Microsoft Word Az ekonomi After Corrections doc

86 

---

Az
ərbaycan İqtisadiyyatı 
lət müəssəsinin bağlanmasından sonra Azərbaycanda balıq ovu və idxalı sürətlə 
azaldı. Ölkənin bütün balıqçılıq sektoru eyni tarixdən sonra həmin şirkətin əlində 
cəmləşmişdir. Ölkəyə gətirilən balıq, istelakçılar tərəfindən “Caspian Fish 
Co.-Azerbaijan” adma rəsmiləşdirilir. İdxalçılar gətirdikləri balığın 20- 30%-ni bu 
şirkətə satmaqdadır. 
Ölkədə balıqçılığın inkişafı üçün yetərli şəraitin olmasının müqabilində əhalinin 
balıq və balıq məhsulları ilə təmini minimum səviyyəsindədir. Əhali artımı göz önünə 
alındıqda, balıq və balıq məhsullarına tələb 100 min tondur. Ancaq, ildə real olaraq 
əldə edilən balıq məhsullan bu rəqəmin 10-20%-nə bərabərdir. 
Statistiki rəqəmlər illər etibarı ilə ovlanan qiymətli balıq növlərinin nisbətinin 
azaldığını göstərir. 1990-ci ildən 1997-ci ilə qədər Azərbaycanda balıq ovlanması və 
dəniz məhsulları istehsalı təxminən alü dəfə azalmışdır. 1997- 2009-cü illər arası isə 
balıq ovlanmasmda artım görülmüşdür. 2009-ci ilə gəldiyimizdə isə balıq ovunun 29 
min tona çatdığı görülür. 
Son illərdə Dünya Bankı kimi maliyyə təşkilatlannm və xarici sahibkar- larlarm 
dəstəkləri ilə həyata keçirilən lahiyələrlə balıq istehsalı və işləmə potensialı 
artırılmağa çalışdır. Məsələn, sadəcə 2008-cü ildə. Təbii Sərvətlər və Ekologiya 
Nazirliyinə aid Neftçala və Əli-Bayramh balıq istehsalı fabriklərindən Xəzərə 15,5 
milyon ədəd bala Nərə balığı buraxılmışdır. 
Ümumilikdə isə, 2008-cü ildə fərqli balıq istehsalı fabriklərində 456.3 milyon 
ədəd fərqli növdə balıq balası yetişdirilərək Xəzər dənizinə. Kür çayına və daxili su 
hövzələrinə buraxılmışdır. Balıq və kürü istehsalına lazimi pul ayrılmasının 
iqtisadiyyata mühüm faydası olacaqdır. 
Baha İstehsalını Azaldan Səbəblər 
Kürü çıxarılan balıq nəslinin təhlükəyə girməsində status probleminin varlığı 
səbəb olmuşdur^®. Sovət İttifaqı dağılmadan əvvəl istər İran, istərsə də SSRİ qaçaq 
balıq ovunun qarşısını almağa ciddi mənada nəzarət edirdi^'. Sovət sonrası dövrdə isə 
balıq ovu məsələsində ölkələrin ciddi mənada bir boşluğa düşdüyü görülür. Bu 
vəziyyət heç şübhəsiz qaçaq balıq ovçuluğunu da özü ilə gətirmişdir. Hər nə qədər 
SSRİ-dən sonrakı dövrdə ölkələr balıq ovunun illik miqdarını təyin etməkdə 
razılaşmışsalar da, qaçaq balıq ovculuğunun qarşısı olma bilmir. 
Rusiya, Azərbaycan və Qazaxıstan arasmda Xəzərin şimal hissəsinə dair bölgü aparılmışdır. Bu bölgü 
Azərbaycanm ortaya qoyduğu fikrin çox az dəyişdirilmiş mahiyyətində olmuşdur: Hətta Rusiya 
Xəzərin sektoral bölgüsünün əleyhinə idi. Nəticədə kiçik bir dəyişikliklı Rusiya da bu fikrə, yəni 
Azərbaycanm fikrinə gəlmişdir. ABŞ-m “Mobil” neft şirkəti isə Türkmənistan-Azərbaycan 
arasmdakı anlaşmazlıq səbəbiylə “Kəpəz” yatağında fəaliyyət göstərmekdən imtina etmişdir. İran ilə 
də hələ razılığa gəlinməmişdir. 
Ətraf Mühitin Mühafizəsi Üzrə Milli Faaliyyət Plam,s.40.