sirrimi h l . El ki, dözümüm f ryad qopardı, Tanrı d rgahına p nah apardım.
Tanrım f zil ti, m rh m til M n b x el di bir qızıl öl . Heç vaxt b nd
olmadım özg malına, K binli göz lin Ay c malına. B xtim buna gör b x etdi mal
da, Haram yox, bir halal sahibc mal da". El ki, o m rdin m h bb tind n Qadın
agah oldu, çıxdı ç tind n. Qona a r b ti artdı bir be . O m l k üzlüd n görüb
n vazi , Göy l qaldırıb minn tdar oldu, K bin k sdirib n yara yar oldu.
Yatark n... qoynunda o p riçöhr , Duası tu landı yaman gözl r . Bir ahı
cühuddan azad etdi o. Bir Ayı xüsufdan uzaq etdi o. Yudu ip k dondan sarı
qiyarı, Atdı nb lidi süs n baharı. G lini c nn tlik, huri bil r k, Bi r aldı
ona bir ya ıl köyn k. Sarıdan yax ıdır ya ıl geyiml r, Ya ıllıq yara ır s rv
s ras r. Ya ıl r ng yin rövn q g tirir, Bu r ng m l kl rin ilk b z yidir. Can
daim ya ılla ya ar h mah ng. Göz i ıq verir, i ıq... ya ıl r ng. Bitkil r
ya ıla can atır müdam. L kl r bu r ngd dir ba dan-binadan. Ayc mal bu eri dey n
ça ında ah ona yer verdi öz quca ında. B HRAMIN SE
NB GÜNÜ QIRMIZI
GÜNB ZD
YL
M S V DÖRDÜNCÜ QL MD N AH QIZININ HEKAY T
SÖYL M S Günl r Dey ayında
göd kdi, göd k, Bir gün Tir ayının bir gec si t k. O ba qa günl rd n xeyli
yax ıdır, H ft nin ortası, göb k nax ıdır. Adı B hramidir, r ngi b hrami. Ada dı
onlarla B hramın nami. Geyindi ynin qırmızı paltar, Qırmızı günb z getdi
hriyar. Seqlab ölk sinin oddan qırmızı, Sudan l taf tli slavyan qızı Yürüdü,
B hrama diqq t k sildi, Endi, ç km sinin tozunu sildi. Xidm t k m rini ç kdi
belin , P r sti ed n Ay xo g l r gün . Gec yandırıb dan ulduzlarını, Sökdü
göy ta ının nur paltarını. - Ey alma yanaqlım, bal dodaqlım, g l! Biz bir na ıl
de, dünyadan göz l. aha yox dem di naz nin r na, qiqd n dürr tökdü ah
aya ına. "- Ey ah, ey c lalı Ay - Günd n böyük, S nin d rgahına astanadır göy.
S n de il bil n h r dürd n üstün, n göz l erd n, fikird n üstün! Çatmaz
tozuna da al md bir k s. Kor olsun nuruna göz yuman nak s. Xeyir-dua ver k...
g l, qo aq yen Biz m d n l lini l l m d nin . HEKAY T Dedi: - Rusiyada vardı
vv ll r ux naz nin kimi göz l bir h r. Orda saray tik n bir hriyarın Bir
qızı vardı ki, tüld n d narın. Boyu s rv kimi Ay üzlü bir can, Nazı ür k yıxan,
cadu ba layan! Özü canlar alan bir ux ayc mal, A zı q nddo rayan, dodaqları
bal. Mü t ri q lbini aparan Zöhr , Ölür qar ısında am da, k r d . Dar a zı o
q d r üzüb ki, q ndi K m r h lq sind n keç bil rdi. Zülfü önünd mi g
ba rıqanmıdır? Reyhanı yanında gül -tikanmıdır. Ba da s rv kimi hündürdü boyu,
am v çıraq idi sur ti, soyu. Bahar çiç yind n t rdi b nizi. kild n göz ldi
yollarda izi. N rgizi yatırar xumar gözl ri, N srin pulla alıb ondan q mz ni.
Gülab vurulmu du adamlarına, Güll r sarılmı dı qulamlarına. H m k r gülü ü,
h m hüsnü vardı, Da yaran hün ri ona vüqardı. H r elmi, h r f nni m nims y r k,
Min amdan yaradıb m
l bir ür k. Oxumu n q d r cadu s ri, Ovcunda cadunun
neç yüz sirri. Zülfünü hüsnün niqab ed r k Boyun qaçırmı dı rd n o m l k. O
k s ki, yegan bir af t ola, r n minn ti, dönüb cüt ola?! Xo x b r yayıldı
al m lan: Bir huri g lmi dir beh it ba ından. O gün balası Ayda böyüdü,
Zöhr ona vermi Ütarid südü. Qızı an meyill r hara yön ldi O ev h r yandan
elçil r g ldi. Biri zorla g ldi, o biri z rl . Qızsa gizl tmi di z rini zorla.
