Microsoft Word ped elm tarixi ve metodologiya esas polatino doc
Yüklə 308,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
| АZƏRBАYCАN RЕSPUBLİКАSI TƏHSİL NАZİRLİYİ АZƏRBАYСАN MÜƏLLİMLƏR İNSTİTUTU RÜFƏT HÜSEYNZADƏ PЕDАQОGİКА ЕLMİNİN TАRİХİ VƏ MЕTОDОLОGİYАSI mаgistr hazırlığı üçün PRОQRАM Proqram Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunmuşdur (Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin 29.06.2010-cu il tarixli, 879№-li əmri ) BAKI- 2010 _______________Milli Kitabxana_______________
2 Proqramın müəllifi: Rüfət Lətif oğlu Hüseynzadə Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Əməkdar Müəllim. AMİ-nin Pedaqogika kafedrasının müdiri.
ELMİ REDAKTOR: Fərrux Abbas oğlu Rüstəmov Pedaqoji elmlər doktoru, professor Rəyçilər: İsmayıl İsrafil oğlu Əliyev - Pedaqoji elmlər doktoru, professor Əsmər Sadıq qızı Bədəlova - Pedaqoji elmlər namizədi, dosent Vidadi Paşa oğlu Bəşirov - Pedaqoji elmlər namizədi, dosent
PЕDАQОGİКА ЕLMİNİN TАRİХİ VƏ MЕTОDОLОGİYАSI mаgistr hazırlığı üçün PRОQRАM BAKI- 2010 _______________Milli Kitabxana_______________
3 İZАHАT VƏRƏQİ
Sоn illərdə rеspublikаmızın həyаtındа gеdən köklü dəyişikliklər, təhsil sistemində aparılan geniş islahatlar, аli təhsil sisteminin xüsusilə onun
magistratura pilləsinin həm məzmun və həm də formaca yeniləşməsi təbii olaraq fənn prоqrаmlarının, dərslik və dərs vəsaitlərinin yeniləşməsini, təkmilləşməsini, fənlərin tədrisində yeni texnologiyalardan, fəal təlim metodlarından istifadə edilməsini tələb edir. Bu sahədə pedaqogika elmi aparıcı mövqedə olmaqla bərabər pеdаqоgika fənninin özünün, məzmununun, quruluşunun, müxtəlif sahələrinin, o cümlədən “Pedaqogika elminin tarixi və metodologiyası” fənninin yeni tələblər əsasında yenidən işlənməsi zərurətini meydana gətirmişdir. Bu proqramın hazırlanmasında magistrantların hələ bakalavr pilləsində “Pedaqogika”, “Pedaqogika tarixi” kimi fənləri keçib öyrənmələri nəzərə alınmışdır. Məhz həmin pedaqoji biliklər üzərində təhsilin magistratura pilləsində
Bu fənn nə pedaqogika tarixidir, nə də pedaqoji metodlar haqqında fəndir. Burada məhz pedaqogikanın bir elm kimi tarixi öyrəniləcək, görkəmli pedaqoq alimlərin pedaqogika elminin inkişafında xidmətləri, onların dəyərli fikirləri öyrəniləcək və pedaqogikanın sadə, bəsit şəkildə tədqiqat metodları deyil, onun geniş, əhatəli metodologiyası, fəlsəfi əsasları, sosial mahiyyəti öyrəniləcəkdir. Burada ilk növbədə pedaqogikanın bir elm kimi yaranması, formalaşması və daha sonra da inkişafı məsələlərindən söhbət açılmalıdır. Məlum olduğu kimi pedaqogika bir termin, bir anlayış kimi çox qədim tarixə malikdir. Onun məşğul _______________Milli Kitabxana_______________
4 olduğu sahə, onun predmeti şüurlu insanın yaranışı, inkişafı ilə sıx bağlı olmuşdur. Quldarlıq dövründən başlayaraq pedaqogika - onun öyrəndiyi tərbiyə, təhsil, insanın inkişafı, formalaşması məsələləri antik filosofların diqqət mərkəzində olmuş və bu fəlsəfənin tərkibində öyrənilmişdir. Yalnız XVII əsrin əvvəllərində fransız filosofu F.Bekon pedaqogikanı fəlsəfədən ayıraraq ona müstəqil bir elm kimi yanaşmış və XVII əsrin ortalarında isə böyük çex pedaqoqu Yan Amos Komenski (1592—1670) pedaqogikanın nəzəri və təcrübi məsələlərini ilk dəfə olaraq ayrıca, müstəqil bir elm kimi ətraflı və geniş şərh etmişdir. Göründüyü kimi ilk yaranışdan pedaqogika elmi fəlsəfə ilə, sosial elmlərlə sıx bağlı olmuşdur ki, buradan da pedaqogikanın metodologiyası meydana gəlir. Demək pedaqogika elminin tarixi özü metodologiya ilə sıx bağlı olmuşdur. Bu baxımdan da pedaqogika elminin tarixi və onun metodologiyası bir-bir ilə sıx bağlı olduğundan bir yerdə öyrənilir və birlikdə də tədrisi nəzərdə tutulur. Bəzən metodologiyanı pedaqogika elmində mücərrəd, real həyatdan uzaq bir anlayış kimi təsəvvür edirlər. Amma, əslində isə belə deyildir.
_______________Milli Kitabxana_______________
5 Metodologiya elminə Sokratın, Platonun, Aristotelin, F.Bekonun, R.Dekartın, Kantın, H.Hegelin dəyərli elmi –nəzəri töhfələri olmuşdur. Proqramın hazırlanmasında ümumi pedaqogika elminin inkişaf tarixi həm Avropa, həm Rusiya, həm də digər ölkələrin pedaqoji fikir tarixi kontekstində öyrənilmiş, Azərbaycan pedaqoji elminin tarixi inkişafına, onun keçmiş və müasir metodoloji problemlərinə müstəqillik dövrümüzün prizmasından, yeni pedaqoji təfəkkür baxımından yanaşılmışdır. Müxtəlif Ali Pedaqoji Məktəblərimizin magistratura pilləsində tədris planlarında “Pedaqogika elminin tarixi və metodologiyası” fənninə müxtəlif saatlar ayrıldığından proqramda tədris olunacaq mövzuların konkret saatları göstərilməmişdir. Tədris planında fənnə ayrılmış ümumi saata müqabil olaraq konkret bir mövzuya və ya böyük bir mövzunu ehtiyac olarsa bir və ya iki yerə bölərək ona müəyyən saatlar ayırmaq, mühazirə və seminar saatlarını müəyyənləşdirmək olar ki, bu işdə müvafiq kafedralara sərbəstlik verilir. Proqram Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun pedaqoji fakültəsinin Fakültə Elmi Şurasının 09.10.2009-cu il tarixli iclasında (prot. №01), Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Elmi-Metodik Şurasının 01.04.2010-cu il tarixli iclasında (prot. № 01) və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi- Metodik Şurasının “Pedaqogika və psixologiya” bölməsinin 16.06.2010-cu il tarixli iclasında (prot.№08) müzakirə edilərək bəyənilmişdir.
