Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

HAZRATI RASUL SALLALLOHU ALAYHI VA OLIHI VASALLAM NA’TIDA 
 
Ey dunyo va din xojasi, vafo xazinasi, ikki olamning sarvari va to‘lin oyi bo‘lgan 
Mustafo. Ey shariat oftobi, e’tiqod osmoni, olam nuri, ikki olam rahmati. 
Poklarning joni uning pok jonining tuprog‘i. Jonni unga bag‘ishla, dunyo uning 
(yo‘lidagi) tuproq. Ikki dunyo xojasi va hammaning sultoni, jonning oftobi-yu 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor 
 
 
www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
15
hammaning iymoni. Me’roj egasi va koinot boshlig‘i (sadri), Haqning soyasi, zot 
oftobining xojasi. Bu dunyo va ul dunyoning peshvosi, oshkoro va yashirin (narsalar) 
imomi. Anbiyoning eng ulugi va eng yaxshisi, soflar va valiylarning rahnamosi. Islom 
maqdysi va tariqat hadisi (yo‘lboshchisi), g‘aybning muftisi, juzv va kullning (yakkalik va 
umumiylikning) imomi. Nimaiki aytsam, barchasidan ulug‘roqxoja, u hamma narsada 
hammadan oldindadir. Haqtaolo uni Arasot (qiyomat) xojasi deb aytdi. 
Ikkala olam vujudidan nom topdi. Arsh ham uning nomi bilan orom oldi (tinchidi). 
Olam xalqi xuddi saxovat dengizidan paydo bo‘lgan shabnamlar kabi u tufayli 
yaratildilar. Haq taolo ul pokiza nurni o‘z huzurida ko‘rgach, uning nuridan yuz nur 
dengizini yaratdi, mavjudotlar yaratilishidan maqsad uning nuri edi. Barcha ma’lum va 
mavjud narsalar uning asli (ildizi) edi. Haq taolo o‘zi uchun Ul pok jonni, uning uchun 
esa jahonni yaratdi. Yaratilishdan maqsad faqat udir, undan pokroq zot mavjud emas. 
G’aybning qo‘ynidan avval paydo bo‘lgan narsa hech shubhasiz uning pok nuridir. Ul oliy 
nur bayroq tikkandan keyin Arshu Kursi va Lavhu Qalam ishga tushdi. Pok nuridan bir 
yalov - olamdir, yana bir yalov — zarralar (jismlar) bilan Odamdir. Bu muazzam nur 
oshkora bo‘lgach, u Ulug‘ Alloh huzurida sajdaga bosh qo‘ydi. Ming-ming yillar sajdada 
edi, shuncha davr ruku’da turgan edi. Yillar davomida qiyomga mashg‘ul edi, tamomi 
umr shahodat kalimasini qaytarardi. Bu sirlar daryosining namozi nuridan, jumla 
ummatga namoz farz bo‘ldi. Haq taolo ul nurni Quyosh va Oyday o‘z yonida uzoq 
saqlardi. 
Keyin Haqiqat daryosiga birdan ul nurni zohir etib, yo‘lladi. Ul nur sirlar dengizi yuzini 
ko‘rgach, unda izzat (ulug‘vorlik) va noz (ehtiyojsizlik)dan mavjlanish (jo‘shqinlik) paydo 
bo‘ldi. U talab bilan o‘z-o‘zining atrofida yetti marta aylandi va shu tufayli yetti osmon 
pargori (tsirkuli) paydo bo‘ldi. Haq taolo tomonidan unga har nazar tushganda, bir 
yulduz paydo bo‘ldi. Keyin ul pok nur orom oldi — oliy Arshga aylanib, Kursi deb ataldi. 
Arshu Kursi zotining aksini tiladilar (topdilar), farishtalar sifatlarini tiladilar (topdilar). 
Nafaslaridan (ruhlaridan) nurlar yuzaga keldi, fikrga to‘liq dilidan sirlar oshkora bo‘ldi. 
«Ruhning siri Haq Amri olamidandir, bilgin. Bas, ey ruh, nafas bilan odam ichiga kir!» — 
degan sado yangradi. Ul ruhlar (nafaslar) va sirlar yig‘ilgach, shu sababdin ko‘plab nur 
jam’ bo‘ldi. Ummatlar ham uning nuri tufayli yig‘ildilar, ul jamoa (ummatlar) kull 
(payg‘ambar) tomon beixtiyor intildilar. Odamlarning Alloh tomon jamlanishi, bir 
e’tiqodga kelishi uchun u qiyomatgacha mab’us (atrofiga ergashuvchilarni yig‘adigan) 
bo‘ldi. Da’vat bilan shaytonni islomga chaqirgach, shayton ham musulmon bo‘ldi*. 
Parvardigor izni bilan jinlarni jinlar kechasida oshkora da’vat etdi. Qudsiy malaklarni 
ham rasul bilan o‘tkazdi. Hammasini bir kechada da’vat qilib yig‘di. U hayvonlarni da’vat 
qilishga kirishdi. Guvohlari echki bolasi bilan echkiemar edi. Butun olam butlarini ham 
da’vat qildi va hammalari uning oyog‘i ostiga yiqildilar. Ul pok zot jamiki zarralarni 
da’vat qildi. 
Hech bir anbiyo bu izzat va yuksalishni ko‘rmadi - biror-bir ummat uning da’vatidan 
bosh tortmadi. Uning nuri mavjudotning asli - mohiyati edi. Uning zoti har bir zotning 
matla’i edi. Ikki jahon da’vati unga vojib (zarurat) bo‘ldi, oshkora va yashirin zarralar 
da’vati ham. Juz’ va kull uning ummati bo‘ldilar — uning himmati xirmonidan don 
teradigan bo‘ldilar. Mahshar kuni amalsizlar uning shafoatiga muhtoj va intizordirlar. 
Hamma ishda u ustoz edi. U hech qachon dunyolikdan hech narsaga qiziqmagan, 
narsa uchun yig‘lamas edi ham. Barcha mavjudot uning e’tiboridadir, barcha maqsadlar 
uning roziligi ostidadir. Har joyda olamning siri udir, har bir dilxasta qalbiga malham 
ham u. Uning xosiyati shu darajada ulug‘vorki, bunday ulug‘vorlikni biror kimsa tushida 
ham ko‘rolmaydi. O’zini kull (umumiy) ko‘rdi va kullni o‘zi deb bildi, orqadagini ham, 
oldinni ham ko‘ra bildi*. 

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor