Microsoft Word Hazir kitab docx
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
189 “NKVD” rayon şöbəsi ilə əlaqə- dardır, ancaq antisovet ünsürdü və mənim əqidədaşımdı; 4. Mehmandarov, adını xatırlamı- ram 79 – Quba rayonunun Nügədi kəndində feldşer, Şuşadakı keçmiş müsavatçı həkim [Kərim bəy] Mehmandarovun oğlu, sürgün- dən 1935-ci, ya da 36-cı ildə qayıdıb, dediyinə görə, Şuşadakı əksinqilabi fəaliyyətinə görə sürgün edilibmiş; 5. Əhməd bəy Abdinbəyov – qubalı, keçmiş bəy, Meşə Təsərrüfatı İdarəsində işləyir; deyəsən, indi Torpaq Komitəsində çalışır; 6. Məhəmməd bəy Abdinbəyov – Əhməd bəyin qardaşı, sürgündə olub (nə üstündə – bilmirəm), 12-ci sovxozda işləyib; 7. Qulam, deyəsən, Rəhimov (soyadı dəqiq deyil) – qubalı, Azərittifaqda ticarət xətti üzrə çalışır, Sovet küçəsində öz evində yaşayır; 8. Məşədi Həmdulla – türkəçarəçi, əhali arasında böyük hörməti vardı, qubalı, Sovet küçəsində yaşayırdı; 9. Mirməhəmməd ağa Seyid Əşrəf oğlu – nüfuzlu seyid, Sovet küçəsində yaşayırdı, onunla bəzən söhbətlər edirdim və kəndlilərin durumunu pisləyərək üstüörtülü şəkildə öz narazılığını bildirirdi; 10. Məşədi Əsgər – keçmiş bağ sahibi, Qubada keçmiş Şamaxı küçəsi №3-də 79 Bu, Rəşid bəy Mehmandarovdur (1885-1937). Rəşid bəy Mehmandarov 190 (Proletar və Şamaxı küçələrinin tini) yaşayır; 11. Musa (ona Musa dayı deyirlər) – Rustov kəndinin yanındakı Usta Qasım kəndinin sakini, keçmiş qolçomaq; 12. Heydər bəy Səfərəlibəyov – Dəvəçi sakini, kar, keçmiş zabit; 13. Rəfibəyov Həmid - gəncəli, Pedaqoji Texnikumun müəllimi, mənim yoldaşıma da dərs deyib və tez-tez bizdə olub; 13. Teymurxanlı – Quba rayonunun hansısa kəndindəndir, Quba Pedaqoji Texnikumunda dərs deyirdi, Zaqatalada da müəllim işləyib; 14. Şahverdiyev Hacıbaba, qubalı, müəllim, onillikdə 80 dərs deyib, orada direktor müavini idi; 15. Xıdır, soyadını unutmuşam – müəllim, Quba rayonunun Əmsar kəndindəki yeddiilliyin direktoru; 16. Şirəli Səmədov, şəkili, 1934/35-ci illərdə Qubadaydı və Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda müəllim-aqronom kimi işləyirdi, 1936-cı ildə Qubadan getdi; arvadının adı Qərənfildir. Səmədov 1936-cı ildə haqq-hesablaşmaq üçün Qubaya gəlmişdi və dediyinə görə, Mil düzündə sovxozda işləyirdi; 17. Keyseruxski Görklü – ləzgi 81 , Balakəndəndir, 1936-cı ilədək Qubada Kənd Təsərrüfatı Texnikumunun direktoru, sonra isə XII sovxozun texniki direktoru işləyib, 1936-cı ildə Bostançı stansiyasındakı sovxozda direktor, yaxud aqronom işləmək üçün getdi. Sual: Adını çəkdiyiniz bu adamlarla əksinqilabi əlaqəniz nədə özünü göstərirdi? 80 Yəni onillik məktəbdə. 81 Əsl adı Adıgörklü’dür. Kiyev Politexnik İnstitutunun aqronomluq fakültəsini bitirmişdi. Adından da göründüyü kimi, təmiz Türkdür. Kiyev Politexnik İnstitutunun aqronomluq fakültəsini bitirmişdi. 