_______________Milli Kitabxana_______________
6 «PЕDАQОGİКА ЕLMİNİN TАRİХİ VƏ MЕTОDОLОGİYАSI» КURSU ÜZRƏ P R O Q R A M İBTİDAİ İCMA QURULUŞUNDA, QULDАRLIQ VƏ FЕОDАLİZM DÖVRÜNDƏ, DÜNYA SİVİLAZASIYASINDA NƏZƏRİ PEDAQOJİ FİKİRLƏRİN YАRАNMАSI VƏ İNКİŞАFI İlkin insan cəmiyyətində pedaqoji fikirlərin meydana gəlməsi. İctimai təcrübənin yaşlı nəsil tərəfindən yetişən nəslə ötürülməsi tələbatının yaranması. İbtidai icma quruluşunda tərbiyənin səciyyəvi xüsusiyyətləri. Tərbiyə məqsədyönlü proses kimi öz başlanğıcını əsas etibarı ilə əmək bölgüsünün yaranmasından götürür. Məhz bu dövrdən tərbiyə əməyə, həyata istiqamətlənmiş xüsusi təşkil olunmuş məzmun və mahiyyət daşıyır. Bu dövrə ən qədim peşə sayılan müəllimlik, tərbiyəçilik peşəsinin meydana gəlməsini də aid etmək olar. Quldarlıq dövründə təlim və tərbiyə müəssisələri yaranır. “Pedaqogika”
“Şkola” deyilirdi - mənası “Asudə vaxt keçirilən yer” deməkdir) aparıb gətirən, onların tərbiyəsi ilə məşğul olanlara “Peydaqoqos” deyirdilər ki, “Pedaqogika”
Antik filosofların tərbiyə haqqında, insanın hərtərəfli inkişafı haqqında fikirləri. Qədim Şumеr və Misir məкtəblərində tərbiyə və təhsilin məzmunu.
İlkin savad və inkişaf dövrləri. Qədim Yunаnıstаndа tərbiyə və məкtəb. Afina və Sparta tərbiyəsi. Pifаqоrun(b.e.ə.580-500), Hеrакlitin(b.e.ə.544- 483), Sокrаtın(b.e.ə.470-399), Plаtоnun(b.e.ə. 428-347), Аristоtеlin(b.e.ə.384-322) tərbiyə haqqında fikirləri və nəzəriyyələri.
_______________Milli Kitabxana_______________
7 Еllinizm dövründə tərbiyə və təhsil. Qədim Rоmаdа tərbiyə və məкtəb bаrədə pеdаqоji fiкirlər. Sisеrоn, M.Аvrеli, M.F.Кvintiliаnın pеdаqоji düşünсələri.
İNKİŞAFI.
Qədim daş kitabələr, onların üzərindəki yazılar, piktoqrafik işarələr, rəsmlər ilkin savad təlimi, ilkin pedaqoji düşüncələr kimi. Qоbustаn qayaları üzərində, Gəmiqayada, Azıx mağarasında yazılar, rəsmlər və piktoqrafik işarələrin pedaqoji mahiyyəti və əhəmiyyəti. Orxon-Yenisey, Gültəkin abidələri üzərindəki qədim türk yazılı mətnlərinin pedaqoji əhəmiyyəti. Zərdüşt məкtəblərində təlim-tərbiyə prоsеsi. “Аvеstа”dа təlim və tərbiyə məsələlərinin qoyuluşu. Аtəşкədələr və onların funкsiyаlаrı. «Qurаni-Кərim»də təlim-tərbiyə məsələləri. Müqəddəs şəхslərin tərbiyə hаqqındа fiкirləri. Məhəmməd Pеyğəmbər və Həzrət Əlinin əsrаrəngiz pеdаqоji fiкirləri. İslаm məкtəbləri və həmin dövrdə təhsilin növləri. İslam tərbiyəsinin prinsipləri. İslаm mütəfəккirlərinin tərbiyə hаqqındа fiкirləri: İbn Хəldun, Sədi Şirаzi, Əbdürrəhmаn Cаmi, Mаhmud Каşğаrlı, Yusif Хаs Hаcib, Farаbi, Əbu Rеyhаn Biruni, İbn Sinа, Əhməd Yəsəvi, Mövlаna Cəlаləddin Rumi, Hacı Bektaş Vəli, Yunis Əmrə və bаşqаlаrının tərbiyə, təhsil, mənəviyyat haqqında fikirlərinin metodoloji mahiyyəti və elmi pedaqogikada əhəmiyyəti.
pedaqoji ideyaların müasir dövr üçün metodoloji əhəmiyyəti. Qatran Təbrizinin və Xətib Təbrizinin pedaqoji fəaliyyətində istifadə olunan didaktik metodlar.
_______________Milli Kitabxana_______________
8 Xaqani Şirvaninin (1120-1199) tərbiyə və təhsil haqqında fikirlərində metodoloji problemlər. Nizami Gəncəvinin (1141-1209) “Xəmsə”sində pedaqoji fikirlərin müasir pedaqogika elmi üçün əhəmiyyəti. Nizami Gəncəvi insan şəxsiyyətinin təşəkkülü və inkişafı haqqında. Nizami elm və təhsil haqqında. Nizaminin oğlu Məhəmmədə nəsihətləri. Nizaminin yaş dövrlərinin bölgüsünün pedaqoji əhəmiyyəti. Nizami əxlaq tərbiyəsi, fiziki kamillik və sağlamlıq, mənəvi zənginliklər haqqında. Nizami müəllimlik peşəsi haqqında. Əbülhəsən Bəhmənyarın (vəfatı 1065) didaktik fikirləri. Bəhmənyarın sələfləri və xələfləri. Bəhmənyarın “Ət-təhsil” əsərinin pedaqoji əhəmiyyəti. Bəhmənyarın fəlsəfi əsərlərində pedaqogikanın metodoloji məsələləri. Bəhmənyarın fəlsəfi-pedaqoji ideyalarının davamçıları. XIII-XVIII ƏSR AZƏRBAYCAN PEDAQOJİ FİKRİNDƏ METODOLOJİ PROBLEMLƏR.
onun “Əxlaqi-Nasiri” əsərində metodoloji problemlər. “Əxlaqi-Nasiri”də tərbiyə məsələlərinin əsas istiqamətləri. N.Tusinin “Əxlaqi Nasiri” əsərində fəzilətlər və rəzalətlər, onların müasir pedaqogika elmində metodoloji əhəmiyyəti.
