥdi ki, ԥlindԥki kԥrkini 

haraya qoydu. Öpüúdülԥr, görüúdülԥr. Dost- qohumlarÕn hamÕsÕ QaranÕn baúÕna 

yÕ÷ÕldÕ. Hɟyvan kԥsdilԥr, yaxúÕ yɟmԥk-içmԥk düzԥltdilԥr. Gԥlmiúdԥn-gɟtmiúdԥn 

danÕúdÕlar. O günü Qara macal ta- 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

244

pÕb AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ dɟyԥ bilmԥdi ki, nԥ mԥqsԥdlԥ gԥlib. Gɟcԥdԥn xɟyli kɟçԥnԥ qԥdԥr 

söhbԥt ɟlԥdilԥr, yatdÕlar. 

Gɟcԥ bir ya÷Õú baúladÕ, bir ya÷Õú baúladÕ ki, gԥl görԥsԥn. Sԥhԥr açÕlanda gördülԥr 

ki, ya÷Õú hԥlԥ kԥsmԥyib; yɟrlԥ göyün arasÕ tamam qovuúubdur. 

Qara gördü ki, gɟdilԥsi dɟyil, hɟç fikrini dɟmԥdi. O gɟcԥ dԥ qaldÕ, sabah tɟzdԥn 

çox gözԥl bir hava oldu. Qara üzünü AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ tutub dɟdi: 

– Qardaú, xɟyir iúimiz var, sazÕnÕ götür gɟdԥk! 

– A Qara, bԥs bilmirsԥn, mԥn mԥhԥrrԥmlikdԥ bir yana gɟtmirԥm. 

– Mԥhԥrrԥmlik çoxdan çÕxÕb ki. 

– Yox, hԥlԥ mԥhԥrrԥmliyin qÕrxÕ çÕxma÷Õna üç gün var. Üç gündԥn sonra 

gɟdԥrik. 

– Ԥúi, qÕrxÕna bԥnd olma. Mԥdinԥ o÷lu Kürd dԥ, Ԥhmԥd bԥy dԥ nԥmԥri 

paylayÕb. Mԥn gԥlԥndԥ qonaqlarÕ da bir ucdan gԥlirdi. Toy sԥnԥ mԥtԥldi. Gԥrԥk biz 

dünԥndԥn orada olaydÕq. 

– A Qara, onda sԥn gɟt, bu toyu baúqa aúÕqla yola salÕn; mԥn üç gündԥn sonra 

gԥlԥrԥm, o biri toylarÕ mԥn ɟlԥrԥm. 

Qara çox pԥrt oldu. ÇÕrtÕq vursan, qanÕ damardÕ. Bilmԥdi ki, AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ nԥ 

dɟsin. øncimiú halda AúÕq Ԥlԥsgԥrin o÷lu Bԥúirԥ dɟdi: 

– A bala, mԥnim atÕmÕ gԥtirin! 

Bԥúir QaranÕn atÕn gԥtirdi. Qara atÕn irԥúmԥsinin bir ucun AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ uzatdÕ, 

dɟdi: 

– Tut! 

AúÕq Ԥlԥsgԥr ipin ucundan tutanda Qara cibindԥn bir bÕçaq çÕxartdÕ, dɟdi: 

– Ԥgԥr mԥnlԥ gɟtmԥsԥn bu mԥnԥ ölümdԥn bɟtԥrdi. Qaraba÷ camaatÕ bilir ki, biz 

si÷ԥ qardaúÕq. Odur ki, nԥ cür olsa, sԥni aparmaq üçün mԥni göndԥriblԥr. Ya gԥrԥk 

gɟdԥk, ya da qardaúlÕq ipini kԥsirԥm. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, yamanca yɟrdԥ axúamlayÕb; qardaúlÕqdan kɟçmԥk 

olmaz, dɟdi: 

– Gɟdԥk! 

AúÕq Ԥlԥsgԥrin dԥ atÕnÕ tövlԥdԥn çԥkdilԥr. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕnÕ da götürdü, yol 

baúladÕlar Göllԥr yayla÷Õna. Bir mԥnzil gɟdԥndԥn sonar Zod kԥndi ilԥ Zԥrzԥbil 

kԥndinin arasÕnda Qarabulaq dɟyilԥn bir otlu yɟrdԥ atdan düúdülԥr ki, atlar bir az 

otlasÕn. AúÕq Ԥlԥsgԥr yɟnԥ dԥ fikirliydi. 

Düzdü, gɟdirdi, amma ԥlacÕ olsa, gɟtmԥzdi. Fikir AúÕq Ԥlԥsgԥrin ürԥyini 

darÕxdÕranda dayana bilmԥdi. SazÕ köynԥyindԥn çÕxartdÕ, çalmaq istԥyԥndԥ Qara 

dɟdi: 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

245

– Qardaú, bԥs bayaqdan mԥhԥrrԥmliyin qÕrxÕnÕ gözlԥyirdin; indi saz çalma÷a 

tԥlԥsiyirsԥn! 

– ȿvin tikilsin, vurhavuru görmürsԥn?! 

– Nԥ vurhavur? 

– Bu saat mԥnim qԥlbimdԥ iki padiúahÕn davasÕdÕr. 

– HansÕ padiúahlarÕn? 

– Qulaq as, gör hansÕ padiúahlarÕn. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr bɟlԥ dɟyԥndԥn sonra sazÕ sinԥsinԥ basdÕ, görԥk Mԥúԥdi Qara nԥ 

ɟúitdi: 

 

Nԥfs ilԥ mԥrifԥt durub cahada, 

Mԥrfԥt dɟyir: – Bɟlԥ kar ɟylԥmԥynԥn! 

Nԥfs dɟyir: – Baxma naqqal sözünԥ, 

Xɟyrin gԥlԥn yɟrdԥ ar ɟylԥmԥynԥn! 

 

Qara indi baúa düúdü ki, AúÕq Ԥlԥsgԥrin qԥlbindԥ hansÕ padiúahlar dava 

ɟlԥyirmiú. AúÕq Ԥlԥsgԥr aldÕ o biri bԥndi, görԥk Mԥrifԥt nԥ dɟyir: 

 

GünahkardÕ nԥ ki yoldan azan var, 

øki mԥlԥk – xɟyir-úԥri yazan var, 

Nԥkrɟyin var, QÕl körpü var, qazan var, 

Rövúԥn yollarÕnÕ tar ɟylԥmԥynԥn! 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr qÕúÕn son ayÕnda bir yana gɟtmԥmiúdi. Ondan sonar mԥhԥrrԥmlik 

araya düúmüúdü. Bu il birinci dԥfԥydi ki, xɟyir iúԥ gɟdirdi. 

 

A l d Õ N ԥ f s : 

 

Zimistan çԥkmiúԥm, yɟni yaz olub, 

Üzüm gözԥllԥrԥ payԥndaz olub, 

Sözüm bԥyԥnilib, iúim saz olub, 

Sԥn Allah, siftԥmi kor ɟylԥmԥynԥn! 

 

A l d Õ M ԥ r i f ԥ t : 

Haqq bizԥ göndԥrib dԥlili-ayԥt: 

Oruc tut, namaz qÕl, ɟylԥ ibadԥt, 

Mɟhdi divanÕnda olma xԥcalԥt, 

Mԥhúԥrdԥ yɟrini nar ɟylԥmԥynԥn! 

A l d Õ N ԥ f s : 

---