26
Kaynozoy eratemasi (65 mln yil — hozirgi kungacha).
Paleogen sistemasi (65—23,5 mln yil). Paleogen sistemasi K.Nauman
tomonidan 1866 yilda Parij havzasini o’rganish misolida ajratilgan.
Yaqin
o’tmishgacha paleogen fatsiyalarining turli-tumanligi va faunalarning
endemikligi tufayli sistemaning umumiy yarusli tabaqalanishi yaratilmagan.
Angliya va G`arbiy Yevropadagi paleogen havzalarni o’rganish
xalqaro
miqyosda uning kelishilgan umumiy jadvalini yaratish imkonini berdi.
11-jadval
Paleogenning stratigrafik tabaqalari
Sistema
(davr)
Bo’lim
(Epoxa)
Bo’lim
indeksi
Yarus (Asr) Yarus
indeksi
Mln yil
Paleogen
Oligotsen
P
3
Xatt
P
3
h
28
Ryupel
P
3
r
33,7
Eotsen
P
2
Priabon
P
3
p
37
Barton
P
3
b
40
Lyutet
P
3
l
46
Ipr
P
3
y
53
Paleotsen
P
1
Tanet
P
3
t
Seland
P
3
s
Daniy
P
3
v
65
Manba: Долимов Т.Н., Троицкий В.И. Эволюцион геология. T.: Ўқитувчи, 2007
Neogen sistemasi (23,5—1,75 mln yil). Neogen s
istemasi Xorne
tomonidan 1853-yilda Lyayelning (1833) to’rtlamchi
sistemasi tarkibida
ajratilgan. Yaruslarining stratonlari G`arbiy Yevropa va Angliyada joylashgan.
Uning yarusli tabaqalanishi mollyuskalarga asoslangan iliq havzalarning
biotsenozlari tarkibida endemik turlarning ko’pligi standart
stratigrafik jadval
yaratishni qiyinlashtirdi. Yaqin o’tmishgacha neogen umumiy qabul qilingan
27
jadvalga ega bo’lmagan. Har bir mintaqa uchun o’zaro
sxematik ravishdagi
xususiy sxemalar yaratilgan.
To’rtlamchi (antropogen) davr sistemasi (1.75 mln yil —
hozirgacha). To’rtlamchi sistemasi kaynozoy kesmasini yakunlaydi. Birinchi
marta u Belgiyalik geolog J.Denuaye tomonidan 1829-yilda ajratilgan. Bu
davrning qisqaligi (1,75 mln yil) kesmani biostratigrafik
usullar bilan
tabaqalash imkonini bermaydi. Sutemizuvchilarni o’rganish va ularning
tarqalish yo’llarini
qayta tiklash, faqat eng yirik stratigrafik tabaqalarni
ajratishga imkon yaratadi.
To’rtlamchi sistemaning eng kichik stratigrafik
tabaqasi zona emas,
balki zvenodir. Uning geoxronologik muqobili esa „payt“ sanaladi.
To’rtlamchi davr yotqiziqlari stratigrafiyasining iqlim stratigrafik tamoyili
birinchi marta G`arbiy Yevropada A.Penk va E.Bryuknerlar tomonidan 1909
yilda ishlab chiqilgan bo`lib, ular muzloq va muzloq oralig`i
davrlari
qatlamlarini ajratishgan. Keyinchalik bu tabaqalar Yevrosiyo va Shimoliy
Amerikaning ko’plab mintaqalarida topilgan. Masalan, quyi to’rtlamchi zveno,
yuqori to’rtlamchi zveno va nihoyat, golotsen ajratildi.
12-jadval
Dostları ilə paylaş: 