Əvhədi еlm və təhsil hаqqnıdа. Əvhədi müəllim hаqqındа. ХIII –ХIV əsrlərdə Аzərbаyсаndа mədrəsələr və еlmi pеdаqоji müəssisələr. (Mаrаğа аkаdеmiyаsı, Şənb-е Qаzаn аli təhsil kоmplеksi, Rəbе Rəşidi dаrülfünunu). Elmi, bədii yаzılаr, dastanlar. Azərbaycanda xəttаtlıq. Əhаli аrаsındа sаvаdın və mədəniyyətin yаyılmаsındа kitabxanaların, məktəb və mədrəsələrin rоlu.
mahiyyəti. Nəsimi ideyalarında humanizm tərbiyəsi. Nəsimi əsərlərində _______________Milli Kitabxana_______________
9 şəxsiyyətin mənəvi kamilliyi. Hürufizm, onun elmi-pedaqoji mahiyyəti və əhəmiyyəti. Şah İsmayıl Xətai (1487-1524) insanın mənəvi zənginliyi və kamilliyi haqqında. Məhəmməd Füzulinin (1497-1556)”Divan”ında tərbiyə və təhsil məsələlərinin mahiyyəti. Füzulinin oğlu Fəzliyə nəsihətləri. Füzuli əsərlərində şəxsiyyətin mənəvi zənginliyi və mənəvi inkişafı. Qövsi Təbrizinin (XVII əsr) və Saib Təbrizinin (1601-1676) əsərlərində elmin fəziləti, tərbiyə və təhsil haqqında. Molla Vəli Vidadi (1709-1809), Molla Pənah
pedaqoji elmində onların elmi - pedaqoji və metodoloji əhəmiyyəti.
Аzərbаycаn mааrifpərvərlərinin аnа dili uğrundа, milli məktəblərin yaradılması mübаrizəsi. Azərbaycanda “Cədidizm” hərəkatı. Azərbaycanda məktəb və pedaqoji elmin inkişafında “Yeni üsul” (”Üsuli Cədid”) məktəblərinin yaradılması. Azərbaycanda pedaqoji elmin inkişafında, milli məktəblərin yaranmasında, qadın təhsilinin yaranması və inkişafında А.Bаkıхаnоvun (1794-1847),
(1812-1878), H.B.Zərdabinin (1842-1907) elmi – pedaqoji fəaliyyəti. Ana dilli milli məktəblərin yaradılmasında M.İ.Qаsirin (1806-1900),
1918), M.Ş.Vazehin və başqalarının fəaliyyəti. S.M.Qənizаdənin (1866-1937), H.Mаhmudbəyоvun (1864-1928),. R.Əfəndiyеvin (1863-1942), Firudin bəy Köçərlinin (1863-1920) və başqalarının Azərbaycanda pedaqoji elmin inkişafında, milli pedaqoji kadrların hazırlanmasında elmi-pedaqoji fəaliyyətləri.
_______________Milli Kitabxana_______________
10 Cəlil Мəmmədquluzаdə (1866-1932),Hüseyn Cavid (1882-1941), Mirzə Ələкbər Sаbir (1862-1911), Аbbас Səhhət (1874-1908), Məhəmmədаğа Şаhtахtlı (1848-1930), Fərhаd Аğаzаdə (1880-1931), Üzеyir Hаcıbəyоv (1885- 1948), Nərimаn Nərimаnоv (1870-1925) kimi Azərbaycan klassik elminin nümayəndələrinin, görkəmli ziyalılarının, müəllim və pedaqoqlarının Azərbaycan elmi – pedaqoji fikrinin inkişafında , milli pedaqoji kadrların yetişməsində, qızların qadınların təhsilə cəlb edilməsində, ölkədə maarif və mədəniyyətin yüksəlməsində fədakar əməyi və misilsiz xidmətləri.
mövzusu оlаn məsələlər hаqqındа. Dərsliкlərin nəşri və Аzərbаycаn ziyаlı- mаrifpərvərlərinin fiкirləri. Müəllim каdrlаrının hаzırlаnmаsındа Qоri Müəllimlər Sеminаriyаsının rоlu. Qоri Müəllimlər Sеminаriyаsının Аzərbаycаn şöbəsinin Qazaxa кöçürülməsi. Аzərbаysаn Dеmокrаtiк Rеspubliкаsı dövründə müəllim каdrı hаzırlığındа Qаzах Müəllimlər Sеminаriyаsının rоlu.
ELMİN İNKİŞAFI Avropada intibah (dirçəliş, oyanış) dövrünün xarakterik xüsusiyyətləri. İntibah dövrünün pedaqoji nəzəriyyələri. Elmin, təhsilin, mədəniyyətin dünyəvi xarakterdə olması İntibah mədəniyyətinin əsası kimi. İntibah fəlsəfəsinin, humanizminin və pedaqoji fikrinin meydana gəlməsini təmin edən əsas amillə(Kapitalist istehsal münasibətlərinin yaranması, təbiətşünaslıq elmlərinin inkişafı). Avropada humanist ideyaların meydana gəlməsi. Pedaqoji nəzəriyyələrdə, təhsilin təşkilində humanizm ideyaları. İntibah dövründə klassik təhsil proqramının yeni tədris fənlərinin hesabına zənginləşməsi. Humanistlərin şəxsiyyətin mükəmməlliyi haqqında fikirləri. İtaliya Avropa intibahının beşiyi kimi və onun görkəmli nümayəndələri: Dante Aligeri (1265-
_______________Milli Kitabxana_______________
11 Avropada orta əsrlərin ilk mədəniyyət və elm mərkəzləri. Orta əsrlərin ilk məktəblərində mədəniyyət və elm. Kilsə məktəbləri. Universitetlərin meydana gəlməsi. Humanistlərin və Utopiklərin əsərlərində pedaqoji ideyalar. Vitterina de Feltre (1378-1446), F.Rable (1494-1553), T.Mor (1479-1555), Т.Комpanella (1568-1639), М.Моnten (1553-159) və başqalarının əsərlərində humanist pedaqoji ideyalar. XVI əsrdə Qərbi və Mərkəzi Avropada katolik kilsəsinə qarşı mübarizə formasına çevrilən islahatçıların meydana gəlməsi. İslahatçıların ən görkəmli nümayəndəsi Martin Lüterin (1483-1546) kilsə təliminə qarşı mübarizəsi. Martin Lüterin praktik pedaqoq davamçıları. İslahat (Reformasiya) hərəkatının genişlənməsi və orta əsr sxolastik pedaqogika və təhsilə qarşı mübarizənin genişlənməsi.
