Microsoft Word XI jurnal 10 doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
103 Müstəqillik qazanaraq hüquqi demokratik dövlət quruculuğunu həyata keçirdiyimiz müasir dövrdə respublika iqtisadçıları üçün yeni olan bazar təsərrüfatı problemləri ilə qarşılaşmışlar. Ona görə də cəmiyyətdəki dəyişikliklərin bu mərhələsində iqtisadi fikirlər, iqtisadi publisistika üstünlük təşkil edir. qtisadi hadisə və proseslərin həm mütəxəssislər, həm də geniş kütlə üçün izahı ön plana keçir. Bununla əlaqədar olaraq kütləvi və iqtisadi mətbuat səhifələrində çoxlu yazılar dərc olunmuşdur. Hazırda iqtisadi fikrin, həm də müəyyən mənada dövlətin də başlıca vəzifələri iqtisadi inkişaf modelini seçmək və bu modelin reallığa çevrilməsinə xidmət etməkdir. Bu istiqamətdə ilkin addımlar atılmış və Azərbaycan tarixi təcrübəsində sınanmış bazar iqtisadiyyatı əsasında inkişafa üstünlük verilmişdir. Respublika iqtisadçılarının və digər mütəxəssislərin birgə iştirakı və yaxından köməkliyi ilə bazar iqtisadiyyatı prinsipinə cavab verən qanunvericilik bazarı yaradılır. 1991-ci ildən sonrakı dövrdə iqtisadi mövzuda 70-dən çox qanun hazırlanıb qəbul edilmişdir. Mülkiyyət, özəlləşdirmə, fermer təsərrüfatı, sahibkarlıq fəaliyyəti, haqsız rəqabət, torpaq islahatı, banklar və bank fəaliyyəti, maliyyə və sənaye qurumları, dövlət vergi xidməti, əmək birjası, kooperasiya və s. haqqında qanunlarla münasibətlərin bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında təşəkkül tapmasının hüquqi təməli qoyulmuşdur. Bu qanunlar ilk növbədə mətbuat səhifələrində öz əksini tapmışdır. qtisadiyyatın biblioqrafik təminatı informasiya təminatının əsas istiqamətlərindən biridir. Azərbaycan dövlətinin informasiya təminatı həmişə böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Bu gün özünün sosial-iqtisadi inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhə- ləyə qədəm qoymuş Azərbaycan Respublikasında həlli vacib məsələ- lərdən biri regionlarda sahibkarlığın inkişafını sürətləndirməklə oradakı əmək ehtiyatlarından, təbii və iqtisadi potensialdan səmərəli istifadə et- məklə iqtisadiyyatın davamlı inkişafına, əhalinin məşğulluğunun artırıl- masına və ölkədə yoxsulluğun səviyyəsinin azaldılmasına nail olmaqdan ibarətdir. Müasir dövrdə iqtisad elminə, iqtisadçı sözünə ehtiyac hər hansı dövrdə olduğundan daha çoxdur. Bir tərəfdən dərin iqtisadi böhran, digər tərəfdən yeni iqtisadi inkişaf modelinə keçidin çətin yolları iqtisad elminin və onun nümayəndələrinin qarşısına mühüm vəzifələr qoyur. qtisadi biblioqrafiya sosial-siyasi elmlər kompleksinə daxildir. So- sial-siyasi elmlər kompleksinin biblioqrafik informasiya sisteminə müx- təlif məzmunlu biblioqrafik materiallar daxildir. Sosial-siyasi elmlər 104 kompleksinin biblioqrafik informasiya sistemi dinamikdir. Bu isə bilavasitə biblioqrafik nəşrlərin mövzu dairəsinin genişlənməsi, onların tiplərə, növlərə, oxucu və məqsəd istiqamətinə görə biblioqrafiyanın daim təkmilləşdirilmiş metodikası əsasında formalaşmasıdır. Bu proses- lərin inkişafına aşağıdakı əsas amillər təsir edir: 1. Elmi Texniki Tərəq- qinin təsiri nəticəsində insan fəaliyyətinin bütün sahələrində dərin də- yişikliklərin baş verməsi; 2. Sosial-iqtisadi elmlər kompleksinin sənəd axını; 3. Sosial-iqtisadi fəaliyyət sahəsinin daha da formalaşması; 4. qtisadiyyatın informasiya istifadəçiləri; 5. qtisadi biblioqrafiyanın nəzəri və metodiki məsələləri ümumilikdə; 6. qtisadiyyat, hüquq və sosiologiya üzrə dövlət siyasəti; 7. Yeni informasiya texnologiyasının tətbiqi; 8. qtisadiyyat sahəsi üzrə ölkədə fəaliyyət göstərən idarə və müəssisələr. qtisadi elmlər ictimai-siyasi xarakter daşımaqla öz növbəsində təbii və texniki elmlərlə əlaqədardır. qtisadi elmlərin bu qayda üzrə öyrənilməsi kitabxanaçı-biblioqrafların işini mürəkkəbləşdirir. Ona görə də iqtisadi ədəbiyyatın kitabxana-biblioqrafiya təsnifatına əsasən təsnifləşdirilib qruplaşdırılması lazım