Microsoft Word H?simzade Seyid Zeyn?b doc docx
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
RT və YT diapazonlarında şüalanma səviyyəsinin normallaşdırılması dedikdə bilavasitə şüalanma mənbəyi ilə işləyən şəxslərin və əhalinin məruz qaldığı şüalanma təsirinin qiymətləndirilməsi başa düşülür. 300 MHs tezliyə kimi energetik ekspozisiyanın (EE) qiyməti EE=E 2 T Maqnit ekspozisiyasının qiyməti isə : EE=H 2 T göstərilən ifadə ilə hesablanır. Burada T – saatla şüalanma müddətidir. Energetik ekspozisiya (V/m) 2 saat, maqnit ekspozisiyası isə (H/m) 2 saatla öıçülür. 300 MHs-dən yuxarı tezliklərdə
Bu kəmiyyət (Vt/m 2 )·saatla ölçülür. Bu qiymətlər bilavasitə elektromaqnit şüalanması ilə əlaqəsi olmayan, 18 yaşına çatmayan və şüalanma mənbələrinin yaxınlığında yaşayan insanlara şamil edilir. Bilavasitə RT və YT şüalanma mənbələri ilə işləyən işçilər üçün energetik ekspozisiyanın buraxıla bilən səviyyəsi aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.
Cədvəl 11 . ş çi personal üçün energetik ekspozisiyanın buraxıla bilən qiymətləri. Tezlik
diapazonları Buraxıla bilən energetik ekspozisiya Elektrik tərtibedici üzrə,(V/m) 2 ·saat Maqnit tərtibedicisi üzrə,(A/m) 2 ·saat Enerjinin sızlığına görə,
(mkVt/m 2 )·saat 30 kHs-3MHs 20000
200 - 3-30 MHs 7000 yoxdur
- 30-50 MHs 800 0,72
- 50-300 MHs 800 yoxdur
- 300MHs-
300QHs - yoxdur 200
YT yuxarıda göstərilən cədvəldə buraxıla bilən həddləri şüalanmanın təsir müddətindən asılı olaraq göstərilən diapazon üçün böyük həddlər daxilində dəyişir. Məsələn, təsir müddəti 8 saatdan 0,1 saata kimi təşkil edirsə, bu halda 0,03-3 MHs tezliklərdə elektrik sahəsinə görə buraxıla bilən qiymət 50V/m-dən 400V/m-ə kimi, maqnit sahəsi üçün buraxıla bilən hədd 5 A/m-dən 40 A/m-ə kimi,ESS isə göstərilən tezliklr üçün 0,25 Vt/m 2 -dən 2,4 Vt/m 2 –a kimi dəyişir. Digər tezlik diapazonlarında da müəyyən hədd daxilində belə dəyişmələr baş verir.
YT şüalanma mənbəyi kimi dairəvi müşahidə rejimində 1Hs tezlikdən yuxarı işləyən sistemlər üçün buraxıla bilən həddin qiymətini 10%-ə kimi artırmaq olar. Lakin bu kəmiyyətin qiyməti 10Vt/ m 2 -dən artıq ola bilməz. Ə gər iş yerində RT və YT diapazonlarında EMŞ buraxıla bilən həddən yuxarı olarsa,işçilər xüsusi mühafizə vasitələrindən istifadə etməlidirlər.
Rusiya Federasiyasında RT və YT diapazonlarında EMŞ buraxıla bilən həddləri aşağıdakı kimi təyin olunmuşdur : - 30-300 kHs-də elektrik tərtibedicisi üçün 25,0 V/m; - 0,3-3,0 MHs tezliklərdə - 15,0 V/m; - 3-30 MHs-də 10 V/m; - 30-300 MHs-də 3 V/m; - 300 MHs-300 QHs- 0,1Vt/m 2 . Televeziya stansiyalar üçün bu qiymət RT-də aşağıdakı kimi təyin olunub (əhali üçün) 48,4 MHs-də - 5,0 V/m; 88,4 MHs-də - 4,0 V/m; 192,0 MHs-də - 3,0 V/m; 300 MHs-də - 2,5 V/m. Xüsusi təyinatlı radiolokasiya sistemləri üçün tezlik diapazonu 150-300 MHs arasında dəyişir.Yaxın məsafədə buraxıla bilən qiymət 0,1 Vt/sm 2 (6V/m), uzaq zonada 1 Vt/sm 2 (19 V/m)-dən çox olmamalıdır. Ə gər şüalanma eyni zamanda bir neçə mənbədən təsir göstərirsə, bu halda ayrı-ayrı şüalanma mənbəyinin şüalanmaları buraxıla bilən hədd çərçivəsində toplanır. Azərbaycan Respublikasında EMŞ buraxıla bilən həddi
müəyyənləşdirilmədiyindən işçi personal və əhali hələ ki, Rusiyada qəbul edilmiş standartları əsas götürə bilər. Avropa ölkələrində EMŞ normallaşdırılmasına , insan təhlükəsizliyinə daha sərt tələblər qoyulmuşdur. EMŞ təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərindən normallaşdırılması məsələlərinə sveçdə dövlət səviyyəsində daha çox diqqət yetirilir. Burada Şüalanmadan
Mühafizə nstitutu yaradılmışdır. sveçdə dövlət institutu ilə birlikdə standartların işlənib hazırlanmasında həmkarlar ittifaqları da möşğul olur. sveçdə fərdi kompüterlərin şüalanma xüsusiyyətlərinə aid böyük həcmdə bank informasiyaları mövcuddur. Hal-hazırda EMŞ üzrə sveç standartları dünyada ən “kəskin” standart hesab olunur. sveç mütəxəssisləri tərəfindən müəyyən olunmuşdur ki, ölçmələr – 5 Hs-dən 400 kHs-ə kimi tezliklərdə aparılmışdır. Bu tədqiqat nəticələri əsasında MPR 1990:08 standartı qəbul edilmişdir. Bu standart 3 il müddətində yoxlanıldıqdan sonra 1990-cı ildən tətbiq olunmağa başlanmışdır. Bu standarta əsasən aşağıdakı şüalanma normaları müəyyənləşdirilib (ölçmələr şüalanma mənbəyindən 0,5 m məsafədə aparılmalıdır): - Rentgen şüalanmaları 500 mkR/saat; - 5-2000 Hs tezlik diapazonunda dəyişən elektrik sahəsi 25V/m; - 2-400 kHs tezlik diapazonunda – 2,5 V/m - 5-2000Hs tezlik diapazonunda dəyişən maqnit sahəsi 250nTl; - 2-400 kHs-də 25 nTl; - elektrostatik potensial- 500V-dan çox olmamalıdır. sveç həmkərlar təşkilatının standartları daha aşağı qiymətdədir. Belə ki, 5- 2000 Hs-də elektrik sahəsi üzrə qiymət ≤10V/m; 2-400 kHs-də isə ≤1 V/m təklif olunmuşdur. sveçdə qəbul olunmuş MPR standartı bütün dünyada ən minimal standart kimi qəbul edilmişdir. Avropa iqtisadi birliyinin Şurası bu standartları birliyə daxil olan ölkələrdə qəbul edilməsini tövsiyə etmişdir [ 11]. 1996-1998-ci illərdə Rusiya Federasiyasında da EMŞ üzrə standartlar qıbul edilmişdir. Bu standartlar sveç standartlarına yaxın olsa da, bu standartların Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|