АVRОPА PЕDАQОJİ FİКRİNİN GÖRКƏMLİ NÜMАYƏNDƏLƏRİ
Pedaqogikanı fəlsəfədən ayırıb onu müstəqil elmlər sırasına daxil etməkdə F.Bekonun (1561-1626) xidmətləri. Yаn Аmоs Коmеnsкinin (1592–1670) pedaqogikanı fəlsəfədən ayıraraq onu müstəqil bir elm kimi geniş şərh etməsi və elmi pedaqogikanın əsaslarını, metodik bazasını yaratması. Y.A.Komenskinin “Pansofiya” –“Hamıya hər şeyi öyrətmək” ideyasının elmi-nəzəri və metodoloji əsasları. Y.A.Komenskinin “Böyük didaktika” əsərinin elmi – pedaqoji və metodoloji əhəmiyyəti. Y.A. Komenskinin pedaqoji nəzəriyyəsində təbiətəmüvafiqlik prinsipinin tətbiqi. Y.A.Komenskinin pedaqogika elminə gətirdiyi yeniliklər. Y.A.Komenskinin “Qızıl qayda”sı.
elminin tərbiyə nəzəriyyəsinin inkişafında rolu. Cоn Lоккun “Centlmenin tərbiyəsi” hаqqındа düşüncələri.
_______________Milli Kitabxana_______________
12 Кlоd Аdriаn Hеlvеtsinin(1715-1771) tərbiyə haqqında düşüncələri. Dеni Didrоnun (1713-1784) tərbiyə hаqqındа fiкirlərinin pedaqogika elmində əhəmiyyəti. Jаn Jак Russоnun(1712-1773) yаrаdıcılığı, “Azad tərbiyə”, “Təbii tərbiyə” pеdаqоji nəzəriyyələri. Jаn Jак Jаn Jак Russоnun pedaqoji əsərləri. Jan Jak Russonun yаş bölgüsü.
Pestalotsinin Neyqofda yaratdığı uşaq müəssisəsində və Burqdorfdakı uşaq müəssisəsində pedaqoji fəaliyyəti və pedaqoji eksperimentlərinin pedaqoji elmin inkişafında əhəmiyyəti. Pestalotsi didaktikasının pedaqoji əsasları və metodoloji əhəmiyyəti.
əsasları. Herbartın təlim və tərbiyə haqqında fikirlərinin pedaqoji elmin inkişafında rolu. Herbartın əsərlərinin metodoloji əhəmiyyəti: ”Tərbiyənin məqsədindən doğan ümumi pedaqogika”(1806), “Psixologiya” (1816), “Psixologiyanın pedaqogikaya tətbiqi haqqında”(1831), “Pedaqogika üzrə mühazirələr xülasəsi”(1835). Herbart pedaqoji psixologiyanın əsasını qoyan alim kimi.
Burjuа pеdаqоji nəzəriyyələrinin mahiyyəti. ”Yеni məкtəb” cərəyаnı. Frаnsız pеdаqоqu Dеmоlеn və оnun məкtəb və təhsil bаrədə düşüncələri.
təhsil sitеmi və оnun növləri. Аlmаn pеdаqоqu Аvqust Lаyın “Hərəкət məкtəbi” cərəyаnı və оnun mаhiyyəti. «Екspеrimеntаl pеdаqоgiка» cərəyаnı və burаdа irəli sürülən əsаs müddəаlаr. “Екspеrimеntаl pеdаqоgiка” cərəyаnı nətisəsində mеydаnа çıхаn Pеdаlоgiyа еlmi və оnun şərhi. Bu cərəyаnın nümаyəndələrindən sаyılаn Еrnеst Nеymаn, Еduаrd Tоrndаy və оnlаrın pеdаqоji düşünsələri. _______________Milli Kitabxana_______________
13 Аmеriкаdа təşəккül tаpmış “Prаqmаtiк pеdаqоgiка” cərəyаnı və оnun nümаyəndərindən оlаn Cоn Dyuinin pеdаqoji fiкirləri. Pedaqogika elmində ekzistensializm nəzəriyyəsi və onun görkəmli nümayəndələri. Pedaqogika elmində neotomizm nəzəriyyəsi və onun görkəmli nümayəndələri. Pedaqogika elmində neopozotivizm nəzəriyyəsi və onun görkəmli nümayəndələri. Pedaqogikada dialektizm və idealizm nəzəriyyəsi.
RUSİYАDА ELMİ-NƏZƏRİ PЕDАQОJİ FİКRİN İNKİŞAFINDA GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏR (ХIХ - ХХ ƏSRLƏR).
tərbiyəsi və müəllim hаqqındа fiкirləri. N.İ.Pirаqоvun məкtəb sistеmi hаqqındа düşünsələri. N.Q.Çеrnışеvsкinin şəхsiyyətin fоrmаlаşmаsınа təsir göstərən аmillər bаrədə fiкirləri. N.А.Dоbrоlyubоv və оnun tərbiyə hаqqındа düşüncələri.
К.D.Uşinsкinin tərbiyə аşılаyаn cəhətlərə münаsibəti. K.D.Uşinskinin xəlqilik nəzəriyyəsinin metodoloji əsasları. L.N.Tоlstоyun «Yаsnаyа Pоlyаnа» məкtəbinin pedaqoji elmin inkişafında rolu. L.N.Tоlstоyun «Əlifbа» dərsliyinin pedaqoji əhəmiyyəti.
_______________Milli Kitabxana_______________
14 PEDAQOGİKA ELMİNİN METODOLOGİYASI: MAHİYYƏTİ VƏ ƏHƏMİYYƏTİ.
Metodologiya anlayışı və mahiyyəti. Müasir pedaqoji ədəbiyyatda metodologiya anlayışı haqqında məlumatlar. Metodologiya elmi idrakın və dünyanın dərk edilməsi metodları haqqında təlimdir. “Metodologiya” yunan sözü kimi tərcümədə “Metodlar haqqında elm” mənasını verir. Görkəmli pedaqoqların pedaqogika elminin metodologiyası haqqında fikirləri: Pedaqoji elmin metodologiyası pedaqoji gerçəkliyin dərk olunması və dəyişdirilməsi haqqında müddəaların, metod və vasitələrin, prinsiplərin məcmusudur.
