Sevgisi m niml n f sl m yib.
H r öz i in möht ris olub, vv l yax ısı da,
sonda pis olub. El ki, böyründ çoxalıb ya ı, Unudub z hm ti, xidm tkarlı ı.
H r k s yara an öz addımı var, M g r ah xör yi g danı saxlar? D mird n d
möhk m bir qarın hanı, Döz s n, yes n d min d yirmanı?! rini h mi ux gör n
nigar, Ona, özün d bir az k c baxar. nanma qadına, saman kimidir, - Yel onu
h r s mt apara bilir. T r zi kimidir qızıl sev nl r, Qadını arpaca qızıl da
y r. Narda nar gil si q
ng görünür, Yeti nd l ldir, yeti m s - dürr.
Çocu a, üzüm ox ar gül ndam: Xam ik n yetgindi, yeti nd xam. Küdüy b nz yir
h r bir ayc mal: Kalı d ymi olur, d ymi i d kal. Qadına ism tdir rind ki nur:
Gec , Ay do anda ayüzlü olur. M n s fa görm dim k nizl rimd n, Hamsı da -qa
qulu, qa -göz b z y n. S daq t görür m t k birc s nd , E qin buna gör yanır
sin md . S nd n kam almasam, umudum sön r, Al m cansıxıcı, miskin görün r". ah
açdı n z rif dü ünc l ri, fsus ki, olmadı qıza s ri. Alagöz dönm di
b han sind n, Atılan oxlardan yayındı fövr n. ah dilxor, p jmürd , çiynind bir
da , Yoxu yollar il qalxırdı ancaq. Su görüb dözürdü susuzlu una, "S br el "
deyirdi zaman da ona. Xo q d m s n min qovdu u qarı, Oyandı yuxudan bir
gec yarı. Bildi, s brsiz ah s br qatla ır, Kama çatmaq üçün yol tapmır, ça ır.
Onu aciz edib naz nin zalım, Güclü b dinini taq td n salıb. Dü ündü: " M qamdır,
olum a ina, Açım div oyunu p ri ba ına, Gün in taxtına çaxna ma salım, Ayın
qalasını ovsunla alım. Min ox atsalar da yer enm sin, G rilmi kamanım
z d l nm sin." ahı c zb el di qarı ovsunu, H d f tu ladı o, cadusunu. Cahan
çıraqçısı ad olsun dey , Qarı bir fsunu etdi h diyy . "- st s n xam dayça, o
ux naz nin Y h rin altında ram olsun s nin, Ba qa bir madyanı tumarla min,
Gözü önünd c y h rl yib min! Bel c davranır atabaxanlar - Bir az xam atları
cilovlayanlar". Bu f ndi b y ndi, ah bildi vaxtdır, K rpic q libind n düz
çıxacaqdır. R na, irindodaq bir k niz aldı, Hoqqabaz g lini altına saldı.
T rbiy vermi di qulsatan ona, T pik atmaz idi tumarlayana. aha d msaz idi kefi
saz g lin, Yüz mayallaq a an oyunbaz g lin. ah ç tin dözürdü, k sib s sini, Ona
tu layırdı s rniz sini. Oxu bu göb kd od arayırdı, li öz yarını tumarlayırdı.
Bu qızla yeyirdi öz cig rini, O qızın de irdi qız gövh rini. Qız gördü vüsalda
min can döyünür, Dedi: qoy de ilsin de ilm mi dürr. Qondu Ay üzün qısqanclıq
tozu, Yolundan dönm di ancaq do rusu. - B nd lik borcuma sadiq m! - dedi. Birc
tük q d r d d yi ilm di. Dü ündü: gör s n bu hiyl n dir? Tüstü o qarının
t ndirind ndir. S br etdi, sakitlik onun ak ri, Heyhat, a iqlikd s brin n
xeyri? N hay t, bir gec hümayun üzlü, ahı x lv tl di, ür yi sözlü. "- Ey m l k
xilq tli ulu hriyar! Din , dal t böyük bayraqdar! Düz sözlü, düz r yli bir
hökmransan, M n düzünü de, çıxma yolundan. Kam aldı ın günl r m nc - yl nc ,
Ba ı dan yeridir, aya ı gec . S nin gündüzün g lm sin zaval, Gec n b x el sin
daim bal vüsal. M n sübh rb ti b x ed n insan, Neçin gec kimi sirk
saçırsan? Tutalım, yem d n doymusan m nd n, B s irin a zına atırsan n d n?
