44
Şə
kil 3.3. “Lə ziz” peçenye istehsalının texnoloji sxemi
Xammal və yarımfabrikatların istehsala
hazırlanması
Xəmirin hazırlanması
Şə
kərli peçenye lövhələrinin
hazırlanması
çliyin hazırlanması
Layların formalanması
Soyutma
Doğrama
Qablaşdırma
45
IV FƏS L. FEYXOA PÜREL ŞƏKƏRL PEÇENYEN N STEHSAL
TEXNOLOG YASININ Ş LƏ N B HAZIRLANMASI
Qeyd edildiyi kimi, şəkərli xəmirdə dispersiya mühitin məhdud miqdarı
mövcuddur və o xəmirdə saxarozanın doymuş məhlullar şəklindədir. Bu, onun
polimer strukturunda saxarozanın konsentrasiyalanmış məhlulların qatların və
onlar tərəfindən un polimerlərin dehidratasiya yaranmasının hesabına, şəkərli
xəmirin strukturunun yumşalmasına səbəb olur. Bundan başqa, şəkərli xəmir
istehsalın texnoloji prosesi, biskvit xəmirdə olduğu kimi, intensiv çalınma
prosesini nəzərdə tutmur. Şəkər-yağ-yumurta qatışığın çalınmasının sürətin artması
zamanı kərə yağı qatlara ayrılır və bişirilmiş məmulatlar, bu halda, aşağı
yumşaqlıq, şəkərlilik və yüksək sıxlıq ilə xarakterizə olunur. Feyxoa püresi aşağı
sürətdə həll edilməsini nəzərə alaraq, feyxoa püresinin texnoloji xassələrinin
tədqiqatı və həmçinin, ilkin tədqiqatların nəticələrindən çıxış edərək, feyxoa
püresinin şəkərli peçenyenin resepturasına daxil edilməsi mümkünlüyünün
öyrənilməsi məqsədəuyğundur. Feyxoa püresi biz tərəfdən işlənib və təsvir
olunmuş texnologiya üzrə hazırlanmışdır.
Ə
nənəvi texnologiya üzrə şəkərli peçenyenin istehsalı zamanı, yumurta
zülalların köpük yaranma qabiliyyətin yaxşılaşdırmaq üçün, limon turşusunun
istifadəsi nəzərdə tuulmuşdur. Lakin, qatqıların texnoloji xassələrinin nəticələrini
nəzərə alaraq, yumurta-şəkər qatışığın çalınma prosesini limon turşusunun istifadə
olunmadan keçirmək məqsədəuyğundur.
Şə
kərli xəmirin köpük strukturun formalaşması onun istehsalın ilk
mərhələsində - atmosfer təzyiqi altında yumurtaların şəkərlə intensiv çalınma
mərhələsində - həyata keçirilir. Alınan köpüyün keyfiyyət xarakteristikasından çox
vaxt bişirilmiş şəkərli peçenyenin keyfiyyəti də asılıdır. Yüksək keyfiyyətli şəkərli
peçenyenin istehsalı üçün, oxşar, yaxşı inkişaf etmiş stabil köpüyü almaq zəruridir,
buna da həm köpük almanın texnoloji parametrlərin seçilməsi, həm də reseptur
komponentlərin nisbəti hesabına nail olunur.
46
Alınan köpüklərin fiziki xassələrinə texnoloji parametrlərin təsirinin tədqiqatı
üçün, verilmiş şərtlərlə tədqiq olunan prosesin parametrlərin optimal qiymətlərin
axtarışını nəzərdə tutan, Hauss-Zeydel üsulu ilə bir amilli eksperiment keçiril-
mişdir. Eksperiment, seçilən kriterilərə müvafiq olaraq, lokal optimuma çatana
qədər, seçilən amillərin hər birinin növbə ilə seçilməsi ilə həyata keçirilirdi.
Köpüklərin keyfiyyətinə fiziki göstəricilərinə, əhəmiyyətli dərəcədə,
aşağıdakı texnoloji amillər təsir edir:
•
çalınmanın sürəti;
•
çalınmanın müddəti.
