Microsoft Word Baxtiyorova Mehriniso

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5
Aktiv (fool) va Pasiv (nofool) turizm xaqida tushuncha. 
Aktiv (fool) turizm 
Turizmning aktiv va passiv turlarga bo‘linishining asosiy mazmuni, 
odamlarning turizm jarayonida harakatlanishi va mijozlarning turlarini aniqlash 
bilan belgilanadi.
Katta jismoniy kuch talab qilinadigan va hamma turistlar qatlamiga ham to‘g‘ri 
keladigan turizmning 
aktiv turlariga
– dam olish va sayohat, vaqti chog‘lik, sport 
kabilar kiradi. Aktiv turizmga har xil sarguzashtli sayohatlarni ham kiritish 
mumkin: sarguzashtli turizm (adventure tour), ekzotik joylarga, vulqonlarga, 
orollarga, sharsharalarga va shu kabi joylarga borishga aytiladi. Odatda bu 
ekzotik va ekologik jihatdan toza tabiiy hududlar, g‘arb sayohatlari, noan’anaviy 
transport vositalari bilan bog‘liq bo‘lgan, biror-bir qolipga tushmagan turizmdir. 
Ba’zi holatlarda bu xildagi turizm jiddiy jismoniy zo‘riqishlar (ехtгеmе tour) bilan 
bog‘liq bo‘ladi. Turistdan mustahkam sog‘liq va dovyuraklik talab qilinadi. 
Masalan, Koloradaning toshqin daryolarida qayiqlarda sayr qilish, Shimoldagi 
mamalakatlarda itlar tortadigan chanalarda va tog‘-chang‘i kurortlaridagi dam 
olish va boshqalar shular jumlasiga kiradi. Ularda qatnashish uchun turistlar 
oldindan ma’lum ko‘nikmaga
va jismoniy tayyorgarlikka ega bo‘lishlari kerak 
bo‘ladi
Turizmning aktiv va passiv turlarga bo‘linishining asosiy mazmuni, odamning 
turizm jarayonida harakatlanishi va mijozining turlarini aniqlash bilan belgilanadi. 
Katta jismoniy kuch talab qilinadigan va hamma turistlar qatlamiga ham to‘g‘ri 
keladigan turizmning aktiv turlariga - dam olish va sayyohat, vaqti chog‘lik, sport 
kabilar kiradi.
Aktiv turizmga har - xil sarguzashtli sayohatlarni kiritish mumkin: sarguzashtli 
turizm (adventure tour), ekzotik joylarga, vulqonlarga, orollarga, sharsharalarga 
va shu kabi joylarga borishga aytiladi. Odatda bu ekzotik va ekologik jihatdan 
toza tabiiy rezervatsiyalar, g‘arb sayyohatlari, noan’anaviy transport vositalari 
bilan bog‘liq bo‘lgan, biron-bir qolipga tushmagan turizmdir. Ba’zi holatlarda bu 

---

6
xildagi turizm jiddiy jismoniy zuriqishlar (yextgeme tour) bilan bog‘liq bo‘ladi, 
turistdan mustahkam sog‘liq va dovyuraklik talab qilinadi. Masalan, Koloradaning 
toshqin daryolarida shishirilgan qayiqlarda sayr qilish, Shimoldagi 
mamalakatlarda itlar tortadigan chanalarda va tog‘-chang‘i kurortlaridagi dam 
olish va boshqalar shular jumlasiga kiradi. Ularda qatnashish uchun turistlar 
oldindan ma’lum ko‘nikmaga va jismoniy tayyorgarlikka ega bo‘lishlari kerak. Bu 
xildagi turizm sport turizmiga yaqin hisoblanadi, unda yo‘laklar yaxshi 
tayyorlangan, yo‘l ko‘rsatuvchi yordamida xavf minimum darajaga tushirilgan, 
oraliq lagerlar turistlik anjomlari bilan jihozlangan bo‘lishi lozim. Aktiv turizmga: 
halokatlar sodir bo‘lgan joylarga qilinadigan sayohat (zilzilalar, suv toshqinlari, 
vulqonlarning otilishi, texnogen xalokatlar, vertolyotdan Chernobil AES ni 
tomosha qilish va ekstremal hodisalar) kiradi. Yevropadagi ba’zi turistlar 
qamoqlarda o‘tirgan kishilarning kameralariga kirib, 1-3 kun davomida 
jinoyatchilar boshidan kechirgan kechinmalarni boshlaridan o‘tkazishni xush 
ko‘radilar. Buning uchun turistlar kuniga 120 dollar to‘lashga ham rozi bo‘ladilar.
Hozirgi paytda O‘zbekistonda aksariyat turfirmalar shakllantiradigan turistlik 
turlarning xillari quyidagi 5.1. rasmda ifodalangan.