Microsoft Word X. Tahire dissertasiya doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
10 Neyrokompüterlərdə real neyron
şə bəkələrdə həyata keçirilən inormasiyanın emalı prinsipindən istifadə olunur. Qeyri-ənənəvi arxitekturaya malik prinsip etibarilə bu yeni hesablayıcı vasitələr böyük ölçülü informasiya massivlərinin çox səmərəli emalını yerinə yetirməyə imkan verir. Ənənəvi hesablayıcı sistemlərdən fərqli olaraq neyron şəbəkələr diskret və kəsilməz siqnalların informasiya sellərinin yüksək sürətlə emal etmək, sadə hesablayıcı elementləri saxlamaq və əldə edilmiş həllərdən asılı olaraq hesablayıcı mühitin özünü yenidən qurma rejimini təmin edən verilənlərin emalının informasiya tapşırıqlarını həll etmək imkanı verir. Ümumiyyətlə, Neyrokompüter termini hal-hazırda hesablayıcıların yetərincə geniş sinifləri deməkdir. Neyrokompüterlər bu sözün ümumqəbul edilən mənasında kompüterlər deyil. Hal-hazırda texnologiya hələ inkişafın elə səviyyəsinə gəlib çatmayıb ki, neyrokompüterə ümumi mənada – süni intellekt mənasında baxılsın. №
Elmi istiqamət Neyrohesablayıcı sistemlərin təyini 1 Riyazi statistika Neyrokompüter – mürəkkəb, tez-tez çoxmodelli və ya naməlum funksiyaların bölüşdürülməsinə malik olan təsadüfi hadisələrin və onların
cəminin xarakteristikasının avtomatik formalaşmış təsvirinin hesablayıcı sistemidir. 2 Riyazi məntiq Neyrokompüter – və, və ya, yox kimi elementlərin tamam rədd edən neyronlar şə klində məntiqi elementlər şəbəkəsi kimi təqdim olunan iş alqoritminin hesablayıcı sistemidir. 3 Poroq məntiq Neyrokompüter – poroq elementlərinin və 11
Neyrokompüterlərin əsasını neyron şəbəkələri təşkil edir. Neyron şəbəkələri adaptiv yeniliklər olan neyronların paralel birləşməsi sayəsində real aləmin obyektləri ilə qarşılıqlı fəaliyyətini təmin etməklə bioloji sinir sistemində olduğu kimi fəaliyyət göstərir. Adi EHM-dən
neyrokompüterlərin ə sas fərqləndirici cəhətləri aşağıdakılardır: onların giriş məkanlarının şəbəkələrinin ölçülərindən asılı
olmayan yenidən
qurulmuş koeffisientlər və alqoritmlərin poroq elementləri şəbəkəsi şəklində təqdim olunan məsələlərin həlli alqoritminin hesablayıcı sistemidir. 4. Hesablayıcı texnika Neyrokompüter – oxşar strukturların prosessor elementi neyron səviyyəsinə qədər sadələşdirilmiş, elementlər arasında ə laqə kəskin mürəkkəbləşdirilmiş və proqramlaşdırma prosessor elementləri arasındakı əlaqələrin koeffisientlərinin dəyişdirilməsinə köçürülmüş arxitekturanın hesablayıcı sistemidir. 5. Tibb (neyrobioloji yaxınlaşma) Neyrokompüter – sinaptik əlaqələrlə (sinapslarla) əlaqələnən yadr, akson və dendridlərin qarşılıqlı əlaqə modelindən ibarət olan hesablayıcı sistemdir. 6.
qtisadiyyat və maliyyə Tez-tez neyrohesablayıcı dedikdə biznesin paralel yerinə yetirilməsini təmin edən sistem başa düşülür. 12 • çoxlu sayda sadə hesablayıcı qurğuların paralel işləməsi sayəsində onların yüksək səviyyədə cəld işləməsi təmin edilir; •
neyron şəbəkəsi öyrənmə qabiliyyətinə malikdir və bu da şəbəkənin parametrlərinin sazlanması yolu ilə həyata keçirilir; •
dayanıqlı olur; •
ayrı-ayrı neyronların sadəquruluşa malik olması neyroşəbəkənin aparat realizasiyası üçün informasiyanın işlənməsinin yeni fiziki prinsiplərdən istifadə etməyə imkan verir. Neyrokompüterlər əsasən irəlicədən müəyyən edilmiş məsələlər dairəsinin həlli məqsədləri üçün yaradılır. Göründüyü kimi gələcəkdə kombinəli texnologiyalara əsaslanan və özündə zərurət yaratdıqca bu və ya digər neyroprosessor qurğularını birləşdirməklə daha geniş yayılacaqdır. Hazırda kompüterlərin gələcək məhsuldarlığının artırılmasını kütləvi paralellik xassələrinə malik olan sistemlərlə əlaqələndirirlər. Bu cür sistem, yəni neyrokompüter süni neyrşəbəkəyə əsaslanmaqla, elektron və ya optik elementlərdən qurulan aparat vasitəsilə reallaşdırılır. Tam əmrlər yığınına malikolan mikroprosessorlardan fərqli olaraq, neyroşəbəkəni təşkil edən hər bir neyron yalnız sadə analoq çevirici elementdən ibarətdir. Milyonlarla neyronları özündə birləşdirən şəbəkənin kollektiv xassələri artıq adi hesab edilmir. Çox mürəkkəb hesablayıcı məsələlər hal-hazırda informasiya emalının digər neyron texnologiyası olan neyron şəbəkələrdə informasiyanın emalı üsulu ilə həll edilir.
Neyron şəbəkə müəyyyən bir struktur ilə əlaqləndirilmiş ayrı-ayrıneyronlar toplusudur. Şəbəkənin hesablama gücü, yəni onun yerinə yetirə biləcəyi məsələlər məhz bu əlaqələrlə müəyyənləşir. Əlaqələr bir qisim neyronların çıxışlarını digərlərinin girişləri ilə birləşdirir, onların “gücü” isə çəki əmsalları ilə (və ya sadəcə olaraq çəkilərlə) verilir. Beləliklə, bir neyronun davranışının digər neyronun davranışına təsir gücü əlaqənin uyğun çəki əmsalı ilə müəyyən olunur. Buna görə Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|