24
Tablo 1.11, Kıyı Yapıları ve Liman İnşaatlarında Kullanılan Beton Karışımlarının Nitelikleri
Sınıfı
İşde kullanılacağı yer
Su ile
Temas
Durumu
Minimum
Beton Sınıfı
(Silindir)
(Mpa
1 m³ içindeki
minimum
çimento
miktarı kg
Maks.
Agrega
Boyutu
mm
Deniz
Suyuna
Dayanıklılık
A
Betonarme kazıkları,
betonarme palplanşlar ve
kazık başlıkları
Su İçi C30 375 30
Dayanıklı
olacak
B
Rıhtımların üst
yapılarındaki betonarme
betonu
Su ile
teması
minimum
C25 350 30
Dayanıklı
olacak
C
Temellerdeki
betonarme
betonuyla, ambar, atelye
ve benzeri binaların üst
yapılarındaki betonarme
betonu
Su ile
teması
minimum
C20 325
30*
D
Prefabrike plakları
(nervürlü plak) betonarme
betonu
Su ile
teması sık
C25 350 30
E
Rıhtım duvarları ile
dalgakıranların
bloklarındaki beton
Su İçi C18 300 30
Dayanıklı
olacak
F
Rıhtım kronmanları ile
dalgakıranların
kronmanlarındaki ve saha
kaplamalarındaki beton
Su ile
teması sık
C20 325 30
Dayanıklı
olacak
G
Rıhtım duvarları için su içi
beton
Su İçi C25 350 30**
Dayanıklı
olacak
H
Temeller vesaire için
tıkama tabakası betonu
grobeton
Su ile
teması
minimum
- 170
30
K
Ağır
yüklere maruz
kaplama betonu
Su ile
teması
minimum
Kiriş Eğilme
Dayanımı 4.7
Mpa***
375 50
L
Ağır yüklere maruz
kaplama altındaki temel
tabakası zayıf betonu
Su ile
teması
minimum
Küp Basınç
Dayanımı 12
Mpa
170 40
*Çatı plakları için maks. agrega büyüklüğü 20 mm. ye indirilecektir.
**Sandık palplanşlarındaki beton dolgu için maks. agrega büyüklüğü 20 mm’ye indirilecektir.
***60x15x15 cm boyutundaki kiriş numunesinin eğilme, gerilme dayanım değerleti ortalamasıdır.
Labaratuarda bu değer 5.0 MPa olacaktır.
25
Tablo 1.12. Beton ve Betonarme ile ilgili diğer Türk Standartları
TS EN 206-1 19.04.2002
Beton-Bölüm 1:Özellik, performans,
imalat ve uygunluk
TS 9967 08.03.1992
Yapı elemanları taşıyıcı sistemler ve binalar-prefabrike betonarme ve öngerilmeli betondan-hesap
esasları ile imalat ve montaj kuralları (Tadil.:TS 9967/T1:16.02.1993 ve T2:1.10.1996)
TS EN 450-1 17.01.2006
Uçucu Kül-Betonda kullanım için-Bölüm 1: Tarifler özellikler ve uygunluk kriteri
TS EN 934-2 11.03.2002
Kimyasal katkılar-Beton, harç ve şerbet için Bölüm 2: Beton katkıları-Tarifler, özellikler, uygunluk,
işaretleme ve etiketleme (Tadilatlar: T1:28.01.2004 ve A1:27.12.2005)
TS EN 1008 24.04.2003
Beton-Karma suyu-Numune alma, Deneyler ve Beton Endüstrisindeki işlemlerden geri kazanılan
su dahil, suyun, beton karma suyu olarak uygunluğunun tayini kuralları
TS 3260 21.09.1978
Beton yüzey sertliği yolu ile yaklaşık beton dayanımının tayini kuralı
TS 11747 13.04.1995
Püskürtme beton (Shotcrete) Yapım, Uygulama ve Bakım Kuralları
TS 10465 17.11.1992
Beton deney metotları-Yapı ve yapı bileşenlerinde sertleşmiş betondan nümune alınması ve
basınç mukavemetinin tayini (Tahribatlı metot)
TS 2756-1 11.04.1995
Muayene ve deney için numune alma metotları-Bölüm 1: Parti muayene
için kabul edilebilir kalite
seviyesine (AQL) göre numune alma planları
TS 2756-4 11.04.1995
Muayene ve deney için numune alma metotları-Bölüm 4 Yüzde uyumsuzluk için ölçülebilen
özelliklerin muayenesinde numune alma işlemleri ve diyagramlar
TS 3289 EN 1354 03.04.1996
Gözenekli Beton-Hafif Agregalı-Basınç Mukavemeti Tayini
TS EN 991 13.04.1998
