190
Önde görülen sol kolundan çok az iz kalmıştır. Baş ve omuzlar burada da
korunmamıştır.
Dördüncü Friz (Lev. 42: d)
Kalasın uzunluğu 200 cm., genişliği 32 cm. ve frizin genişliği 28 cm.dir. Bu mezardan
ele geçen en uzun frizdir. Frizin ortasında 45 x 13 cm. ölçülerinde baklava dilimi
ş
eklinde bir yama vardır. Bu olasılıkla ağaçtaki budağın yerine konmuş yamadır.
Resimli yüzey yer yer çatlamış, kesici aletlerle zedelenmiş, çürümeden ve kurtlanmadan
dolayı bozulmuştur. Friz üzerinde altı adet kanatlı boğa, iki adet kuş, bir yırtıcı hayvan
ve bazı bitki motifleri korunabilmiştir.
Boğalar (Lev. 42, a): Sola doğru yönelmiş olan kanatlı boğalar yan yana dizilmişlerdir.
Gerideki boğa öndekinin gövdesinin yarısından itibaren başlamaktadır. Başlar öndeki
boğanın kanadının ortasına denk gelmektedir. Siyah konturlu olan boğalar sırayla bir
kırmızı bir siyah olarak boyanmıştır. Boyun ileri doğru uzatılmıştır ve baş hafifçe öne
doğru eğiktir. Profilden gösterilen başlarda tek boynuz ve tek kulak çizilmiştir. Göz ve
ağız çoğunda belirsizdir. Kanatlar altıncı boğa figüründen anlaşıldığı üzere dört bölüm
halinde yapılmıştır. Birinci bölüm kanadın kürek kemiğine bağlandığı yerdir. Bir
damlayı andıran bağlantı yerinin dış konturu siyah renk olup içi siyah ve kırmızı
beneklerle doldurulmuştur. Kanadın geriye kalan kısmı birbirine paralel iki çizgiyle üçe
bölünmektedir. Kürek kemiğinden sonra gelen ikinci bölümde kanat alternatif olarak
kırmızı ve siyah çizgilidir. Kanadın üçüncü bölümü yani uç kısmı kırmızı ve siyah
çizgilerle bezelidir. Bütün boğaların ensesi ile kanadının bölünme çizgisi arasında ne
olduğu anlaşılamayan kavisli bir çizgi görülmektedir. Sağrısı görülen altıncı boğanın
bacakları korunmamıştır. Bu boğadan sonra bir figürün girebileceği kadar boşluk vardır.
Ancak buradaki çizgilerden bir sonuca varmak mümkün değildir.
ki Kuş (Lev. 42, c): yukarıda havada yan yana tepe taslak uçan kuş ya da siren
olabilecek iki figür görülmektedir. Kanatları açık olan kuşların başları korunmamıştır.
Basitçe çizilen kuşlar detaylardan yoksundur. Cepheden gösterilen gövdeleri üzerindeki
tüyler, birbirine paralele çizilmiş “m”ler şeklinde sitilize edilmiştir. Gövdenin bittiği
191
yerde kuyruk telekleri ve kanat telekleri bir seferde kesintisiz olarak çizilmiştir.
Kanatlar kırmızı renge boyanmıştır.
Yırtıcı Hayvan (Lev. 44: b): Kuşların hemen altında zemin çizgisi üzerinde duran panter
olabilecek yırtıcı bir hayvan durmaktadır. Sağa doğru yönelmiş olan figürün başı geriye
dönüktür. Ön ayakları ileri doğru uzatılmış, arka ayaklar adım atar şekildedir. Pençe
sadece arka ayaklarda korunmuştur. Dış konturu siyah yapılan figürün kuyruğu
konturun devamı şeklinde aşağı doğru kıvrılarak bacaklarının arasına girmektedir.
Hayvanın ön kısmı yere yakın, sağrısı yukarıdadır. Kulaklar dik ve sivridir. Baş bundan
sonrası korunmamıştır. Figürün dış konturları kırmızı gövdesi siyah renktir. Hayvanın
önünde tanımlanamayan boşlukta bir insan belki de bir avcı figürü olabilir.
