108
rübəsi olduğundan bu tapşırığın şagirdlər tərəfindən sərbəst yerinə yetirilməsi məq-
sədəuyğundur.
Müqayisənin təxmini planı:
1. Gölün adı.
2. Mövqeyi.
3. Göl çuxuru necə yaranmışdır.
4. Suyun duzluluğu.
5. Təsərrüfat əhəmiyyəti.
Yeni məlumatın mənimsənilməsi üçün “Ziqzaq” üsulundan istifadə etmək
məqsədəuyğundur.
“Ekspert” qrupları aşağıdakı mövzular üzrə məlumatları toplayır və təhlil edir:
1. Tektonik göllər.
2. Vulkanik göllər.
3. Uçqun gölləri.
4. Axmazlar.
Hər bir “Ekspert” qrupu adlarına müvafiq məlumatları araşdırır. “Ekspert” qrup-
larının işlərinin nəticəsi “Doğma” qruplarda ümumiləşdirilir.
Öyrəndiklərinizi tətbiq edin
Göllər Avrasiya
Şimali
Amerika
Cənubi
Amerika
Afrika Avstraliya
Viktoriya
+
Urmiya +
Eyr
+
Titikaka
+
Ontario
+
Nə öyrəndiniz
Okeanla birbaşa əlaqəsi olmayan qapalı su çuxuruna göl deyilir. Onlar mənşəyinə
görə tektonik, axmaz, uçqun, vulkanik ola bilərlər. Axmaz göllər çay yatağının
yerdəyişməsi nəticəsində yaranır.
Öyrəndiklərinizi yoxlayın
1. 1 –
b 2 –
a 3 – c 4 – d
2. Tektonik mənşəli göllər dərin olur.
Dərsdən sonra
Xəzər – Aral – Baykal – Ladoqa.
Qiymətləndirmə meyarları:
Şərhetmə
Xəritədə obyektləri göstərmə
Zəif Orta
Yüksək
“Göl” anlayışını şərh
etməkdə çətinlik çəkir.
“Göl” anlayışını müəllimin
köməyi ilə şərh edir.
“Göl” anlayışını düzgün şərh
edir.
Xəritədə gölləri göstərməkdə
çətinlik çəkir.
Xəritədə gölləri əsasən
göstərir.
Xəritədə gölləri dəqiq
göstərir.
109
Debat dərs 34 / Mövzu:
ARAL – SƏHRAYA ÇEVRİLMİŞ DƏNİZ
Bu dərsin keçirilməsi zamanı metodik vəsaitin 25-ci səhifəsində şərh edilmiş
debatın keçirilməsi metodikası ilə tanış olmaq tövsiyə edilir.
Alt
STANDART
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir.
Dərsin
MƏQSƏDİ
Aral dənizinin ekoloji problemlərinin səbəblərini izah edir;
öz fərziyyəsini irəli sürür və əsaslandırır;
debatlarda iştirak bacarıqlarını nümayiş etdirir.
110
V TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ
1. Ağağıda sadalanan coğrafi obyektlər xəritədə hansı hərflərlə göstərilmişdir?
Missisipi çayı – ; Kür çayı – ; Baykal gölü – ;
Nil çayı – ; Amazon çayı – .
2. Şəkillərdə insanın hidrosfer ilə bağlı hansı təsərrüfat sahələri təsvir olunub?
___________ ____________
_____________
___________
3. Səhv fikirləri müəyyən edin.
А) Yer səthinin 29%-i su, 71%-i quru sahəsidir.
В) Okean enerji mənbəyi ola bilməz.
С) Baltik və Qırmızı dənizlər daxili dənizlərdir.
D) Dəniz okeanın hissəsidir.
Е) Boğazlar quruya çox daxil olduğuna görə limanları orada tikirlər.
4. Çayların qidalanmasını təyin edin.
Ob, Yenisey
Amazon, Konqo
Xuanxe, Yantszı
Ekvatorial yağışlarla qidalanır.
Musson yağışlarla qidalanır.
Qarın ərinti suları ilə qidalanır.
A
B
C
D
E
111
5. Hansı şəkildə ada, yarımada, körfəz təsvir olunub? Hansı şəkildə az girintili
sahil xəttini müşahidə etmək olar?
a) _______________________ b) ________________________________
6. Yazılanlardan hansı Kür çayına, hansı isə Araz çayına aiddir? Oxlarla göstərin.
7. Yer kürəsində suyun böyük dövranının həlqələrini ardıcıl olaraq yazın.
8. Hansı gölün səciyyəsi verilmişdir?
Duzludur; sahillərində 5 dövlət yerləşir; onu “dəniz” adlandırırlar; sahəsinə
görə Yer kürəsində ən böyükdür – _______________ .
9. Çaylardan çəkilmiş suvarma kanalının yaratdığı mənfi nəticələrə aid 3 nümunə
göstərin.
10 Şəkillərdə mənşəyinə görə göllərin hansı növləri təsvir olunmuşdur?
a) ___________________ b) ______________________
Mənbəyini Türkiyədən götürür.
Mənsəbi Azərbaycan ərazisindədir.
Mənsəbi Xəzər dənizidir.
Uzunluğu 1515 km-dir.
Sərhəd çayıdır.
Kür çayı
Araz çayı
atmosfer
okean
çaylar
yeraltı sular
112
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI:
6 saat
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ:
1 saat
TƏDRİS VAHİDİ –
6
TƏBİƏT VƏ İNSAN
2.1.7. Canlı aləmin müxtəlifliyinin səbəblərini şərh edir.
2.1.8. Ekskursiyalarda topladığı kolleksiyanı təqdim edir.
Dostları ilə paylaş: |