Gaz Beton veya Hafif Agregalı Gözenekli Beton-Önyapımlı Bileşenlerin Boyutlarının Tayini
TS EN 992 13.04.1998Hafif Agregalı Gözenekli Beton-Kuru Yoğunluk Tayini
TS 500 22.02.2000
Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları (Tadilatlar:TS 500/T1:6.2.2001 ve
T2:19.04.2002)
26
1.4.3. Beton Deneyleri:
1.4.3.1. Beton Deneyleri İçin Numune Alma
Betondan numune almak için,
TS 12350-1 de verilen numune alma esasları uygulanacak ve
TS
500 deki kriterlere uyulacaktır.. Beton niteliğinin denetlenmesi amacıyla her üretimden en az bir
grup (3 tane) deney elemanı alınması zorunludur. Bir birim, aynı günde dökülmüş 100 m3 ü veya
450 m2 yi aşamaz. Bir işte en az 3 grup (9 Numune) alınması gereklidir. Grubu oluşturan
numuneler, standart koşullarda saklandıktan sonra deneyler yapılır. İş’in
ilerlemesine paralel
olarak, beton malzeme ve işlemleri ile ilgili test ve kontrollar yapılacaktır. Olumsuz test sonuçları,
işin bununla ilgili kısımlarının reddedilmesine neden olacaktır. Üretilen betonlara ait yapılan
istatistiksel değerlendirme neticasinde her bir beton sınıfı için karakteristik dayanım değerinin
altında çıkan deney sayısı %10 u geçmeyecektir.
Herhangi bir nedenle beton dayanımından kuşkuya düşülmesi durumunda Kontrol Mühendisi, karot
alınarak test yapılmasını isteyebilir. Bu durumda karot alınacak yerlerin saptanması ve beton
dayanımının yerinde değerlendirilmesi için darbeli çekiç, sonoskop ya da zarar vermeyen bir başka
alet kullanılacaktır.
1.4.3.2. Taze Beton Deneyleri
Taze beton yerleştirilmesi sırasında dikkat edilmesi
gerekli olan kriterler, fiziksel olarak gözle
gözlemlenebilen ve deneysel olarak ölçülebilen niteliklerdir ve niceliklerdir. Taze beton yapımında
özellikle deniz yapılarında göz önüne alınacak en önemli kriterlerden birisi işlenebilirliktir. Betonun
işlenebilir olması, taşınmasında, yerleştirilmesinde ve sıkıştırılmasında kolaylık sağlar. Beton
yerleştirilmesi sırasında dikkat edilmesi gerekenler aşağıda verilmiştir.
• Beton malzemelerinin ayrişmasına izin verilmemelidir
• Beton
kanamasına (bleeding) izin verilmemelidir
• Priz
zamanı ne gerektiğinden önce ne de sonra olmamalıdır
• Beton yüzeyi kolaylıkla düzeltilebilmelidir
Beton dökümü sırasında taze beton için yapılacak deneylere ilişkin Türk standartları
Tablo 1.13’
de verilmiştir. Bütün betonlama işlemleri Kontrol Mühendisi tarafından
sürekli ve kesin olarak
kontrol edilecektir. Eğer taze beton deneylerinde istenen kalite sağlanamazsa, beton Kontrol
Mühendisi tarafından kabul edilmeyecektir.
Tablo 1.13. Taze Beton Deneyleri Standartları
TS EN 12350-1 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 1: Numune alma
TS EN 12350-2 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 2: Çökme (slamp) deneyi
TS EN 12350-3 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 3: Vebe deneyi
TS EN 12350-4 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 4: Sıkıştırılabilme
derecesi
TS EN 12350-5 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 5: Yayılma tablası deneyi
TS EN 12350-6 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 6: Yoğunluk
TS EN 12350-7 17.04.2002
Beton-Taze beton deneyleri-Bölüm 7: Hava içeriğinin tayini-basınç metotları