Yuxarıda sadalanan amillərin təsirinin öyrənilməsi növbəliyini onların
ə
həmiyyətinin nəzərdə tutulan dərəcəsi ilə seçirlər.
Köpüklərin keyfiyyətini ümumi qaydada qəbul olunan xarakteristikaları ilə
tədqiq edirlər: köpük yaratma qabiliyyəti, köpüyün sıxlığı, köpükdə havanın həcm
konsentrasiyası, köpüyün bölünməsi və stabilliyi.
4.1. Yumurta-şəkər qatışıqların çalınması zamanı yaranan
köpüyün keyfiyyətinin fiziki göstəricilərinə feyxoa püresinin və çalınma
sürətinə təsirinin tədqiqi
Yumurta-şəkər qatışığın çalınma sürəti, köpükyaranma prosesin effektivliyini
müəyyən edən, əsas texnoloji amillərdən biridir. Ona görə də, ilk əvvəl, feyxoa
püresinin və yumurta-şəkər qatışığının yaradan köpüklərin keyfiyyətinə təsiri
tədqiq edilmişdir. Digər texnoloji amilləri stabil qalmışdır.
Feyxoa püresinin və çalınma sürətin yumurta-şəkər köpüklərin keyfiyyətinin
fiziki göstəricilərinə təsirinin tədqiqatı üçün çalınma 1000, 1100 və 1200
dövriyyə/dəq sürəti ilə keçirilmişdir. Bu sürətlər ədəbiyyat icmalın göstəricilərini
və həmçinin, onunla əlaqədar ki, çalınma sürətin 600 dövriyyə/dəq az olan zaman,
qatqılar, praktiki olaraq, 20ºC temperatur zamanı həll olunmamasını nəzərə
almaqla seçilmişdir. Həmçinin o da nəzərə alınırdı ki, çalınma sürəti 1000
dövriyyə/dəq az olan zaman, köpükyaranma prosesi daha az intensiv gedir,
47
çalınma sürəti 1200 dövriyyə/dəq yuxarı olan zaman isə, köpüyün yenidən çalınma
anını isə qeyd etmək mürəkkəbdir. Tədqiqatın nəticələri şəkil 4.1-də təqdim
olunmuşdur.
Şə
kil 4.1-də təqdim olunan göstəricilərdən göründüyü kimi, yumurta-şəkər
qatışıqların çalınmısının sürətinin artırılması zamanı, köpük yaranma qabiliyyəti,
köpükdə havanın həcm konsentrasiyası və köpüyün bölünməsi də artırdı, köpüyün
sıxlığı isə azalırdı. Bu xarakteristikaların feyxoa püresinin tərkibindən asılılığı əks
xarakter daşıyır. Bu zaman, köpük keyfiyyətinin fiziki göstəricilərin qiymətləri
bilavasitə feyxoa püresinin tərkibindən asılıdır.
1 - çalınma sürəti 1000 dövriyyə/dəq
2 – çalınma sürəti 1100 dövriyyə/dəq
3 – çalınma sürəti 1200 dövriyyə/dəq
Şə
kil 4.1 – Feyxoa püresinin tərkibindən və çalınma sürətindən yumurta-şəkər qatışıqların
çalınması zamanı yaranan, köpük keyfiyyə tinin fiziki göstə ricilə rin asılılığ ı
Belə ki, 1200 dövriyyə/dəq çalınma sürəti, yumurta-şəkər qatışığında un
kütləsinə 1% feyxoa püresinin tərkibi zamanı, köpük yaranma qabiliyyət 6,44%
azalırdı, un kütləsinə 3% feyxoa püresinin tərkibi zamanı – 14,39%, 5% feyxoa
püresinin tərkibi zamanı – 16,0%, nəzarət nümunəsi ilə müqayisədə (qatqısız
yumurta-şəkər köpük yaranma qabiliyyətin).
Dostları ilə paylaş: |