Microsoft Word fuattez doc

 
202 
sıra daha önce görülmeyen üç renk dikkati çekmektedir; kahverengi, açık sarı ve gri. Gri 
siyahın sulandırılması ile elde edilmiş olmalıdır. Gri düz olarak kullanımının yanı sıra 
mavi ile de karıştırılarak kullanılmıştır. Doğu duvarı birinci kalas üzerindeki gri-mavi 
üç  at  dikkat  çekicidir  (Lev.  43:  b).  Bu  gri-mavi  renk  başka  bir  kalas  ya  da  başka  bir 
figür  üzerinde  görülmemektedir.  Açık  sarı  ise  sarı  okra  sulandırılarak  elde  edilmiş 
olabilir. Ya da sarı okranın veya başka bir rengin zamanla değişmiş halidir. 
ncelemiş olduğumuz resimlerin hepsinde ortak olarak siyah ve kırmızı tespit edilmiştir. 
Ancak  bu  listeye  beyaz  ve  maviyi  eklemek  mümkün  gibi  görünmektedir.  Tatarlı 
resimleri  hariç  diğer  resimlerde  mavi  kullanıldığı  kesindir.  Beyaz  ise  sadece  Aktepe 
resimlerinde tespit edilememiştir. Ancak insan tenini ifade etmek için kullanılan pembe 
olasılıkla  kırmızı  ve  beyazın  karıştırılması  ile  elde  edilmektedir.  Yalnız  Aktepe 
mezarında  beyaz  renk  tespit  edilmemiş  olmasına  karşın  pembe  rengin  kullanılmış 
olması burada beyazın varlığına işaret etmektedir. Aktepe’den sadece bir erkek ve bir 
kadına ait çok az sayıda resim parçası ele geçmiştir. Bütün bunlar göz önüne alındığında 
Aktepe’de de beyaz renk kullanılmış olması gerektiğini düşünmek yanlış olmayacaktır. 
Arkaik Dönem Batı Anadolu resim sanatında ortak kullanılan siyah ve kırmızıya, mavi 
ile  beyazı  da eklemek  doğru  olacaktır.  Bu  dört  rengi  Harta, Kızılbel, Karaburun  II ve 
Gordion Boyalı Ev’de saptandığı üzere yeşil renk izlemektedir. Yeşil, figürlerde nadir 
olarak  kullanılmıştır.  Bu  beş  ana  renkten  sonra  özellikle  insan  tenini  ifade  etmekte 
kullanılan pembe, beyazla kırmızının karıştırılmasından elde edilmiştir. Lila ve mor ise 
mavi ile kırmızının farklı oranlarda karıştırılmasından elde edilmiş olmalıdır.  
Sadece Tatarlı ve Gordion Boyalı Ev’de kahverengi tespit edilebilmiştir. Tatarlı’da açık 
kahve olan renk, daha çok griye yakındır. Gordion’da ise saçlarda karşımıza çıkan bu 
renk  daha  canlı  olup  kızıl  okraya  yakın  bir  renktir.  Her  iki  yerden  gelen  bu  rengi 
analizini  yapmadan  aynı  renk  olup  olmadığını  ve  de  kaynağını  söylemek  mümkün 
değildir.  Ancak  kahverengi  tespit  edilmiş  iki  resmin  de  Phrygia’da  olması  ilginç  bir 
durumdur.  
Batı Anadolu resim sanatında ana renkler olarak görülen beyaz, siyah, kırmızı, mavi ve 
yeşil,  Plinius’un  “austere”  (mat)  olarak  adlandırdığı  grup  içerisinde  yer 

