113
- Necəsiniz?
- Sağ olun, duaçı varıq. Siz necəsiniz?
- Çox sağ olun!
- Ayrı nə var, nə yox.
- Sağlığınız.
- Havalar da pis deyil.
- Bəli xoş keçir.
- Daha nə var, nə yox?
- Daha səlamətlik, bu yana tələsirəm.
-Di hələlik!
- Xoş getdiniz!
Deyə bilərəm ki, bu mükalimə Mürsəllə mənim aramda, yalan olmasın,
hər görüşdə təkrar olunur. Bəzən bir-iki kəlmə o yan-bu yana olsa da,
məzmun dəyişmir.
Bəs nə üçün biz söhbəti dərinləşdirmir, ya uzatmınq. Bəlkə bizim bir-
birimizlə danışmağa sözümüz yoxdur.
Belə deyil, danışmağa söz var.
Bəlkə işə tələsirik, bundan artıq dayanmağa vaxtımız olmur.
Belə də deyil. Ürəyin istəyən adamla danışmağa, əhvallaşmağa vaxt
tapılar. Axşam işi də ki, ləğv olunub.
Bəlkə bir-birimizi istəmirik, yaxınlıq etməyə meylimiz yoxdur.
Bunu da deyə bilmərəm. Çünki Mürşəl mənim üçün həm qonşu, həm də
yaxşı bir mütəxəssisdir. Mənim texnika sahəsində çalışan mütəxəssislərin
işinə və söhbətinə meylim, marağım çoxdur. Ola bilər ki, Mürsəlin məndən
acığı gəlir, xoşlanmır. Haqqı danışmaq lazımdır, bunu mən hiss etməmişəm,
kişiyə şər ata bilmərəm.
Soruşacaqsınız ki, yaxşı, bəs sizin aranıza daş dığırlayan kimdir. Niyə
yaxınlaşmırsınız.
Bunun səbəbini, əslinə baxsan, özüm də yaxşı bilmirəm. Ancaq son
zamanlar Mürsəllə mənim aramızdakı bu sərinlik birdən-birə gözlənmədən
çəkildi. Buna da səbəb bir hadisə oldu ki, bu hekayədə onu sizə danışmaq
istəyirəm.
Mürsəl orta yaşlı, boydan uca, candan sağlam, xoşsifət, ağbəniz,
qalınqaş bir kişidir. Mən qapıdan çıxıb trolleybus ayağına yönəlməkdə,
Mürsəl də trolleybusdan düşüb on bir nömrəli evin daş pilləkənlərinə tərəf
gəlməkdə.
Onu da deyim ki, Mürsəlin qazancı yaxşıdır. Çox yaxşıdır. Bunu mən
nədən bilirəm. Əlbəttə ki, onun idarəsindən, vəzifəsindən, həm-
114
karlar ittifaqı kitabçasından xəbərim yoxdur. Ondan bilirəm ki, Mürsəl
işdən evə qayıdanda əlidolu gəlir. Gözümlə görmüşəm. Xüsusən hər il,
hökumət qərarilə mallar ucuzlaşandan sonra, Mürsəlin bazarlığı çox olur. O,
qoltuğu dolu, tər basmış bir halda özünü evə salır. Qapını ayağı ilə açır.
Mürsəlin aldığı ərzaq şeyləri ilə işim yoxdur. Məni maraqlandıran bu olub
ki, Mürsəl nə olsa (bahalı, ucuzlu, böyük, xırda) küçə qapısında açıb tökür,
sanki bazarlığını qonum-qonşuya, yoldan ötənlərə göstərmək istəyir.
Deyəsən kişi bunu şöhrət bilir, bundan zövq alır. Görürsən qapıya yetişən
kimi əlindəki iri qutunun kəndirini qırdı, ağzını açdı, oradan bir parıldayan
elektrik çayniki, stol lampası, ya uşaq kino cihazı, ventilyator çıxartdı;
qutunu kağızları ilə qapıda qoyub içəri getdi. Ya görürsən çəkmə, papaq, üst
köynəyi, yazı cihazı, stol saatı... Bunların da kağızını açıb tökəndən sonra
içəriyə apardı.
Doğrusu, qonşumun bu xasiyyəti mənə qəribə gəlmişdi. Çünki belə bir
hərəkət, yəni aldığı şeyləri camaat qabağında açıb tökmək, hamıya
göstərmək, mənim fikrimcə, yaxşı deyil. Buna görməmişlik deyərlər.
Dünyada əlbəttə ki, elə adamlar da var. Elə adamlar var ki, təzə
paltosunu, kostyumunu göstərmək üçün şəhəri küçə-küçə gəzir,
qaranlıqlaşana qədər gəzir. Yorulub dildən düşsə də, gəzir.
