236
tekrar boyanmıştır. Dolayısıyla figürün elinde çiçek tutup tutmadığı kesin değildir.
Özgen bir alternatif olarak elinde alabastron tutmakta olduğunu önermektedir.
344
Ancak
figürün duruşu ve objeyi tutuşu daha çok bir lotusa uygundur.
M.Ö. 530–540 yıllarına tarihlenen Megakles’in Çocukları
345
adlı Attika steli üzerindeki
figür Aktepe erkek figürü ile yakın benzerlikler göstermektedir. Parçalar halinde olan
stel üzerinde iki figür yer almaktadır. Sağa doğru dönük erkek figürü ile duran küçük
kız figürü aynı pozda ellerinde lotus tutmaktadır. Erkek figürünün elinde tuttuğu lotus
Richter tarafından nar olarak yorumlanmıştır.
346
Figürün zarif bir şekilde tutuğu bu obje
Ş
ahin tarafından lotus kökü olduğu ileri sürülmüştür.
347
.Ö. 3. binden itibaren lotus
çiçeği, Mısır sanatında ölü kültü ve tanrılar dünyasında ölümsüzlüğünün,
348
yeniden
doğuşun
349
sembolüdür. Mısır’ın ölüler kitabında ölüm ile lotus çiçeği arasında ilişki
her zaman vurgulanmıştır.
350
Tek bir lotus çiçeği koklayan kişi bunu koklayarak
ölümsüzlüğe erişmektedir. Lotusun güzel kokusu ölü için bir tür yeniden dirilme işlevi
görmektedir. Bu durumda lotus, ölümsüzlüğün, yeniden doğuşun bir tür büyüsel bir
içeriğene sahiptir.
351
Megaklesin çocukları stelinde lotus çiçeği koklayan iki figürde ölü
olmalıdır. ki kardeş lotus koklayarak ölümsüzlüğe erişmişlerdir.
Megaklesin çocukları stelindeki çıplak erkek figürü ile Aktepe figürü duruş olarak
bezemektedirler (Lev. 5: a). Farklı olarak Aktepe figürü klineye doğru uzattığı diğer
elinde dal tutmaktadır. Prothesis sahnesi canlandırılan Aktepe’de, Mısır’ın kutsal çiçeği
lotus ile ölü kültü vurgulanmıştır.
Gordion Boyalı Ev’den prosession sahnesinde olabilecek figürlere ait resim parçaları ele
geçmiştir. Baştan ayağa figürleri eşleştirmek mümkün değildir. Fakat sağa hareket eden
figürlerin tip ve genel oranlarının rekonstrüksiyonu yapılabilir, jestleri tanımlanabilir
344
Özgen - Öztürk 1996, 43.
345
Richter 1974 1-5, Pl. 1-10; Richter 1961, no.37, fig. 96-106; Blümel 1940, A.7, 8.; Blümel 1963, 16,
no. 7, fig.21, 22, 24; Greifenhagen 1966, 4, no.3, pl. 3.; Şahin 1992a 232-236.
346
Richter 1974, 2.
347
Şahin 1992a, 236.
348
Soldi-Colbert 1899, 99.
349
Mayasis 1964, 384.
350
Pierret 1882, 256.
351
Şahin 1992a, 233.
237
durumdadır. Figürler kırmızı zemin çizgisi üzerinde bir sıra halinde yürümektedirler.
Figürlerin birbirini kısmen örtecek şekilde dizildiklerini anlaşılmaktadır. Prosession
sahnesinde bir kadına ait sıva parçaları birleştirilebilmiştir (Lev. 38: a). Figürün sadece
baş ve omuz kısmı korunabilmiştir. Figür sağ elini, dudaklarına değmeyecek şekilde
ağzına yaklaştırmıştır. Bu pozu Persepolis Apadana kabartmalarında da bulmaktayız.
352
Bu duruş kral veya önemli kişiye yaklaşırken, konuşmadan önceki saygılı sessizliği
ifade etmektedir.
Sağdan gelen figürlere üç kişiden oluşan grup katılmaktadır (Lev. 38: b). Bu grup yan
yana ayakta duran iki figür ile arkalarında diz çökmüş üçüncü figürden oluşmaktadır.