---

 
203 
almaktadırlar.
279
  Bu  renklerin  pigmentleri  doğadan  kolayca  elde  edilebilmekte  ve 
sanatçı  tarafından  sağlanmaktaydı.  Batı  Anadolu  Arkaik  Dönem  duvar  resimlerinde 
kullanılan renklerin analizi sadece Kızılbel’de yapılmıştır.
280
 Buna göre kırmızıdan kızıl 
tabaya değin giden birçok kırmızı tonu ve bordo rengi tespit edilmiştir. Olasılıkla demir 
oksit olan  bu  pigment,  çeşitli  oranlarda  beyaz  ile karıştırılarak en çok  kullanılan renk 
olmuştur.  Aynı  şekilde  diğer  yapılardaki  resimlerde  de  en  çok  siyah  ve  kırmızı  renk 
kullanılmıştır. 
Mellink, siyah rengin Kızılbel için mangal kömüründen elde edilmiş olabileceğini ileri 
sürmektedir.
281
  Buna  karşın,  Plinius
282
  ve  Vitruvius
283
  siyah  rengi  tanımlarken  farklı 
tonları olduğunu vurgulamakta ve siyahın odun kömürünün yanı sıra yapay boyalardan 
da elde edildiğini belirtmektedirler. Çıra ve sert odunların yakılmasından çıkan kurum, 
siyah boya yapımında önde gelmektedir. Tüm resimlerde oldukça bol kullanılmış olan 
siyahın, Mellink’in önerdiği gibi en ucuz ve kolay yöntem olan odun kömüründen elde 
edilmiş olması mümkündür. 
Kızılbel’de yapılan mavi renk analizlerinde ise Mısır mavisi (mavi cam hamuru rengi) 
olan ve Vitrivius tarafından Puteolanum olarak adlandırılan
284
 pigment saptanmıştır.
285
 
Bir  kalsiyum  bakır  silikat  olan  bu  pigment  M.Ö.  3.  binyıldan  itibaren  Mısır’da 
üretilmektedir.  Pigment,  bakır,  kalsiyum  karbonat  (lüle  taşı  veya  kabuk)  ve  silikatın 
(kuvars  kum)  kavrulması  ile  elde  edilmektedir.  M.Ö.  1.  yüzyıldan  itibaren,  Roma 
mparatorluğu  genelinde  bu  pigmenti  üreten  birçok  atölye  bulunmaktaydı.
286
 
Knossos’tan,  Roma’ya  kadar  yoğun  olarak  kullanılan  bu  pigment  olasılıkla  analizi 
yapılmamış olan diğer resim örneklerinde de kullanılmıştır.  
                                                 
279
 Nat. Hist. XXXIII, 158-163; XXXV, 12. 
280
 Mellink 1998, 66. 
281
 Mellink 1998, 66. 
282
 Nat. Hist., XXXV, 36. 
283
 De Architectura, VII, 10. 
284
 De Architectura, VII, 9. 
285
 Mellink 1998, 66. 
286
 Siddall 2006, 25. 

---

 
204 
Beyaz ise Kızılbel’de Kalsiyum karbonat/kireçtaşı taneciklerinin toz haline getirilmesi 
ile  oluşturulmuştur.
287
  Beyaz  rengin  elde  edildiği  kalsiyum  karbonat/kireçtaşı  doğada 
kolayca  bulunabilmektedir.  Plinius
288
  ve  Vitruvius,
289
  çıkarıldıkları  yere  göre 
adlandırılan çok sayıda beyaz boya maddesi sayarlar.  
Resim paletine beşinci renk olarak katılan yeşil resimlerde çok daha az kullanılmıştır. 
Kızılbel’deki  yeşil  Malakit  (bakırtaşı)  rengidir
290
  ve  Plinius’un  sınıflandırdığı  yeşil 
renkler  içerisinden  Chrysocolla  olarak  adlandırmaktadır.  Plinius’a  göre  malakitin 
ezilmesi  sonucunda  elde  edilen  doğal  malakit  ya  da  bakır  yeşilinin  en  iyisi 
Makedonia’dan  elde  edilmekteydi.
291
  Malakitten  elde  edilen  yeşil  renk,  aynı  zamanda 
yeşil toprakların Mısır Mavisiyle karışımı ile de elde ediliyordu. Bu rengi elde etmenin 
diğer bir yöntemi ise sarı okranın, Mısır Mavisiyle karıştırılmasıydı. Ancak doğal yeşil 
toprak  en  yaygın  olarak  kullanılmış  olandır.  Bu  durumda  resimlerde  görülen  yeşil 
renklerin analizlerini yapmaksızın nereden elde edildiklerini saptamak olanaksızdır. 
                                                 
287
 Mellink 1998, 66. 
288
 Nat. Hist. XXXV, 18-19, 30. 
289
 De Architectura, VII, 12. 
290
 Mellink 1998, 66. 
291
 Nat. Hist. XXXIII, 89. 

---