164
“Ə HL -QƏ LƏ M”
"Pul verin! Çox verin! Mən sənətkaram!
Yoxsa siyasətlə pozular aram...
Mənəm məmləkətin yol göstərəni,
Siz tay əlinizlə tutmaym məni!
Ş
airəm, imzamı hər yerə atın!
Bu bəsdir, tanısın məni həyatın,
Tarixin ən böyük qəhrəmanları,
Onlarsa imzamı oxusun barı...
Doğrudur... yazdığım iki parçadır,
Ürəyim haçadır, dilim haçadır;
Ağzıma çullu bir dovşan da sığmaz,
Mənim də qədrimi bilsinlər bir az.
Bir də ki, dünyada böyük adamlar
Sağlığmda böyük ad almamışlar.
Neyləyim? Görünür taleym budur,
Məni öz zəmanəm vaxtsız unudur.
Pul verin! Çox verin! Mən sənətkaram!
Yoxsa siyasətlə pozular aram...
Ellərə gedirəm, orda həyat var", -
Deyib, istədiyi məbləği alar,
Səfərdən geriyə qayıdan başı
Gülüb dil çıxarar həyata qarşı: "Canım!
Səs-küy imiş, əfsanə imiş,
Orda da görmədim, nə insan, nə iş.
Nə bir alicənab, nə bir qanan var,
Nə də ilham verən bir qəhrəman var.
Bütün uydurmadır bu söylənənlər...
Rəngi də rəngləmək nəyə gərəkdir?
Düşünsək həyatı dərindən əgər,
Bütün uydurmadır bu söylənənlər...", -
Deyib ağrımaz ki, onun vicdanı!
Bir də o insanda bu vicdan hanı?
Ağzı burulanda gülərək həmən
Xırda bir kitabça qapıb cibindən:
"Mənmiyəm yaramaz? Demək... demək siz...
165
Təşkilat üzvünü təhqir etdiniz...",
Deyər bu bəzəkli sözlər ustası,
Alnına yüz dəfə basmışdır azı
Yumaqla getməyən bu ləkələri,
O əyri yollara düşəndən bəri.
ş
ində mahirdir, ustadır, fəqət,
Ondakı qüvvətli oynaq təbiət
Yazıq ki, izləyir başqa bir yolu,
Kinli baxışları həsədlə dolu.
Odur bax, özüdür! Bərbərxanadan
Basıb yanlarını çıxdığı zaman,
Kənardan-kənara seyr edin onu.
O qədər vurmuş ki, adikalonu,
Yayılmış qoxusu iki verstliye.
"Dünyada keyf çəkim, gün görüm!" - deyə
Düşmüş gecələrin canına o quş...
Onda bu xəstəlik bir adət olmuş.
Gecədir, yorğundur o "əhli-qələm",
Qafiyə axtarıb vurnuxur dəm-dəm.
"Zəhrimar! Elə bil gizlənib qəsdən,
Eh... nahaq başımı sındırıram mən;
Elə bu yazdığım adi sözlər də
Böyük görünəcək xırda gözlərdə,
Ş
eri və sənəti anlayan hanı?" -
Deyərək "əsrimin bu qəhrəmanı"
Bütün çətinliyin daşını atır,
Başını yastığa söykəyib yatır.
* * *
Səhərdir "şairin" zil baxışları
Uçur pəncərədən günəşə sarı.
Gülüb xumarlanır qoca təbiət;
"Şairin" ilhamı qurumuş fəqət;
"Kainat nə qadar!.." gəknəyir dalı,
"Ey... a yoldaş günəş!" onun xəyalı
Yüksəyə qalxmayır topuqlarından...
166
Zorlanan bir qəlbin həyəcandan
Nə çıxar? Bir sürü boş söz anbarı.
nsan öz qədrini bilsəydi barı!..
Təbiət! Nə böyük səxavətin var?!
Neçin yaranmışdır artıq adamlar?
Bununla bitməyir bu sorğu-sual,
Göstərim yenə də başqa bir misal:
Baxır jurnalların bir nömrəsinə,
Anlamaq istəyir qəsdən tərsinə
Ordakı bir şeri, gözəl yazılmış –
Göstərilir bahar, göstərilir qış...
Ş
erin kəlmələri axır su kimi,
Hücum zamanında bir ordu kimi
Yüksəldir insanın düşüncəsini,
Tüfəngin, yürüşün, topun səsini
Göstərir varlıqdan daha yuxarı,
Enir ucaldıqca həyata sarı.
Fəqət bu incəlik, fəqət bu sənət,
Hər sözün üstündə çəkilən zəhmət
Onun gözlərinə batır ox kimi;
O alçaq insanın ləkəli qəlbi
Titrəyir, döyünür, qızdırma çəkir,
Ə
n yaxşı sözləri seçərək bir-bir:
"Bunlar əskimişdir", - deyə uduxur.
Onun da vicdanı, duyğusu budur.
Təbiət! Nə böyük səxavətin var?!
Neçin, yaranmışdır artıq adamlar?
Yoldadır, sallamış ağız-burnunu,
Gəlib gedənlərdən kim görsə onu
Deyər ki, bir əziz öləni vardır,
Heç deyən olmaz ki, o bəxtiyardır.
Rənginə çıxmışdır qəlbinin kini,
Saxta insanların qəlbindəkini
Sadə baxışlarla yoxlamaq olmaz.
167
Yorulma oxucum, hələ qulaq as:
Həsəd qurutmuşdur onun canını;
Aynaya tutsalar qara qanını
çində quyruqlu qurdlar oynaşar,
Soxulmaq istəyir bizə bu azar.
Toplamış başına bir qara dəstə,
Hücuma keçmişdir sənətin üstə...
Yol uzun, o gedir...Tutun! Qoymayın!
Rəngini soldurar günəşin, ayın
Xəstəlik gətirən o qara bulut...
Yoldaş milisioner! O gedəni tut!
1934, 5 mart
168
HƏ SRƏ T
Biz ayrılan zaman demişdin ki, sən: -
Bir də bu yerlərə gələcəkmisən?
O gündən bəriyə keçdi sənələr,
Başından keçəni danışsam əgər,
Qələm dilə gələr, kağız yorular,
Ömrümün qarışıq bir kitabı var...
Aldı qucağma məni şəhərlər
O həsrət qaldığım şehli səhərlər,
O qərib axşamlar, o axar sular,
Ə
tirli iydələr və akasyalar,
Ruzgara baş əyən o sarı sünbül
Baharın müjdəsi hər çiçək, hər gül,
Gecənin sarvanı o ulduz, o ay,
Anamın örtdüyü sarı kalağay,
Gözümdə qalmışdır ömrüm uzunu,
Bəlkə də şairin taleyidir bu...
Yaxşı yadımdadır, cənuba sarı
Uçub qaqqıldaşan durna qatarı,
Sıxlaşan, daralan qara buludlar,
Ocaqlı, tüstülü, şenlikli yurdlar,
O sulu daxmamız, ağac taxtımız,
O yoxsul ömrümüz, dolu baxtımız,
Babamın divardan asılı sazı,
Anamın "alnına yazılan yazı!".
Bir də görmədiyim o ana yurdu;
Bəlkə də şairin taleyidir bu...
Biz ayrılan zaman demişdin ki, sən:
- Bir də bu yerlərə gələcəkmisən?
Bağrımın başında alışıb yanan
Bu söz xatirimə düşdüyü zaman,
Dostları ilə paylaş: |