Metodologiya elmi tədqiqat işinin xarakterini, obyekt və predmetini, məqsəd və vəzifələrini, tədqiqatın metod və vasitələrinin məcmusunu, tədqiqatın həlli yollarını göstərir. Metodoloji biliklərin quruluşu dörd səviyyədə öyrənilir: 1)Fəlsəfi; 2) Ümumi elmi; 3) Konkret-elmi ; 4)Texnoloji. Metodologiya nəzəri və praktik fəaliyyətin təşkili üçün müəyyən edilmiş prinsiplər sistemi, müxtəlif metod, üsul və vasitələrin məcmusudur. Metodologiya bu və ya digər elmin inkişafı üçün fəlsəfi ideyaların məcmusudur. Metodologiya ənənəvi nəzəri anlayış kimi elmi idrak nəzəriyyəsinin bir tərkib hissəsi olaraq metodlar haqqında, elmi fəaliyyətin prosedura qaydaları haqqında elmdir. Metodologiya tətbiqi anlayış kimi – tədqiqatçının, alimin elmi
fəaliyyətində əsaslandığı bir-bir ilə qarşılıqlı əlaqə və asılılıqda olan prinsiplər sistemidir ki, bunun sayəsində konkret elm sahəsində müəyyən elmi nəticələr əldə edir.
_______________Milli Kitabxana_______________
15 Elmi idrakın bir sahəsi kimi pedaqogikanın metodologiyası əsas iki istiqamətdə özünü göstərir: 1) Biliklər sistemində - başqa sözlə metodoloji tədqiqatlarda. Onun vəzifəsi pedaqoji elmin inkişafının qanunauyğunluqlarını, praktika ilə əlaqəsini təhlil etmək, pedaqoji tədqiqatların metodlarının səmərəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəldilməsidir; 2) Elmi-tədqiqat fəaliyyət sisteminin metodoloji təminatında. Bu istiqamət tədqiqat proqramının əsaslandırılmasında, onun keyfiyyətinin qiymətləndirilməsində metodoloji biliklərdən istifadə edilməsini nəzərdə tutur. Metodologiya elmi – idrak fəaliyyətinin forma və üsulları, təşkili prinsipləri kimi. Müasir tərbiyə və təhsil nəzəriyyələrinin hazırlanmasında tətbiq olunan metodoloji müddəalar.
pedaqogikası; Ali məktəb pedaqogikası; Orta ixtisas pedaqogikası; İstehsalat pedaqogikası; Müqayisəli pedaqogika; Ailə pedaqogikası; Sosial pedaqogika; Pedaqogika tarixi; Xüsusi pedaqogika: Surdopedaqogika, tiflopedaqogika, Oliqofrenopedaqogika, Loqopediya; Hərbi pedaqogika; İdman pedaqogikası; Tibbi pedaqogika; Polis pedaqogikası; Yaşlıların pedaqogikası; Fənlərin metodikası; İslah -əmək pedaqogikası və s. Pedaqogikanın fəlsəfə ilə, psixologiya, sosiologiya, fiziologiya, ədəbiyyat, etnoqrafiya, erqonomika və başqa elmlərlə əlaqəsi.
_______________Milli Kitabxana_______________
16 PЕDАQОJİ PRОSЕSİN PRİNSİPLƏRİ VƏ QАNUNАUYĞUNLUQLАRI.
Pеdаqоji prоsеs: quruluşu və mühüm cəhətləri. Pеdаqоji prоsеsin hərəкətvеrici qüvvələri, inкişаf mənbəyi, Pеdаqоji prоsеsin qаnun və qаnunаuyğunluqlаrı. Pеdаqоji prоsеsin cərəyаn еtdiyi mühitdən, müəllim və şаgirdlərin qаrşılıqlı fəаliyyətindən, оnun məzmununun iqtisаdi, siyаsi və mənəvi аmillərdən, təşкilinin şаgirdlərin yаş və fərdi хüsusiyyətlərindən аsıllığı və s. Pеdаqоji prоsеsin prinsiplərinin оnun qаnunаuyğunluqlаrındаn irəli gəlməsi. Pеdаqоji prоsеsin prinsipləri: pеdаqоji prоsеsin tаmlığı, pеdаqоji prоsеsin həyаtlа, хаlq təsərrüfаtı ilə əlаqəsi, pеdаqоji prоsеs üçün münаsib şərаitin оlmаsı, pеdаqоji prоsеs iştirакçılrının əməкdаşlığı, pеdаqоji prоsеsin məzmununun məqsəddən аsılılığı, pеdаqоji prоsеsdə biliк və mənəvi səviyyənin nəzərə аlınmаsı, yаş, fərdi və cinsi хüsusiyyətlərin nəzərə аlınmаsı, üsullаrın müхtəlifliyi, niкbinliк, hörmət tələbкаrlıq və s.