Nədənsə mənə elə gəlirdi ki, bu xasiyyət Mürsələ yaraşmır, heç
yaraşmır. Bir adam gəlib qonşum haqqında bunları danışsaydı, mən
inanmazdım və o adamı bəlkə də bir az danlardım.
İndi bunları mən öz gözümlə görürəm. Mürsəl içəri girəndə qapıda
qoyub getdiyi, kənara atdığı cürbəcür biçimli, markalı rəngli qutuları, iri
qalın kağızları, bağlama kəndirlərini öz gözümlə görürəm, yenə də gözümə
inanmağım gəlmir. Ona görə inanmağım gəlmir ki, belə bir "görməmişliyi",
ya "şöhrətpərəstliyi" Mürsələ yaraşdıra bilmirəm.
Deyirlər, söz adamın ürəyini dələr. Günün birində qət etdim ki, bu işi
hökmən qonşumun nəzərinə çatdıracağam. Acığı da gəlsə deyəcəyəm. Qoy
bilsin ki, kənardan baxanlar danışırlar, onun bu xasiyyətinə yaxşı demirlər.
Qoy bilsin ki, bazardan bol-bol ev ləvazimatı, sənaye malları alan minlərlə
adam var. Amma heç kəs aldığını küçədə açıb elan etmir. Bu, mədəni
adama yaraşan xasiyyət deyil. Bu, adamı hörmətdən salar.
Söz vaxtına çəkər. Aprelin əvvəlləri idi. Saat beş, ya altı olardı. Evdən
çıxıb trolleybusa tərəf gedirdim. Mürsəlin yenə, öz qaydasında
115
qapıda bir bağlamanı, kub şəklində, yaraşıqlı və üstü yazılı qutunu açdığını,
içindən çıxartdığı uzun büllur vazaların kağızını soyub tökdüyünü gördüm.
O, işarə ilə mənə salam verdi. Vazaları qucağına alıb içəri gedəndə mən onu
haqladım.
- Mübarəkdir, büllur almışsınız! - dedim.
- Bəli, güldanlardan xoşum gəlir.
Mürsəl mənim ötəcəyimi güman edirdi. Mən isə səsimin ahəngini bir
qədər dəyişdim:
- Qonşu, sizə bir söz deyəcəyəm, gərək acığınız tutmasın. Ya ərk bilin,
ya də özünütənqid sayın. Çoxdan ürəyimdə gəzən bir sözü sizə deməyi qət
etmişəm.
Mürsəl gözləmədiyi bir söhbətə müntəzir, həm də xeyli maraq etdiyini
gizlədə bilməyən bir tövrlə dayandı. Sonra qolumdan tutub içəri çağırdı:
- Buyurun, buyurun! Acığım tutmaz. Yaxşı məsləhətinizi eşitməyə
hazıram. İllah da ki, siz kimi bir müəllim yoldaşdan ola.
- Qonşu, görürəm siz doğrudan da əsil qaygikeş, ailəcanlı bir
yoldaşsınız. Mən hər dəfə sizi qoltuğu dolu görəndə sevinirəm. Sevinirəm
ki, bizim yaxşı ziyalılarımız bütün sevinc və şənliklərini, bayramlarını məhz
ailələri ilə birlikdə keçirirlər. Amma bir şey mənə qaranlıqdır ki, onu
sizinlə, elə-belə sual şəklində məsləhətləşmək pis olmaz.
Mənim sözüm, deyəsən Mürsəldə maraq oyatmışdır. O, müntəzir
gözlərini diqqətlə mənə zilləmişdi. Mətləbi hara gətirəcəyimi aramsız
gözləyirdi. Mən tənqidimə sual rəngi verdim:
- Bu ki siz aldığınız şeyləri qapıda hər dəfə açıb tökür, qutudan,
qəzetdən çıxanrsınız ha, doğrusu, bunun mənası mənə bir qədər aydın deyil
axı. Şükür, sizin gözəl eviniz, otaqlarınız, ailəniz. Nə olar ki, aldıqlarınızı
açmamış evə gətirəsiniz. Evdəkilərin özü də bir az maraqlanar, sonra
mübarək deyərlər. Mən görürəm ki, siz bazarlığı, şübhəli sovqat kimi, lap
qapı ağzında açırsınız, hamının gözü qabağında! Uşaqlar buradan həmişə
qutu daşıyırlar. Bir dəfə ananızın onlara acıqlandığını da eşitmişəm...
Mən illərdən bəri ürəyimdə bir ağrı kimi yatıb qalan və qaldıqca
ağırlaşan bu sözləri dedikcə, bir yüngüllük, rahatlıq duyurdum. Mənə elə
gəlirdi ki, haçandan bəri zehnimə yüklənən bu ağırlıqdan indicə
qurtarmışam. Qəddimi düzəldib ətrafıma bir baxdım. Mürsəllə daha
müfəssəl danışa bilərdim. Ancaq buna ehtiyac görmədim. Çünki mənim
Dostları ilə paylaş: |