Figürlerden çok az parçalar korunabilmiş olmasına rağmen rekonstrüksiyonu
yapılabilmektedir. Diz çökmüş figürün ayağının kıvrımı iyi korunmuştur. Geniş bir
grubun bitişik parçalarında oturan figür elini sola doğru uzatmakta ve uzun bir kamış ya
da bir boru tuttuğu görülmektedir. Parçalardan anlaşıldığına göre emzikli sürahi,
çömelmekte olan figürün önünde durmaktadır. Olasılıkla elindeki kamışla sürahideki
içeceği içmek üzeredir. Yakın Doğu’da bu türden içecek ikramları bilinmektedir. Doğu
Anadolu’da Xenophon
353
bira içeceğinden söz etmektedir. Başında grifon başlık taşıyan
figür prosessiona ait olmalıdır. Gordion başlık giyen figür kadın ya da erkektir.
7.2. EKPHORA SAHNELER :
Tek bir figürlü friz kuşağının mezar duvarlarını çevrelediği Karaburun II’nin güney
duvarında prosession sahnesi yer almaktadır (Lev. 34: a, b). Burada sahne, yele ve
kuyruğu mavi, gövdesi siyah binicisiz bir at ile açılmakta, atın arkasında bir hizmetkar
yürümektedir. Hizmetkarın, kendisini takip eden koyu pembe atın yularını tutup
tutmadığı net değildir. Binicisiz olan bu atın sırtında, açık kırmızı bir eyer
bulunmaktadır. Eyerli atı, elinde küçük bir kırbaç tutan seyis takip etmektedir (Lev. 35:
a). Bu seyisten sonra somon rengi iki atın çektiği taht arabası gelmektedir. Frizin en
352
Gerschevitch 1985, 271.
353
Anabasis IV, 5, 26
238
önemli figürü iki tekerlekli arabanın içine yerleştirilmiş tahtta oturmaktadır. Uzun
sakallı olan figürün başında beyaz tiara vardır (Lev. 35: c). Uzun kollu mor bir tunik ile
yan kenarları kürklü manto giymektedir. Figürün sol kolu vücuda dönüktür ve
başparmak ve iki parmağı arasında giysisinden çıkan bir ipi tutmaktadır.
Taht arabasını iki hizmetkar takip etmektedir (Lev. 35: c). Bu kişiler uzun kollu, dizlere
dek uzanan ucu plili elbise ile tiara giymektedirler. Öndeki hizmetkar taht arabasına
dokunur durumdadır. Bu figürlerin hemen arkasından iki atın çektiği, kırmızı, kubbeli
araba gelmektedir (Lev. 36: a). Atlar koyu kahverengimsi pembedir. Diğer atlarda
olduğu gibi alın yelesi bağlanmış, püskül ve boncukların sarktığı parlak kırmızı bantları
vardır. Arabanın sekiz parmaklı tekerleği yapı olarak taht arabasınınkine benzemesine
karşın daha büyüktür. Koyu kırmızı arabanın tabanı pembe renktedir. Kasası titrek
çizgilerle boyalı olup, kubbelidir ve solid kırmızıdır. Bu arabayı da arkada iki hizmetkar
izlemektedir. Figürler başlarında tiara ve kemerli giysiler ile siyah bir mobilya
taşımaktadırlar.
Aynı yöne doğru arka arkaya ilerleyen pozisyonda binicisiz atlar, hizmetkarlar, taht
arabası, kubbeli araba ve mobilya taşıyan figürler yer almaktadır. Figürler sakin ve ağır
ilerlemektedir. Figürlerin duruşları da bir cenaze alayına uygundur.
Karaburun II resimlerinde yer alan cenaze prosessionunun bir benzeri Tatarlı doğu
duvarı birinci kalas üzerinde bulunmaktadır (Lev. 43: b).
354
Kalas üzerinde sağdan sola
doğru ilerleyen prosessionun başında en solda arkasındaki atı çeken kırmızı tiaralı bir
erkek figürü bulunmaktadır. Figürün çekmekte olduğu at ise gri-mavi boyalı olup
semerlidir. Kırmızı renkteki semerin üstünde sadece beyaz boya izleri kalmış bir yük
bulunmaktadır. Yük taşıyan atın hemen arkasından bir at ile erkek figürü gelmektedir
(Lev. 43: c). Figürün atın üstünde olup olmadığı kesin değildir. Olasılıkla seyis atın
yanında yürümektedir. Bunun hemen arkasından bir seyisin çektiği tahtlı araba
gelmektedir (Lev. 43: d). ki atın çekmekte olduğu arabanın içerisinde bir taht üzerinde
354
Summerer 2005, 137 vd.
Dostları ilə paylaş: |