Elçil r, kubarlar, adlı - sanlılar... O nigar - inadkar, atası - naçar, Ata -
ba ı lovlu, ba rı alovlu. Nec n rd oynasın yüz h rifl o? Gördü ist y nl r
liuzundu, O qız t rk el di do maca yurdu. Xatadan, b ladan qaçdı uza a, Göyl r
çevr si t k hündür bir da a. mr etdi, o da da qala tikdil r, Da üst da kimi
möhk m, möt b r. - Ata, fv et m ni! - dedi o nigar - M ni da q srim yola
salsınlar. Bir az incis d atası o gün, Göst ri verdi ki, t darük görün! Gets
o an balı, m g r arılar Bir d bu gül nd gül sarılar? Qalada saxlansa
x zin , dövl t, Ke ikçi ç k rmi zab, ziyy t? O qala g lini cilv l n r k, Öz
qala i in ncam ç kdi t k. Qala hazır oldu q
ng, mübar k. Oturdu qalada bir
x zin t k. El ki, düz ltdi xanimanını, T z al qazandı: "Qala xanımı". Qala -
Ruindez t k bir d mir qala. X zin o rusu öldü az qala. Nec ya ayırdı xatın
qalada? Bir kims görm mi yuxusunda da! Elçi yollarına s dl r ç kildi, Murad
ist y nin a zı tikildi. Bütün i l rind o hün rpe nc , müdrik idi h r vaxt,
h mi . H r Ayda, ulduzda bir sirr arardı, N q d r xilq ti tutu durardı. Ruhani
sirl ri alıban l , H r inc ünsür yapmı dı h ml . At neçin sönür, su n cür
qızır? Ya n cür quruyur, n m hardan sızır? N dir adamları insan el y n, Biz
ulduzları mehman el y n? Maarif, elm i in yarayan n dir? Hansı x zin dir rz
üçün nadir? H ll edir bu q d r sor unu, i i O sur tc qadın, m zmunca ki i. Dörd
hasar içind o da g lini B
rd n biryolluq üzdü lini. T p r varlı ında,
qüvv t qolunda. Neç tilsim qurdu qala yolunda. H r tilsim gövd si d mird n,
da dan. Cayna ında qılınc, gözl rind qan. Kim bu yoldan öts d rhal yanırdı,
Qılınc z rb sil parçalanırdı. Birc ke ikçiydi tilsimd n çıxan. Qalan hamı
aciz, öl ri, nalan. Ke ikçi, addımın sayaydı g r k. Öl rdi, saymasa düzgün...
yüz d k. O qızın i in m hr m olsa da, Ça arsa, h yatı ged rdi bada. Yarardı
ba rını bir qılınc payı, Buludda batardı ömrünün Ayı. D mir darvazası o imar tin
Göyün qapısı t k gizlindi, gizlin. Müh ndis bir ay da çalı sa, inan Qapını
görm y tapmazdı imkan. N çiydi qalada o p ripeyk r? Çini n q evin n qqa v
z rg r. Naxı bir q l md n yüz r ng alırdı. Suya s d f kimi düyün salırdı. Q l m
qarasında qız teli vardı, Kölg nin n q ini nura salardı. O bürcd hrb nd
oldu u zaman Bürc d i ıq aldı o Ay c maldan. Seyr et fırça tutan a bil klini,
A ip k üstün ç kdi klini. ksi möht
m bir divardan asdı, Üstünd n göz l
x tt il yazdı: "Kim m ni ist s , can atsa kama, Yana sın qalama - q rargahıma.
Gend dayanmasın, ir li dursun, Bu nurun ba ına p rvan olsun. Qalaya yol tapar
yalnız r ki i, Nak sin, nam rdin burda yox i i. Kim lazımdırsa bu qız, bu
ovsun, G r k bir canı yox, min canı olsun. Tutark n üzünü qala s mtin , O qoy
m l etsin dördc rtim : vv l n, unutma, ey qoca quz un Ad-sanın, c malın,
kamalın olsun! kinci rt bu ki, biliyinl s n G r k h r tilsimi aça bil s n.
Bütün tilsiml ri qırandan sonra Qapını tapmaqla g lsin hüzura. Damdan, bacadan
yox, o ömrü uzun Qapıdan girib n m n r olsun! Dördüncü rtim d b llidir
sr : Yollansın h r , düz bizim q sr . Öz ata mülküm qayıdınca m n Sor ular
soracam m rdan likd n. Dürüst cavab vers , olar xo q d m, hd v fa qılıb onu
ist r m. Yetirs yerin dürüst dörd i i, M nim rim olar o ziz ki i. H r kim bu
rtl r etm s m l, Boynunda qalacaq qanı lb l. H r kim bu rtl r m l
ets düz, S ad t iksiri onundu ksiz. rti qanmayana q nimdi t qdir, O, böyük
olsa da kiçil c kdir. El ki, v r qi yazdı, bitirdi, Verdi ke ikçiy : - C ld
t rp n! - dedi. Da lardan a ırdı v r qin yükü, T b qin üstünd n götür örtüyü.
Yollan düz h r , yubanmaq olmaz, Onu darvazanın ba ta ından as. Bu i b lli