Bitkiler: yırtıcı hayvanın sağrısının üst tarafında dikdörtgen bir şeklin üzerinden sarkan
bir çiçek motifi görülmektedir. Çiçeğin sapı objenin üstünden çıkarak aşağı doğru
kıvrılmakta ve aşağı doğru dönük olan ucunda altı dilim kırmızı renk taç yaprağı
bulunmaktadır.
Beşinci Friz
Yeni gömüler için açılan niş beşinci frizi tahrip etmiştir. Korunma durumu oldukça
kötüdür. Kalasın sağ parçası üzerinde bir takım izler korunabilmiştir. Kalasın en sağında
olasılıkla tahta oturan bir insan figürü bulunmaktadır. Sola doğru dönük oturan figürün
hemen ön tarafında olasılıkla sola doğru adım atar şeklide ayakta bir figür
bulunmaktadır. Figür uzun tunikalı ve pantolonludur. Bu figürün önünde ise ne olduğu
anlaşılamayan bir takım boya kalıntıları korunmuştur. Burada bir toplantı ya da huzura
kabul sahnesi gösterilmiş olmalıdır.
GÜNEY DUVARI
Mezar odasının girişinin bulunduğu bu duvardan ele geçen tek kalas kapı sövesidir.
Kalasın uzunluğu 240 cm., genişliği 30 cm., frizin genişliği 20 cm.dir. Korunma
durumunun kötü olduğu bu kalasta karşı karşıya duran iki sphinsk figürü vardır.
Birbirinin aynı olan figürlerin gövdelerinin üst kısmı ve kuyrukları eksiktir.
192
Bacaklarının pozisyonlarından adım atar şekilde oldukları anlaşılmaktadır. Konturlar
kalın siyah boya ile yapılmış, gövde kırmızıya boyanmıştır.
BATI DUVARI (Lev. 43: a)
Bu duvardan ele geçen iki kalasta bezemelidir. Olasılıkla Roma Dönem’inde niş
yapmak üzere duvara delik açılmış, bu nedenle ahşap duvarlar kesilmiştir. Buradan ele
geçen kalas üzerinde hayvanlar ve insanlardan oluşan bir friz olduğu anlaşılmaktadır.
Kalasın korunan uzunluğu 120 cm., genişliği 22 cm. kalınlığı ise 10 cm.dir. Resimli
yüzey çok fazla bozulmuştur. Boya kalıntılarından anlaşıldığına göre sola yönelik iki
insan figürü, arkalarında ters yöne dönük oldukça büyük bir hayvan, hayvanın önünde
yine sola doğru yürüyen insan figürü vardır. Figürlerin sadece kalça ve bacakları
korunmuş, ayaklar ve gövdenin üst tarafı korunmamıştır.
DOĞU DUVARI
Sayın Summerer Almanya’nın Münih kentinde yer alan Staatliche Antikesammlung
Müzesi’nde Tatarlı Tümülüsü Mezar odasının doğu duvarına ait olan boyalı iki ahşap
kalas tespit etmiştir.
273
Bu kalasların birincisinde cenaze alayı sahnesi ikinci kalasta ise
savaş sahnesi yer almaktadır.
Birinci Kalas (Lev. 43: b)
Ele geçmiş olan diğer kalaslarda olduğu gibi bir friz şeklinde düzenlenmiştir.
Orijinalinde tek parça olan kalas, kaçak kazılar sırasında yerinden çıkartılırken testere
ile iki parçaya bölünmüştür. Kalas üzerinde sağdan sola doğru ilerleyen olasılıkla
cenaze alayı sahnesi canlandırılmıştır.
Birinci Yürüyen Figür: Alayın başında en solda arkasındaki atı çeken yürür pozisyonda
bir erkek figürü bulunmaktadır. Figürün sadece belinden yukarısı korunmuştur. Sol
profilden gösterilmiş olan figürün kolu ve çekmekte olduğu atın yularları
korunmamıştır. Başında kırmızı başlığının uçları ağzını ve çenesini örterek öne doğru
273
Summerer - Kienlin 2007, 74-83.
Dostları ilə paylaş: |