Microsoft Word ohirat ziyouz com doc

 
YETTINCHI FASL
(Bu fasl ikki nafha orasida orasida voqealarni bildiradi) 
Birinchi sur chalinganidagi o‘lim ikkinchi o‘limdir. Chunki bu o‘lim botiniy hislarni ham 
ketkazadi, yo‘q qiladi. Birinchi o‘lim esa faqatgina (gapirish, eshitish, yeb-ichish kabi) 
zohiriy hislarni yo‘q qiladi, xolos. Unda ba’zi jasadla r harakat qiladi.
Ikkinchi o‘limdan keyin esa namoz o‘qiy olmaydilar. Ro‘za tuta olmaydilar. Alloh taolo 
qaerga farishta qo‘ysa, albatta u o‘sha yerda turadi. Zero, farishta ham o‘z olamida 
bo‘lishni xohlaydi. 
Nafs (ya’ni, ruh) agar jasadda bo‘lsa his qilishga va harakatga sabab bo‘ladi. Olimlar bu 
ikki nafha orasidagi vaqt to‘g‘risida ixtilof qilganlar. Ko‘p olimlar buni qirq yil deb e’tirof 
etishgan. 
Ilm va ma’rifatda komil deb bilganim bir zot xabar berib: "Buni Allohdan boshqa hech 
kim bilmaydi, bu ilohiy sirlardandir", dedi. So‘ng: "Illa man shaalloh" oyati karimasidagi 
istisno xossatan Alloh taolo uchundir, dedi. 
Men esa javoban dedimki: "Payg‘ambarimiz (s.a.v.) marhamat qilgan: "Qiyomat kuni 
birinchi bo‘lib mening qabrim ochiladi. Shunda birodarim Muso (a.s.)ni Arshi a’lo 
oyog‘iga yopishib turganini ko‘raman. Mendan oldin tiriltiriladimi yoki Alloh taolo istisno 
qilgan bandalaridanmi, bilmadim", hadisining ma’nosi nima?" 
Bizning anglashimizcha, agar jismisiz bo‘lib, Muso (a.s.)ning ruhi jism bo‘lib ko‘ringan 
bo‘lsa, bu hadisi sharifdan xorij bo‘lmas. 
Payg‘ambarimizning (s.a.v.) istisnosidan keyin amri fazoda, ya’ni dahshat va qo‘rquv 
zamonida bo‘lsa shundaydir. Zero, har bir jonzot o‘sha paytda qo‘rquv va fazodadir. 
Ya’ni, birinchi sur chalinganida inson dahshatga tushadi va shu zahotiyoq o‘ladi. Ana shu 
paytda maxluqotdan jasadli, jussali hech kim bo‘lmaydi. Payg‘ambarimizning (s.a.v.) 
qabrlari ochiladigan payt o‘sha paytdir. 
Ka’bul Axbor (rahimahulloh) Hazrati Umar (r.a.) bir majlisda ana shu qo‘rquv va 
shiddatdan xabar berayotib, bunday xabar qiladi: "Ey Xattob o‘g‘li! U paytda yetmish 
payg‘ambarning amalini qilgan bo‘lsang ham o‘ylaymanki, sen qutila olmaysan. 
Bu mashaqqatlardan faqatgina Alloh mustasno qilgan qishilargina qutuladilar. Ular 
to‘rtinchi qavat osmonda bo‘lgan kishilardir". Shubhasiz, Muso (a.s.) ulardandir. Alloh 
taoloning mustasno qilishi "Bugun mulk kimnikidir" ilohiy savolidan oldindir. Agar savol 
berilganida biron kishi tirik bo‘lganida edi, Allohning "Mulk kimnikidir" savoliga javoban: 
"Ey Vohid va Qahhor bo‘lgan Allohim, mulk, albatta, senikidir", degan bo‘lur edi. 

---

Qiyomat va Oxirat. Imom al-G’azzoliy