164
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
gedir və tənha ana övladında bu çatışmazlığı kompensasiya etmək üçün öz valideynlik rolunu bəzən dəyişməli olur
[5, səh. 39]. Ancaq çox hallarda bu dəyişiklik faciəvi nəticələrə də gətirib çıxara bilir və nəticədə yeniyetmə həm
atasından, həm də ana obrazından məhrum olmuş olur.
Beləliklə, bütün bunları nəzərə almaqla müasir cəmiyyətdə bütün növ ailələrdə böyüyən yeniyetmələrin
cəmiyyətə adaptasiya olması üçün lazımı tədbirlərin görülməsi mütləqdir.
Açar sözlər: ailə, yeniyetmələr, sosial-peşə statusu, natamam ailələr, çoxuşaqlı ailələr, sosializasiya
165
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Fransız romantizmin nəzəri prinsipləri
Əbdüləzizova Sədaqət Davud qızı
Bakı Dövlət Universiteti
Dünya ədəbiyyatı kafedrasının dissertantı
“Azərbaycan dilinin tətbiqi məsələləri elmi-tədqiqat mərkəzi” laborant
samira_mamedli@mail.ru
Viktor Hüqo yaradıcılığı fransız romantizmi tarixində xüsusi yer tutur. Bu gözəl söz ustasının adı və
yaradıcılığı çox qısa bir müddətdə Fransada romantizm hərəkatının təntənəsinin simvoluna çevrildi. Onun
simasında romantizm, ilk növbədə, tam bir sıra səciyyəvi prinsiplərə əsaslanır. Bunların ən önəmlilrəindən biri
qabaqcıl yazıçıların şəxsiyyətin obyektiv aləm və sosiumla qarşıdurması ideyasını müdafiə etmələridir. Bu, o
deməkdir ki, şəxsiyyət, ilk növbədə, mənəviyyatın yeganə sığınacağı kimi dərk edilir. Eyni zamanda, insan kainatın
mərkəzidir və bu səbəbdən də romantizmdə dünyanın dəyişdirilməsinin unikal mənbəyi qismində nəzərdən
keçirilir. Məhz mənəviyyat prinsipinə belə sitayiş nəticəsində romantik fikrin məntiqi dini təfəkkür sistemlərini
asanlıqla qəbul edir. Həmin sistemlər isə, bir qayda olaraq, romantik «iki dünya» struktur prinsipinə uyğun gələn
«tərkidünyalıq aləmi» prinsipinin gerçəkləşdirilməsinə can atır.
V.Hüqo Avropanın möhtəşəm klassik ədəbiyyatının ən yaxşı ənənələrinin müdafiəsində öndə getdi və
onun romantik dünyagörüşünün növbəti prinsipi ən müxtəlif janrlarda yazmaq istəyi oldu. Məsələn, odalara,
əsasən, Orta əsr mövzularında, fantastik motivlərlə yazılmış balladalar əlavə edildi. O dövr romanları «qotik» və
romantik hiddəti ən kəskin formalarda nümayiş etdirir, onlarda «yerli kolorit» poetikası önəmli rol oynayırdı.
V.Hüqonun müxtəlif janrlı əsərlərdə istifadə etdiyi «Şərq motivləri» də belə bir «yerli kolorit»in təzahürlərindən
biri idi.
Tipik fəal romantik kimi, Viktor Hüqo tam bir sıra nəzəri prinsipləri əldə rəhbər tutur, bunların əsasında
yüksək bədii dəyərə malik əsərlər yaradırdı. Eyni zamanda, biz sənətkarın Şərqə xüsusi marağının da şahidi
oluruq. Lakin bu, heç də Fransada yenicə təşəkkül tapmaqda olan dəbə, yaxud novatorluq ənənələrinə elementar
riayətdən irəli gəlmirdi.
Açar sözlər: V.Hüqo, romantizm, Şərq, dəniz, səma
166
IV. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve
Sosyal Bilimler Sempozyumu
27-30 Haziran 2018/Bakü-Azerbaycan
IV. International Symposium on Educational and
Social Sciences in Turkish Cultural Geography
27-30 June 2018/Baku-Azerbaijan
Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramına Göre Bakış Behiç Ak’ın Gülümseten Öyküler
Serisi’nde “Çocuk Kahramanlar”
Doç.Dr.Esma DUMANLI KADIZADE
Doç.Dr.; Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,Türkçe Eğitimi Bölümü,
esma-dumanli@hotmail.com
Didem AKINCI
Mersin Üniversitesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, Yüksek Lisans Öğrencisi
Özet
Bu çalışma Behiç AK’ın on iki öykü kitabındaki çocuk kahramanların, Piaget’in Bilişsel Gelişim
Kuram’ına göre incelenmesi üzerine kurulmuştur. Amaç, yazar Behiç AK’ın kahramanlar üzerinden okuyucularda
hangi bilişsel becerileri yokladığı ve kitapların hangi bilişsel düzeydeki çocuk okuyuculara hitap ettiğine ilişkin
ipuçlarını ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Bu bağlamda Behiç Ak tarafından yazılan Gülümseten Öyküler
Serisinden, ‘Güneşi Bile Tamir Eden Adam’, ‘Akvaryumdaki Tiyatro’, ‘Geçmişe Tırmanan Merdiven’, ‘Pat
Karikatür Okulu’, ‘Buzdolabındaki Köpek’, ‘Alâaddin’in Geveze Su Boruları’, Vapurları Seven Çocuk’ ,
‘Galata’nın Tembel Martısı’ isimli kitaplar basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile çocuk kahramanların davranışları
ve söylemleri, Piaget’in gelişim dönemi amaçlarıyla ilişkilendirilerek açıklanmış, bu kahramanların hangi gelişim
evresinde olabileceği saptanmıştır. Bulgular incelendiğinde, ele alınan kahramanların üç farklı bilişsel düzey
davranışta/söylemde bulunduğu gözlenmiştir. Bu üç düzey Piaget’in işlem öncesi, somut işlemsel ve soyut işlemsel
dönemi iken, kahramanlarda duyusal motor dönemine ait bir bilişsel beceri örneğine rastlanmamıştır. Çalışmada
Piaget’in bilişsel gelişim dönemleriyle ilişkilendirilebilecek toplam (f:67) davranış ve söyleme ulaşılmıştır. Bunlar
arasından en fazla soyut işlemsel dönem düzeyinde (f:42) örneğe rastlanmıştır. Bu düzeydeki söylemlerin toplamı
diğer iki düzey söylemlerinin toplamından fazladır. Soyut işlemsel dönemini ise işlem öncesi dönem (f:10) ve somut
işlemsel dönem (f:15) ile izlemiştir.
Anahtar Kelimler: Bilişsel Gelişim, Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı, Behiç Ak
Dostları ilə paylaş: |