M nd iztirabdan heç qalarmı can, Qar ımda jdaha tumarlayırsan. N üçün
öldürsün m ni bu ahmar, Özün vur, s nin ki, öz qılıncın var. Bu cür qara yola
kim saldı s ni? S n kim öyr tdi bel fitn ni? M ni x b rdar et, yoxdu x b rim,
Uçaram, qılıncdır m nim hp rim. And olsun Tanrıya, ziz canına, S ninkiy m,
açsan bu sirri mana. Açaram qar ında qız x zin mi, st yinc da ıt, poz
x zin mi". Ona m ftunu ah - qibleyi-al m, Gördü ki, hdin möhk mdi, möhk m. N
varsa dem li, deyilm m li, - Dedi, gizl tm di ür yi, dili: "S n m h bb tim od
vurdu m n , Od vurdu, yandırdı sümüyümü d . S br etdim, bir az da kükr di
d rdim. Üzgün b d nimi nat van gördüm. Axır ki, o qarı tapdı d rmanı. Neynim,
qalmamı dı ba qa gümanım. Yetdi imdadıma v lik, güdü, Yem dim, müz vv r
b han m
oldu. Onunla yatdım ki, s n qızı asan, B lk vüsal üçün s n d co asan. Yalnız
od üstünd su qaynar, da ar, Yalnız od üstünd d mir yum alar. nan, bu yl nc
ziyandır m n , Yalnız s nin e qin d rmandır m n . Yalnız s nin yerin - gözümün
üstü, S n odsan, o qarı arada tüstü. O tüstü da ıldı, özün gördün ki, S n
m niml qaldın yanar am t ki. Quzu bürcünd y m m n gün kimi, Qarının axtası
yada dü rmi?" ah bel q lb açan dastanlar deyir, O naz nin is nazla dinl yir.
Xam dayça xilq tli o Türk göz li Axır ki, yum aldı, ram oldu, b li! Qönç nin
t xtin yl di bülbül, M st oldu, altında açılınca gül. Tutu k r dolu süfr ni
görc k, Özü v cd g ldi k r s p r k. Xurması süd dolu darısqal arxa, Qızıl
balı ısa girdi irma a. irin, dadlı idi dir m vaxtı, Xurmaya lav rb t
buraxdı. Naxı dan ip yi götürdü hallı, Açdı mücrüd ki qızıl qıfılı. Qızıl
yata ının dibin çatdı, Qızıl b z k vurub onu saraltdı. adlıq, adyanalıq sarı
r ngd dir, Z f ran halvası bu ah ngd dir. Sarıdır deyib n pisl m nahaq, Z f ran
dadının i tahına bax. Niqaba z r ç kir yanan sarı am, Musanın öküzü sarıydı
tamam. adlı ın mayası qızıl sarıdır, Sarı gil möcüz nem t yaradır". Dinl yib
dastanı ah kama çatdı, Qızı qucaqlayıb qol-boyun yatdı. B HRAMIN DÜ
NB
GÜNÜ
YA IL GÜNB ZD YL
M S V ÜÇÜNCÜ QL MD N AH QIZININ
FSAN SÖYL M S B li,
dü nb d g ldi dünyaya, Ya ıl çadırlı ah ucaldı Aya. M l kl r ba ı t k geydi
yamya ıl. Yanar çıraq kimi odu al, ya ıl. Ya ılı günb z saldı s mtini, Orda
ya ıl gördü s ad tini. Zümrüdü günb z ulduzlar ba ı El ki, tökdül r bahar
yarpa ı S rv s da g ldi s ma ta ından: - Danı , darlıq getsin bal doda ından!
Namaz qılan p ri k sdi s sini, Açdı Süleymana sirr p rd sini; Dedi: - "Ey
varlı ı canımız olan, Bütün canlar s nin canına qurban! S ad t q sridir sarayın
s nin, Taxtın daya ıdır bu mavi ç rxin. S nin ba ındadır tac ucalı ı, S nin
qapındadır b xtin daya ı. Zatın m ml k t b di bir tac, S nin d rgahına
dünyalar möhtac!" P ri dua qıldı, göyl danı dı, qiq doda ından q nd - k r
saçdı. HEKAY T Dedi: "- Rum elind bir ki i vardı, Mumlu bal kimiydi göz l, m rd
adı. zz tli, qüdr tli, kamil bir ki i. Boynuna biçilmi yax ılıq i i. Camalı,
kamalı i ıq saçaraq T miz m ll ri güdürdü ancaq. Tanıyan deyirdi: - P hrizkar
Bi r Xalq üçün ll ir, xalq onu sevir. Gedirdi bir gün o, nazlı bir halla
Eni i, yoxu u olmayan yolla. Yolda bir e q onu tutdu, n tutdu. H r eyi unutdu,
bir fitn tutdu. Xam ip k geyimli göz l bir vücud - Buluddan baxan Ay ona vurdu
od. O, yoldan keçirdi min, arxayın. Bulud niqabını götürdü ayın. Ay qara
buluddan sıyrılsın dey Kül k yol göst rdi fel , fitn y . Bi r onu görc k ayaq
saxladı. Ox d ydi, ox onu yer mıxladı. Q mz l rd n xumar bir sur t gördü, Yüz
tövb sındıran l taf t gördü. Bir xırman gül idi o s rv, o b la. Üzü yuyulmu du
k klik qanıyla. Bu q mz yuxusu, sehrkar y qin K smi yuxusunu min-min a iqin.
L bl ri qaymaqmı, ya gül l ç yi? Q nddimi, baldımı bu yaz çiç yi?! Yatmı
n rgizdimi gözl r d rind , Fitn mi gizl nib kirpikl rind ?! Qıvrım saçlar qara,