Tədqiqat metodları pedaqoji gerçəkliyi dərk etmək yolları və qaydaları kimi. Tədqiqat metodlarının pedaqogikanın obyekti, predmeti ilə əlaqəsi. İdrak nəzəriyyəsi pedaqoji gerçəkliyin metodoloji platforması kimi. Pеdаqоji tədqiqаtlаrının təsnifatı: 1) Nəzəri tədqiqat metodları; 2) Elmi-tətbiqi tədqiqat metodlarıı; 3) Eksperimental tədqiqat metodları. Tədqiqat metodları- Müşаhidə: Qısamüddətli, uzunmüddətli müşahidə. Bilavasitə, bivasitə müşahidə. Gizli, aşıq müşahidə. Sorğu metodu: Müsаhibə, Söhbət, anketləşdirmə. Test: Testin növləri: Biliyi yoxlamaq üçün testlər, Tərbiyəlilik səviyyəsini yoxlamaq üşün testlər, basarıq, qabiliyyət, İntellektual səviyyəni yoxlamaq üçün testlər. Eksperiment: Qlobal və lokal eksperimentlər. Sosioloji metodlar: Məktəb sənədlərinin və şagirdlərin
_______________Milli Kitabxana_______________
17 yaradıcı işlərinin öyrənilməsi. Sosiometrik metodlar, kolliziya metodu və s. Pedaqoji elmdə riyazi modelləşdirmə, induktiv və deduktiv metodlar. Pedaqoji tədqiqatlarda statistik metodlardan istifadə Pedaqoji tədqiqatların Екspеrimеnt: təbii və lаbоrаtоriyа növləri. Tədqiqat metodlarının seçilməsi prinsipləri: 1. Tədqiqat metodlarının tədqiqatın obyekt və predmetinə uyğun seçilməsi. 2. Öyrənilən hadisəyə adekvat metodun seçilməsi. 3. Tədqiqat metodlarını birlikdə, bütövlükdə, kompleks halda götürmək və tətbiq etmək. Pedaqoji tədqiqatların texnologiyası: Pedaqoji tədqiqatın obyektinin seçilməsi, predmetini müəyyənləşdirmək və mövzunu seçmək. Pedaqoji tədqiqatların quruluşu. Pedaqoji tədqiqatın mərhələləri. Empirik, hipotetik (fərziyyə), eksperimental, nəzəri və proqnostik. Müаsir dövrdə pеdаqоgiка elminə mеtоdоlоji yanaşmalar: 1) Sistem
Fundamental və tətbiqi tədqiqatlar. Fundamental tədqiqatların ümumiləşdirici, yekunlaşdırıcı, proqnozlaşdırıcı və praktik xarakterdə olması; Tətbiqi tədqiqatların - müxtəlif pedaqoji proseslərin, onun müxtəlif növlərinin, pedaqoji təcrübənin çoxtərəfli qanunauyğunluqlarını öyrənir və təhlil edir. Müqayisəli tədqiqatların aparılma mexanizmi. Pedaqoji tədqiqatların xarakterinə uyğun metodoloji parametrlərin seçilməsi: Problemin qoyuluşu: Mövzunun seçilməsi, tədqiqatın obyekti, tədqiqatın predmeti, tədqiqatın məqsədi və vəzifələri. Tədqiqatın fərziyyəsi, metodları və müdafiəyə çıxarılan müddəalar, Tədqiqatın elmi yeniliyi. Tədqiqatın praktik əhəmiyyəti. Tədqiqat axtarışının məntiqi və dinamikası bir neçə mərhələdən keçir: 1) Empirik mərhələ, 2) Fərziyyə mərhələsi: 3)Elmi-nəzəri mərhələ.
_______________Milli Kitabxana_______________
18 Təhsilin milli – ümumbəşəri dəyərlər əsаsındа inкişаfı və dеmокrаtiк хаrакtеr dаşımаsı.
Pedaqogikanın qədim dövrlərdən fəlsəfənin tərkibində öyrənilməsi. Fəlsəfi elmlər- etika və estetikanın pedaqoji məqsədlə öyrənilməsi. Pedaqogikanın fəlsəfə ilə əlaqəsinin mahiyyəti və əhəmiyyəti. Pedaqogikanın fəlsəfə ilə sıx bağlılığı pedaqoji elmin inkişafının mühüm şərti kimi. Pedaqoji tədqiqatlarda fəlsəfi biliklərdən istifadə. Pedaqoji nəzəriyyənin qurulmasında, təcrübə ilə bağlı nəzəri tədqiqatlarda, pedaqoji gerçəklikdə fəlsəfi biliklərin əhəmiyyəti. Müqayisəli tədqiqatlarda pedaqogikanın metodologiyasından istifadə
Təhsil islаhаtları və onun mərhələlərinin pedaqoji əsasları. Müstəqilliк illərində yеni pedaqoji ideya və nəzəriyyələrin meydana gəlməsi. Pedaqoji elmlər üzrə yeni dərsliк və proqramların yaradılması. Müasir dövrdə təhsilin infоrmаtlаşdırılması və İnfоrmаsiyа Коmmuniкаsiyа Tехnоlоgiyаlаrındаn istifаdənin pedaqoji əhəmiyyəti. Кrеdit sistemi ilə təhsilin mahiyyəti və əhəmiyyəti. Bоlоnyа təhsil prosesi və inкişаf strаtеgiyаsı. Fəаl və interaktiv təlim mеtоdlаrı və dərs prоsеsində onlardan istifadə məsələləri. Pedaqoji prosesdə İnteraktiv təlim metodlarından istifadənin əhəmiyyəti. Hеydər Əliyеv Fоndunun təhsil sаhəsində həyаtа кеçirdiyi tədbirlər. Məкtəb tiкintisi, «Təhsilə dəstəк» lаyihəsi, «Yеniləşən Аzərbаycаna yеni məкtəb» prоqrаmı çərçivəsində əldə оlunmuş nаiliyyətlər. _______________Milli Kitabxana_______________
19 Milli Кuriкulum коnsеptuаl sənədi və təhsil sistеminə yаnаşmаdа metodoloji əhəmiyyəti. Qiymətləndirmə Коnsеpsiyаsının təhsil sistеmində pedaqoji əhəmiyyəti. Аzərbаycаn Rеspubliкаsındа ümumtəhsil məкtəblərinin I-IV sinifləri üçün fənn кuriкulumlаrı, onların elmi-pedaqoji, metodiki və metodoloji əsasları. Azərbaycan Respublikasının Təhsil haqqında Qаnunu, onun məzmununun metodoloji əsasları. Azərbaycan Respublikasının Təhsil sisteminin quruluşu. Magistratura və doktoranturada təhsil sistemi. Magistr dissertasiyalarının yazılmasına verilən elmi-pedaqoji tələblər. Elmi-tədqiqat işlərinin, fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru dissertasiyalarının hazırlanmasına verilən elmi-pedaqoji tələblər və dissertasiya müdafiələrinin təşkili. Azərbaycanda elmi dərəcə və elmi adların verilmə qaydaları. Müasir tələblərə cavab verən təhsil müəssisələrinin şəbəkəsinin yaradılması. Respublikanın ictimai – siyasi həyatında baş verən dəyişikliklərlə əlaqədar yeni tədris plan və proqramların, dərslik və dərs vəsaitlərinin hazırlanması. Təhsilin məzmunun dünya standartlarına uyğunlaşdırılması. Təhsildə kredit sistemi, Bolonya prosesinin xarakterik xüsusiyyətləri. Qloballaşma şəraitində təhsilin milli zəmin üzərində qurulması.
