13.1. Cinayət təqibi gedişində insanın şərəf və ləyaqətini alçaldan, təhqir edən,
habelə cinayət prosesində iştirak edən şəxslərin həyatı və səhhəti üçün təhlükə
törədə biləcək qərarların qəbul edilməsi və ya hərəkətlərə yol verilməsi qadağandır.
13.2. Cinayət təqibi gedişində heç kəs:
13.2.1. insan ləyaqətini alçaldan rəftara və cəzaya məruz qala bilməz;
13.2.2. insan ləyaqətini alçaldan şəraitdə saxlanıla bilməz;
13.2.3. ləyaqəti alçaldan prosessual hərəkətlərin keçirilməsində iştiraka məcbur
edilə bilməz.
M a d d ə 1 4 . A z a d l ı q h ü q u q u n u n t ə m i n e d i l m ə s i
14.1. Hər kəsin azadlıq hüququ yalnız qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada və
hallarda onun tutulması, həbsə alınması və ya azadlıqdan məhrum edilməsi ilə
məhdudlaşdırıla bilər.
14.2. Bu Məcəllə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunu ilə müəyyən
edilmiş əsaslar olmadan heç kəs tutula və həbs edilə bilməz.
14.3. Şəxsin həbsdə saxlanılmasına, habelə tibb və ya tərbiyə müəssisəsinə
məcburi yerləşdirilməsinə yalnız məhkəmə qararı əsasında yol verilir.
14.4. Hər bir tutulmuş və ya həbsə alınmış şəxsə dərhal tutulmanın, yaxud həbsə
almanın səbəbləri, habelə şübhənin və ya ittihamın mahiyyəti, ifadə verməmək və
müdafiəçi tərəfindən hüquqi yardım almaq hüquqları bildirilməlidir.
14.5. Təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror və ya hakim qanunsuz tutulmuş, yaxud
həbsdə saxlanılan şəxsi dərhal azad etməlidir.
M a d d ə
1 5 .
Ş ə x s i y y ə t i n
t o x u n u l m a z l ı ğ ı
h ü q u q u n u n
t ə m i n e d i l m ə s i
15.1. Məhkəmənin qərarı olmadan və ya tutulma, yaxud həbsə alma hallarından
başqa hər hansı şəxsin axtarışı və şəxsi müayinəsi, onun toxunulmazlığı hüququnu
pozan digər prosessual hərəkətlər bu şəxsin və ya onun qanuni nümayəndəsinin
iradəsi əleyhinə aparıla bilməz.
15.2. Cinayət təqibi gedişində aşağıdakılar qadağandır:
15.2.1. işgəncələr vermək, fiziki və psixi zorakılıqdan, o cümlədən tibbi
preparatlardan istifadə etmək, aclığa, hipnoza məruz qoymaq, tibbi yardımdan
məhrum etmək, digər qəddar, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və cəzalar
tətbiq etmək;
15.2.2. uzun sürən və ya kəskin fiziki iztirabla, yaxud səhhətin müvəqqəti
pozulması ilə müşayiət olunan eksperimentlərdə və ya digər prosessual
hərəkətlərdə iştiraka cəlb etmək, habelə buna bənzər hər hansı digər sınaqlar
keçirmək;
15.2.3. zərər çəkmiş, şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsdən, habelə cinayət
prosesində iştirak edən' digər şəxslərdən zorakılıq, hədə-qorxu, aldatma yolu ilə və
onların hüquqlarını pozan sair qanunsuz hərəkətlər tətbiq etməklə ifadə almaq.
M a d d ə 1 6 . Ş ə x s i h ə y a t ı n t o x u n u l m a z l ı ğ ı h ü q u q u n u n
t ə m i n e d i l m ə s i
16.1. Cinayət təqibi gedişində heç kəsin şəxsi (özünün və ailəsinin) həyatın
sirrinin, yazışma, telefon danışıqları, poçt-teleqraf və digər rabitə vasitələri ilə
ötürülən məlumatların və başqa məlumatların sirrinin saxlanılması hüququ bu
Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallardan başqa məhdudlaşdırıla bilməz.
16.2. Poçt, teleqraf və digər göndərişlərin üzərinə həbs qoyma, onu yoxlama və
götürmə, telefon və digər qurğularla aparılan danışıqların və başqa rabitə və texniki
kanallar vasitəsi ilə ötürülən məlumatların və başqa məlumatların tutulması bu
Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hallarda, bir qayda olaraq, məhkəmənin qərarı ilə
həyata keçirilə bilər.
M a d d ə 1 7 . M ə n z i l t o x u n u l m a z l ı ğ ı h ü q u q u n u n t ə m i n
e d i l m ə s i
17.1. Bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallardan başqa, heç kəs mənzildə
yaşayanların iradəsi ziddinə mənzilə daxil ola bilməz.
17.2. Bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada yaşayış yerinə,
xidməti və ya istehsalat binalarına baxış, orada axtarış və mülkiyyət hüququnu
məhdudlaşdıran digər istintaq və prosessual hərəkətlər, bir qayda olaraq,
məhkəmənin qərarı əsasında məcburi həyata keçirilir.
M a d d ə 1 8 . M ü l k i y y ə t h ü q u q u n u n t ə m i n e d i l m ə s i
18.1. Cinayət təqibi gedişində bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallardan başqa,
heç kəsin mülkiyyət hüququ, o cümlədən xüsusi mülkiyyət hüququ
məhdudlaşdırıla bilməz.
18.2. Prosessual hərəkətlərin həyata keçirilməsi zamanı götürülmüş əmlak
müvafiq prosessual hərəkətə dair protokolda göstərilməli, ətraflı siyahıya alınmalı
və əmlakın məsuliyyətlə saxlanılması üçün götürülməsinə dair əmlak sahibinə qəbz
verilməlidir.
18.3. Cinayət təqibi gedişində pul cəriməsinin tətbiqi, habelə əmlak üzərinə həbs
qoyulması məhkəmənin qərarı ilə həyata keçirilir.
iv[4]
M a d d ə
1 9 .
H ü q u q i
y a r d ı m
a l m a q
v ə
m ü d a f i ə
h ü q u q u n u n t ə m i n e d i l m ə s i
19.1. Cinayət təqibi gedişində təhqiqatçı, müstəntiq, prokuror və ya məhkəmə
zərər çəkmiş, şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxslərin keyfiyyətli hüquqi yardım
almaq hüququnu təmin etmək üçün tədbirlər görməlidir.