Microsoft Word Kıyı yl malzeme Yapım Kontrol Bakım 20-05. doc

 
 
 
15
1.2.3. Agrega Deneyleri 
 
Agrega seçimindeki en önemli faktörlerden biri de, Alkali-Silika Reaksiyonunun minimuma 
indirilmesidir. Alkali-agrega reaktivitesine neden olan etmenler; çimentoda bulunan alkali 
oksit miktarına, çevre şartlarına ve agregalarda alkaliye karşı duyarlı tanelerin bulunmasına 
bağlıdır. TS 2517 de verilen kimyasal analiz yöntemleriyle agreganın alkali madde içeriğinin 
bulunması ve bulunan değerlerin TS 706 EN 12620’ye göre değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca 
agregada alkali minerallerin kuşkusu var olduğunda CSA A23.2-25.A
,
 Beton agregalarında 
Alkali Silika Reaktivitesinin Tayini standardında belirtilen “Harç Çubukların Hızlandırılmış 
Genleşme Deneyi”nde 14 günlük deney örneklerinde: 
 
Genleşme %0.20 ve bunun üstünde ise malzeme kabul edilmeyecektir. 
Genleşme %0.15 ve %0.20 arasında ise, idare malzemenin uygun bir metotla zararlılık 
sınırının altına düşürülmesi kaydıyla onay verebilir. 
Genleşmesi %0.15 ve altındaki malzemelerin kullanımı uygundur. 
 
Gerekli yerlerde Alkali-Silika Reaktivitesi (ASR) bulunan malzeme kullanılmasına ancak 
İdarenin belirleyeceği özel önlemler alındıktan sonra izin verilecektir.  
 
Deniz yapılarının yüksek oranda klor içeren ortamlarda bulunmasından dolayı, kullanılan 
beton agregalarında su emme oranı,  yapı betonunda emilen klorlu su oranını etkiler. Klor 
iyonlu suyun betonarme demirlerini daha çok korozyona uğratabileceği tehlikesi nedeniyle 
TS EN 1097-6 standardında verilen deney metoduyla agregaların su emme oranı 
belirlenecek ve en yüksek su emme değeri: %3 ü geçmeyecektir.  
 
Deniz yapılarında klörür ve sülfat iyonlarının yarattığı zararlı etkileri minimum seviyeye 
indirmek için betonda kullanılacak agreganın içerdiği klorür ve sülfat oranlarının da sınırlı 
olması gerekmektedir. Agregaların içerdiği klorür ve sülfat oranlarının bulunması için TS EN 
1744-1 de verilen test metotları uygulanacaktır,  TS 706  EN 12620 de verilen ölçütlere ve 
İdare’nin belirleyeceği sınırlara uyulacaktır. 
 
Ayrıca deniz yapılarında aşınmaya neden olabilecek sediman bulunduğu durumlarda 
kullanılacak agreganın sertliği en az sedimanların sertliği kadar olmalıdır. Agregaların 
aşınmaya ve parçalanmaya karşı olan dirençleri iri agregalar için TS EN 1097-1  Los Angeles 
Aşınma Direnci testine göre yapılan deneylerle belirlenecektir. Bu durumlarda kullanılacak 
ince parçacıkların yapının özelliklerini değiştirmeden olabilecek minimum düzeyde 
tutulacaktır.  
 
Deniz yapıları betonunda kullanılacak olan agregaların donma ve çözülme, ısınma ve 
soğuma,  ıslanma ve kuruma sırasında kırılma ve parçalanmaya karşı dayanıklı olmaları 
şarttır. Özellikle deniz yapılarında agregaların sülfatlı ve klor iyonlu ortamda bulunmaları 
nedeniyle sağlamlık deneyleri daha çok önem kazanmaktadır. TS EN 1367-1, TS EN 1367-2 
de belirtilen test metotlarına ve TS 706  EN 12620 de verilen şartlara göre agreganın 
sülfatlara karşı olan dayanıklılığı test edilecek ve Tablo 1.3’ te  belirtilen sınır değerlerine 
göre Kontrol Mühendisi agreganın kullanılıp kullanılmayacağına karar verecektir.  
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
16
 
Tablo 1.3. Dona Dayanıklılık Deneyi Sınır Değerleri  
% Sınırlar; Ağırlıkça Maksimum 
Agrega Sınıfı 
Sodyum Sülfat Çözeltisi 
Magnezyum Sülfat Çözeltisi 
İnce Agrega (Kum) 
15,0 
22,0 
İri Agrega (Çakıl) 
18,0 27,0 
Beton agregalarında kil, organik madde ve hafif maddeler gibi zararlı maddelerin 
bulunmaması gerektiğinden  agregalar için, TS 3527,  TS 3528 ve TS EN 1744-1’e göre 
gerekli deneyler de yapılacaktır. 
 
1.2.4 Tane büyüklüğü dağılımı (granülometri): 
 
1.2.4.1. İnce Agregalar 
 
Beton için ince agregalar doğal kumdan, kırma taş kumundan veya çakıl kumundan ibaret 
olacaktır. İnce agrega genel olarak betonarme, kütle betonu ve prefabrike betonarme betonu 
için TS 3530 EN 933-1 da verilen deneylere göre yapılan agrega sınıflandırılması sonucunda 
Tablo 1.4’de belirtilen şartlara uygun olacaktır. 
 
 
Tablo 1.4. İnce Agregaların Tane Sınıfları ve Granülometrik Bileşimleri  
Kare Açıklıklı Elekten Geçen (%) 
Tane Sınıfları 
(Anma  
Büyüklüğü) 
0,25 mm  0,5 mm
1 mm 
2 mm 
4 mm 
8 mm 
0/1 -* 
- 
90......100 
100 
 
 
0/2 15 
....30 
- 
55......85** 
90......100 100 
 
0/4 8.....25 
- 
35**......75 -  90......100 
100 
1/2 0......5 
- 
0.......15*** 
90......100 - 
 
1/4 0......5 
- 
0.......15*** - 90......100 
100 
2/4 0......3 
-  - 0........15*** 
90......100 
100 
* Gereğinde sınıflandırılabilir 
**Elek aralığı küçültülecek şekilde değiştirilebilir 
***Kırma agrega için alt tanelerin miktarı en çok %20 olabilir 
 
Kontrol mühendisince lüzum görülürse ince agrega, pislik ve tozdan temizlenmek üzere 
yıkanacak veya tozdan ayrılacaktır. İnce agrega ince tane bakımından fakir olduğu durumda 
0.1 mm filler kumu, konkasör tozu veya uygun özellikte ince kum, vibrasyon esnasında 
ayrılma veya betonun kusmasına engel olmak için agregaya ilave edilebilir. Yüklenici ince 
agregayı bir veya daha fazla boyut bölümüne ayırmış olarak kullanabilecektir.  
 
1.2.4.2. İri Agregalar 
 
Beton için iri agrega doğal çakıl veya kırma taştan ibaret olacaktır.  İri agrega genel olarak 
betonarme, kütle betonu ve prefabrike betonarme betonu için TS 3530 EN 933-1 da verilen 
deneylere göre yapılan agrega sınıflandırılması sonucunda Tablo 1.5’de belirtilen şartlara 
uygun olacaktır. Granülometre eğrisi betonun mekanik olarak vibre edilmesine elverişli 
olacaktır.  

---