191 Cavab: Yuxarıda adını çəkdiyim adamlarla (mənimlə söhbətlərdə kəndlilərin həyatı ilə bağlı narazılığını bildirən və onların vəziyyətini pisləyən MirMəhəmməd ağa Seyid Əşrəf oğlunu çıxmaqla) mən müxtəlif vaxtlarda 1937-ci ildə həbs olunduğum günədək müntəzəm olaraq əksinqilabi millətçi və açıq-aşkar antisovet söhbətlər aparmışam. Bir-birimizə əksinqilabi baxışlarımızı söyləyirdik, kəndlilərin durumunu və ümumən Az. SSR-dəki durumu əksinqilabi mövqedən tənqid edirdik, partiyanın və sovet hakimiyyətinin siyasətinə əksin- qilabi böhtanlar atırdıq. Adını yuxarıda çəkdiyim bütün adamlar da mənim kimi bir-birinin əksinqilabi görüşləriylə ortaqdı və onların hamısı mənim kimi əksinqilabi millətçi mövqedəydi, yəni Azərbaycanda sovet hakimiyyətini devirmək və “müstəqil” burjua-millətçi dövlət qurmaq tərəfdarlarıydı. Sual: Sovet hakimiyyətinə qarşı əksinqilabi mübarizə aparmaq üçün gizli əksinqilabi təşkilatı yaratmağın zəruriliyi haqqında məsələni adını çəkdiyiniz hansı adamlarla əksinqilabi söhbətlərinizdə müzakirə et- misiniz? Cavab: Sovet hakimiyyətinə qarşı əksinqilabi mübarizə aparmaq üçün gizli əksinqilabi təşkilatı yaratmaq haqqında mən bu əqidədaşlarımla söhbət aparmışam: Qəbulov Baba – 1934/35-ci illərdə; bu zaman o, Qubaya xidməti işlərinə görə gəlmişdi, söhbət mənim mənzilimdə getdi. Əksinqilabi söhbətdə Baba Qəbulova məlumat verdim ki, Qubada gizli təşkilata cəlb etmək mümkün olan adamlar var (yuxarıda adını çəkdiyim adamları nəzərdə tuturdum). Qəbulov mənə məsləhət gördü ki, təşkilatı rəsmiləşdirməyim və gizli 192 yığıncaqlar təşkil etməyim, çünki bu, qorxuludur və təşkilatın dağılmasına səbəb ola bilər 82 . O, həmin adamlarla əlaqə saxlamağı və beynəlxalq vəziyyət gərginləşəndə, yəni sovet hakimiyyətinə qarşı müharibə olduqda onları nəzərdə tutmağı təklif etdi. Rəfizadə Həmid – 1935-1936-cı illər, mənim mənzilimdə. Mən ondan Ali Pedaqoji İnstitutun tələbələri arasında gizli əksinqilabi təşkilatın mövcudluğunu soruşdum, o da dedi ki, onlarda belə təşkilat olub, ancaq dağıdılıb, çünki dediyinə görə, onun yaxın əqidədaşlarından birini həbs ediblər, hətta tutulan vaxt onun yanında imiş. Rəfizadə dedi ki, sovet hakimiyyətinə qarşı mübarizə aparmaq üçün onların hazır kadrları var. Tutulma təhlükəsini nəzərə alaraq onlar qeydə alınmır və hər yerdə iş bu yolla aparılır. Mir Müin Niyazi “öz əqidədaşlarımızı yığıb qruplaş- dırmaq lazım deyilmi?” sualıma cavab verdi: “Sürgündən yenicə qayıtmışam və hələlik işə düzəlmək istəyirəm” və işə düzəlməyə kömək etməyimi xahiş etdi. Onunla mən 1936-cı ildə söhbət etmişdim, ancaq o, tezliklə Qubadan getdi və onunla bir daha görüşmədim. Xıdır – 1936-cı ildə gizli əksinqilabi təşkilat yaratmağın zəruriliyi haqqında söhbətdə dedi ki, mən Dağıstanla əlaqə- dəyəm, ancaq kimlə olduğunu demədi. O, sovet hakimiyyətinə 82 Əslində bu sözlər nə Baba bəyindir, nə də Əliabbas həkimin, bunlar istintaqın özünün uydurmasıdır, çünki belə bir təşkilat olmamışdı və istintaqın əlində onun mövcudluğunu sübut edəcək heç bir dəlil yoxdu, buna görə də “təşkilat vardı, ancaq rəsmiləş- dirilməmişdi” versiyasını ortaya atmışdı. Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|