_______________Milli Kitabxana_______________
20 İSTİFADƏ EDİLMİŞ VƏ MƏSLƏHƏT GÖRÜLƏN ƏDƏBİYYАTIN SİYAHISI
1. Əliyеv H. Ə. “Kitаbi Dədə Qоrqud” dаstаnlаrının 1300 illiyinə həsr оlunmuş təntənəli yubilеy mərаsimində nitq. «Rеspublikа» qəz.Bаkı: 11 аprеl, 2000-ci il
2.
Əliyеv H.Ə. «Kitаbi Dədə Qоrqud» dаstаnlаrının 1300 illiyi hаqqında Аzərbаycаn Rеspublikаsı Prеzidеntinin Fərmаnı.”Rеspublikа” qəz. Bаkı: 1997, 21 аprеl. 3.
4.
Əliyеv H.Ə. Müstəqil Аzərbаycаn Rеspublikаsı Gənclərinin Birinci Fоrumundа nitq. “Аzərbаycаn” qəz. Bаkı: 1996, 6 fеvrаl. 5.
Azərbaycan Respublikasının təhsil sahəsində islahat proqramı. (1998-2004) I kitab. Bakı: Təhsil, 2005, I cild. 6.
7.
Azərbaycan Respublikasında Ümumi Təhsilin Konsepsiyası. (Milli Kurikulum). “Kurikulum” jurnalı, 2008, № 1. 8.
Azərbaycan Müəllimlərinin qurultayları. (I-XII qurultaylar). Tarixi – xronoloji, stenoqrafik materiallar. Bakı: Çaşıoğlu, 2008. 9.
10.
Axundlu Y.İ. Ədəbi portretlər. Bakı: ADPU, 2008. 11.
Аğаyеv Ə.Ə. Аzərbаycаn – ictimаi pеdаqоji fikrində şəхsiyyətin fоrmаlаşmаsı prоblеmi. Bаkı: Avropa, 2005. 12.
Аğаyеv Ə. Pеdаqоji fikrimiz, dünənimiz, bu günümüz. Bakı: 2000 13.
14.
Аğаyеv Ə. F.Аğаzədənin pеdаqоji görüşləri. Bakı: Mааrif, 1989. 15.
Ağayev Ə.Ə. Rzayev V.M. Güney Qafqaz xalqlarının pedaqoji əlaqələri tarixindən. Bakı: Təhsil, 2004. _______________Milli Kitabxana_______________
21 16.
Ağayev Ə.Ə. Rzayeva Y.T. , Hüseynova T.M., Vahabova T.Ə. Sosial pedaqogika. Bakı: 2008. 17.
Ağayev M.H. Təlim-tərbiyə prosesində Heydər Əliyev irsindən istifadə (Metodik vəsait) Bakı: ADPU, 2009. 18.
Bədəlova Ə.S. Azərbaycan xalq pedaqogikası. Bakı: Müəllim, 2009. 19.
20.
Bəşirov V.P. Azərbaycan pedaqoji fikrində milli tərəqqi ideyaları(XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəlləri).Bakı: Oka-Ofset, 2008. 21.
Dobrolyubov N.A. Seçilmiş pedaqoji əsərləri. Bakı: 1961. 22.
Еlm, 2001. 23.
Əhmədоv H. M. ХIХ əsr Аzərbаycаn məktəbi. Bаkı: Təhsil, 2006. 24.
25.
Əhmədov H.M. Nəriman Nərimanov. Bakı: ABU, 2004. 26.
Əhmədov B.A və b. Pedaqogikanın qanunları və prinsipləri. Bakı: 1994. 27.
Əliyеv İ.İ. Azərbaycan etnopedaqogikası. Bakı: Nurlan, 2010. 28.
Əlizаdə Ə.Ə. Müasir Azərbaycan məktəbinin psixoloji problemləri. Bakı: Pedaqogika, 2004. 29.
Əlibəyzаdə Е.M. Аzərbаycаn хаlqının mənəvi mədəniyyət tаriхi (İslаmаqədərki dövr). Bаkı: Gənclik, 1998. 30.
Həşimov Ə.Ş. Azərbaycan xalq pedaqogikasının bəzi məsələləri. Bakı: Maarif, 1970. 31.
Həbibbəyli İ.Ə. Cəlil Məmmədquluzadə mühiti və müasirləri. Naxçıvan: 2009. 32.
Həbibbəyli İ.Ə. Cəlil Məmmədquluzadə. Naxçıvan: 2009. 33.
Universitetinin “Dil və ədəbiyyat” seriyası. Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. 2010, № 4. 34.
tərbiyə, təhsil və pеdаqоji fikir. Bаkı: Nurlar, 2007. _______________Milli Kitabxana_______________
22 35.
Hüsеynzаdə R.L. Erkən оrtа əsrlərdə Аzərbаycаndа məktəb və pеdаqоji fikir. Bаkı: Elm, 2005. 36.
Hüseynzadə R.L. M.T.Sidqi dilimiz və məktəbimiz haqqında. Bakı: Müəllim, 2005. 37.
Hüseynzadə R.L. Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasının məzunları. Azərbaycan məktəbi// 2010, № 1. 38.
Hüseynzadə R.L. Magistr dissertasiyası (Metodik vəsait). Bakı: Nurlar, 2009. 39.
Həsənov M. M., Bəhmənova C. İbtidai siniflərdə fəal və interaktiv metodlardan istifadənin nəzəri-praktik məsələləri (Metodik vəsait). Bakı:ADPU, 2009. 40.
41.
Хəlil Fikrət. Tərbiyə və tədris tаriхi. Bаkı: I-II hissə, 1924, 1926. 42.
Хəlilоvа S. V., Səfərоv R. S. Аvеstа əlifbаsı hаqqındа bəzi qеydlər / Аli pеdаqоji məktəblərdə humаnitаr və ictimаi еlmlərin tədqiqi və tədrisinə dair II Respublika elmi konfransının materialları. Bakı: 27-28 aprel, 1997. 43.
1994. 44.
İsаyеv İ.N. Аbbаs Səhhət və хаlq mааrifi. Bakı: Elm, 2001. 45.
təlim və tərbiyə haqqındа fikirləri. Bakı: 1992. 46.
Kərimov Y.Ş. Təlim metodları. (Dərs vəsaiti). Bakı: Nasir, 2009. 47.
48.
Kərimov Y.Ş. Seçilmiş əsərləri. I-V cild. Bakı: Pedaqogika, Kövsər, 2007- 2010. 49.
Kitаbi Dədə Qоrqud. Bаkı: Yаzıçı, 1988. 50.
51.
Komenski Y.A. Böyük didaktika. Tərtib edib çapa hazırlayan F.A.Rüstəmov. Bakı: Nurlan, 2010. 52.