gəlir. Beləliklə, iqtisadi ədəbiy- yatın böyük əhəmiyyəti vardır. Müstəqillik şəraitində iqtisadi ədəbiyyat başqa respublikalarda olduğu kimi, Azərbaycanda da iqtisadi əlaqələrin yaranmasına və əlaqələrin öyrənilməsinə kömək edir. Məlumdur ki, 1925-ci ildə respublikamızda Dövlət Kitab Palatası təşkil olunmuş və onun biblioqrafik nəşrləri olan «Salnamə»lər nəşr olunmağa başlamışdır. «Azərbaycan mətbuat salnaməsi»ndə, «Birillik Azərbaycan kitabiyyatı»nda başqa elmlərlə yanaşı, iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyatın cari biblioqrafik mənbələri verilmişdir. Salnamələrin « qtisadiyyat. qtisadi elmlər» adlanan bölməsi iqtisadiyyat üzrə ədəbiyyatın öyrənilməsində oxucular üçün istiqamət verir. Daxildə bu əsas bölmə müxtəlif yarımbölmələrə ayrılmışdır. Məsələn, «Siyasi iqtisad», «Maliyyə», «Pul dövriyyəsi», «Kredit», « ctimai sığorta» adlanan bölmələr verilmişdir. Bu dövrdə iqtisadiyyatın biblioqrafiyasının yaradılmasına təşəbbüs göstərilmişdir. qtisadiyyat sahəsində elmi fikrin yaranması da keçən əsrin əvvəllərində özünü göstərmişdir. Belə ki, kitabxana işinə dair bir neçə kitabın müəllifi kimi tanınmış Əli Əjdər Səidzadə 1922-ci ildə çap etdirdiyi məqalələrinin birində yazmışdı: «Azərbaycanda çıxmış bütün ədəbiyyatın bir ümumi biblioqrafiyasını düzəltmək işinin tam vaxtıdır» 105 (11, S.76). Ə. Səidzadənin ilk dəfə olaraq bu çağırışına qoşulan alim, biblioqraf A. Baqri olmuşdur. A.Baqri «Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyəti»nin kitab- xanasında biblioqrafiya bürosuna rəhbərlik etmişdir (9, S.102). Azər- baycanın xalq təsərrüfatına, etnoqrafiyasına, tibb elminə, şifahi xalq ədəbiyyatına, tarixinə, coğrafiyasına və eləcə də iqtisadiyyatına aid ədəbiyyatın ilk dəfə olaraq toplanması və biblioqrafiyalaşdırılması A. Baqrinin adı ilə bağlıdır. Professor A.Baqri Azərbaycan iqtisadiyyatına aid ədəbiyyatın biblioqrafiyasını yaratmaq üçün keçən əsrin əvvəl- lərində çap olunmuş qəzet və jurnalları araşdırmış, Azərbaycan iqtisadiyyatına dair materialları toplayıb, həmin materiallar əsasında «Biblioqrafiya: Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün materiallar» mövzusunda tərtib etdiyi elmi-köməkçi biblioqrafiyanı «Ali iqtisad şurasının əxbarı» jurnalında 1924-cü il 8-9, 10-11 və 12-13-cü nömrələrində hissə-hissə çap etdirmişdir. Materialların davamı jurnalın 1925-ci il 1-2-ci nömrə- lərində çap edilmişdir. Biblioqraf alim F.Bayramovun qeyd etdiyi kimi, biblioqrafik göstəricinin əvvəlində verilmiş «Giriş»dən məlum olur ki, belə bir biblioqrafiyanın yaradılmasına ehtiyac duyulmuşdur (8, S.28-29). Belə ki, orada qeyd edilmişdir ki, Azərbaycana dair biblioqrafik əsərlər olmadığından onun öyrənilməsi də çətinləşir. Jurnalda verilmiş qısa izahatdan məlum olur ki, Azərbaycan haqqında olan materialların toplanması işinə alimlər və ayrı-ayrı müvafiq təşkilatlar da cəlb edilmişdir. Jurnalın giriş hissəsindən sonra Azərbaycan iqtisadiyyatına dair 1134 ədəbiyyatın təsviri verilmişdir. Burada birinci olaraq N.A.Belovun 1887-ci ildə Tiflis şəhərində çap olunmuş « ssledovaniə gkonomiçeskoqo bıta qosudarstvennıx krestğən v Qeoqçayskom i Şemaxinskom uezdax Bakinskoy qubernii» adlı kitabın təsviri verilmişdir. Bu onu göstərir ki, hələ XIX əsrdə qeyri millətdən olan mütəxəssislər, elm adamları Azərbaycan iqtisadiyyatı ilə maraqlanmış və bu sahədə kitablar, məqalələr yazıb çap etdirmişlər. A.Baqri materialların sistemləşdirilməsində əlifba qaydasına tam əməl etsə də, mənbələrin təsvirində təsvir ünsürlərinin indiki qaydada verilmədiyi müşahidə olunmuşdur (9, S.103.). Lakin bunu o dövr üçün müqayisədə müəllifə əsas nöqsan kimi irad tutmaq düzgün olmaz. Ona görə ki, kitabxana-biblioqrafiya təsnifatına aid vəsaitlər o zaman yox dərəcəsində idi. Buna baxmayaraq, A.Baqrinin bu sahədə müəyyən təcrübəyə malik olduğu, tərtib etdiyi «Biblioqrafiya»dan hiss olunur. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|