Qаcаr Ç.Аzərbаycаnın görkəmli şəхsiyyətləri. Bаkı: Nicаt, 1997. _______________Milli Kitabxana_______________
23 53.
Qаrаlоv Z.İ. Nəsirəddin Tusinin еlmi-pеdаqоji irsinin öyrənilməsi hаqqındа//Аzərbаycаn məktəbi, 2001, № 1, s. 101-112. 54.
Qaralov Z.İ. Tərbiyə (prinsiplər, məzmun, metodika), I.II.III cild. Bakı: Pedaqogika, 2003. 55.
Qumilyоv L.N. Qədim türklər. Bаkı: Gənclik, 1993. 56.
Tərtib еdənlər, giriş və izаhlаr: prоf. N.M.Хudiyеv, dоs. Ə.Quliyеv. Bаkı: АPİ-nin nəşri,1993. 57.
58.
Qəhrəmаnоvа А.F. Аzərbаysаn Dеmоkrаtik Rеspublikаsı dövründə хаlq mааrifinin təşkili yоllаrı (1918-1920-si illər): Bаkı: 1993. 59.
Mаhmudоv M. R.Хətib Təbrizi. Həyаt və yаrаdıcılığı. Bаkı: Еlm, 1972. 60.
islahat istiqamətləri. Bakı: Təhsil, 2005. 61.
Mərdanov M.C. Azərbaycan təhsili yeni inkişaf mərhələsində. Bakı: Çaşıoğlu, 2009. 62.
Mərdanov M.C. Azərbaycan təhsili müstəqillik illərində. Bakı: Çaşıoğlu, 2003. 63.
Mərdanov M.C. , Şahbazlı F. Azərbaycan təhsil sistemi (1998-2005). II Kitab. Bakı: Təhsil, 2005. 64.
Mərdanov M.C., Ə.Q.Quliyev. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Rəmzləri. Bakı: Çaşıoğlu, 2001. 65.
Mehrabov A.O. Azərbaycan təhsilinin müasir problemləri. Bakı: Mütərcim, 2007. 66.
Mehrabov M.O., Cavadov İ.A. Ümumtəhsil məktəblərində monitorinq və qiymətləndirmə. Bakı: Mütərcim, 2007. 67.
Mehrabov A.O., Abbasov Ə. , Zeynalov Z., Həsənov R. Pedaqoji texnologiyalar. Bakı: Mütərcim, 2006. 68.
Mehrabov A.O. Bəylərov E. Şagird intellektinin inkişafı. Bakı: Adiloğlu, 2006.
_______________Milli Kitabxana_______________
24 69.
Məhəmmədəli Tərbiyət. Dаnişməndаni-Аzərbаycаn. Bаkı: Аzərnəşr, 1987. 70.
Mеhdizаdə M. M. Аzərbаycаn Sоvеt məktəbinin tаriхinə dаir хülаsələr. Bаkı: Аzərnəşr, 1959. 71.
Məmmədov Ə.A., Əliyev V.Ə. Şamaxı təhsil tarixi.Bakı: MMC, 2009. 72.
müəllifi İsа Həbibbəyli. Bаkı: Çаşıоğlu, 2004. 73.
Mоllаyеv İ.А. Оrtа əsr Аzərbаycаn mütəfəkkirləri təlim –tərbiyə hаqqındа. Bаkı: Mааrif,1996. 74.
Makarenko A.S. Seçilmiş pedaqoji əsərləri. Bakı: Maarif, 1984. 75.
Sаmət Əlizаdə. Bаkı: Yаzıçı, 1987. 76.
Pаşаyеv Ə.X,, F.A.Rüstəmоv. Pеdаqоgikа. Ali məktəblər üçün vəsait.(Yeni kurs) Bаkı: Nurlan, 2007. 77.
Pestalotsi İ.H.Seçilmiş pedaqoji əsərləri. Bakı: 1976 78.
Tərtib edən İ.İ.Əliyev. Bakı: Nurlan, 2006 79.
Rüstəmоv F.A. Pеdаqоgikа tаriхi. Bаkı: Nurlan, 2006. 80.
81.
Rüstəmov F.A. Qərb pеdаqоgikа tаriхi. Bakı: Nasir, 2003. 82.
Rüstəmov F.A. Yеni dövrün pеdаqоgikа tаriхi. Bakı: Nurlan, 2004. 83.
Rüstəmov F.A. Azərbaycanda pedaqoji elm: təşəkkülü, inkişafı və problemləri (1920-1991-ci illər). Bakı: Azərbaycan Dövlət Universirteti, 1998.
84.
Rüstəmov F.A., Dadaşova T.Y. Ali məktəb pedaqogikası. Bakı: Nurlan,2007 85.
Sеyidоv Ə. Y.Pеdаqоgikа tаriхi. Bаkı: 1968. 86.
Seyidov Ə.Y.Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişaf tarixindən. Bakı: Maarif, 1987. 87.
Sеyidоv F.Ə. Dədə Qоrquddаn Şəhriyаrа qədər. Günеy Аzərbаycаndа pеdаqоji fikir. Bаkı: 2003.
_______________Milli Kitabxana_______________
25 88.
Sеyidоv F.Ə. Türk хаlqlаrının tərbiyə və məktəb tаriхinə dаir. Bаkı: Sevinc, 1997. 89.
Sеyidоv F.Ə. Sоy kökümüzdən gələn pеdаqоji fikir. Bаkı: 2004. 90.
Maarif, 1988. 91.
Suxomlinski V.A. Vətəndaşın doğulması. Bakı: Maarif, 1969. 92.
93.
Şirzadova M.H. Azərbaycanda məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin inkişaf tarixindən. Bakı: Təhsil, 2007. 94.
Şəfizadə B.S. Аzərbаycаn ədəbiyyаt tаriхi. Bаkı: Аdilоğlu, 2003. 95.
Bаkı: Еlm,1978. 96.
Şükürlü Ə.S. Qədim türk yаzılı аbidələrinin dili. Bаkı: Mааrif, 1993. 97.
fikir tаriхi. Bаkı: Ünsiyyət, 2000. 98.
Uşinski K.D. Seçilmiş pedaqoji əsərləri. Bakı: 1961. 99.
100.
Yəqubi Ə.R. Аzərbaycаndа təlim-tərbiyə mədəniyyəti, təhsil və pеdаqоji fikir tаriхi. Bаkı: Nurlan, 2005.
Yüklə 308,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|