Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universiteti Biologiya fakulteti 20-01 guruh talabasi

Nerv sistemasi.Taroqlilar nerv sistemasi ektodermada joylashgan nerv to'ridan iborat. Nerv hujayralari taroqsimon plastinkalar ostida tig'iz joylashib, aboral tomonga yo'nalgan nerv zanjirini hosil qiladi. Aboral or­gan murakkab tuzilgan statotsistdan iborat. Uning statoliti kalsiy karbon- at zarrachasidan iborat bo'lib, kiprikchalaming bir-biriga yopishishidan hosil bo'lgan to'rtta kamarchada osilib turadi. Ustki tomondan statolit qopqoqcha bilan yopilgan. Statolit kamarlaridan chiqadigan to'rtta egatcha dixotomik shoxlanib, sakkizta taroqsimon plastinkalarga keladi. Aboral or­gan tana muvozanatmi saqlash va harakatni boshqarish vazifasini bajaradi. Taroq plastinkalari mavjudligi sababli ular barcha hayvonlar orasida juda ajralib turadi. Ctenophores faqat okeandan qayd etilgan va hech qachon chuchuk suvli yashash joylarida qayd etilmagan. Bundan tashqari, bu juda ko'p sonli umurtqasizlar guruhi emas va atigi 150 ga yaqin turlari aniqlangan. Biroq, turlar soniga qaraganda kattalik farqi g'ayrioddiy, chunki eng kichik va eng katta a'zolarning uzunligi taxminan 1 mm va 1,5 m. Bundan tashqari, kolloblastlar deb nomlanuvchi yopishqoq hujayralarni tutadigan o'lja mavjudligi ktenoforlar uchun noyobdir.Bu hayvonlarning tana rejasi radial yoki biradial nosimmetrikdir, lekin ular orasida faqat meduza shakli mavjud. Shuni ta'kidlash kerakki, bioluminesans ktenoforlar orasida juda keng tarqalgan. Ularning asab tizimi asab tarmog'idan iborat, lekin ular nafas olish va qon aylanish tizimlari kabi tana organlari tizimidan mahrum. Shu bilan birga, ovqat hazm qilish tizimi tugallangan va tananing og'zaki-aboral o'qi mavjud.Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi o'xshashliklar qanday?Cnidaria va Ctenophora - Coelenterataning ikkita filasi.

Ikkalasi ham suv organizmlari.Va ikkalasi ham umurtqasizlar.Bundan tashqari, ikkalasi ham Animaliya qirolligiga tegishli.Bundan tashqari, Cnidaria va Ctenophora to'qimalar darajasidagi oddiy tashkilotga ega.Bundan tashqari, ikkala guruhda ham coelom mavjud emas.Bundan tashqari, ularning ikkalasi ham radial simmetriyaga ega.Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi farq nima?Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi asosiy farq shundaki, cnidaria ajratuvchi cnidotsitlarga ega, Ctenophora esa taroqsimon plastinkaga ega. Bundan tashqari, ularning yashash joylari Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi boshqa farqni keltirib chiqaradi. Ya'ni, cnidariyaliklar dengizda ham, chuchuk suvda ham yashaydilar, Ctenophora esa butunlay dengiz organizmlari. Bundan tashqari, Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi muhim farq shundaki, cnidarians radial nosimmetrik, ctenophora esa ikki radial nosimmetrikdir.Bundan tashqari, Cnidaria va Ctenophora o'rtasidagi yana bir farq - bu xilma -xillik. Cnidarians xilma -xil bo'lib, ularning 10000 turi, Ctenophora esa kamroq xilma -xil bo'lib, atigi 150 tur. Bundan tashqari, cnidaria avlodda o'zgarishni ko'rsatadi, Ctenophora esa avlodda o'zgarish ko'rsatmaydi. Taroqlilar ayrim tuban tuzilish belgilarga ega..

Xulosa 1883 Avstraliyadagi dengiz ukvariumlaridan binida kichkinagina ko’p Ho’jayrali mavjudot topiladi. Bu organizimni trixoplaks (Trichoplax) deb atushadi. Bo’lgan buyon bunday organizanlar bir necha borlardan topilgan va akvarium dengizlarda k’paytirilgan Trixoplaksning uasi, yapolog gavdasining diametri 2-3 mm, balandligi csa 25mkm. Gavdasining yuqori (dorsal) tomoni yassi epitelial ho’jayralar bilan nazorat. Ostki (ventral) boshqaruv (substrat) qapishgan bo’lib, u mikrovorsinkali kiprikli ho’jaygalardan maxsus bo’ladi. Mikrovorsinkalar bilan oziqlansa, kiprikli ho’jayralar “vazifani belgilash. Trixoplaks substratga sirpanib harakatlanadi. Dorsal va ventral qatlamlar oralig’idagi bo’shliqni biriktiruvchi to’qima ishg’ol qilgan. Trixoplaks harakati, gavdasi shakli amyobani eslatsada, uning gavdasi o’zgamaydi. Trixoplaksni doimiy bosh va keting qismlari mavjud emas. Qaysi bir harakat qilsa o’sha nazoratni bosh qiladi. Bi gilamcha ustida harakatlanayolgan komp’ter sichgonchasint eslatadi. Yangilanishdagi trixoplaks orqa tomoni markazi yuqoriga ko’iarilib, nazorat markazi markazi ichkariga bukiladi. “yopiq cho’ntak” shakliga kiradi. Cho’ntak ichida golgan kimyoviy zarrachalari vorsinkali ho’jayralar tuzilgan o’zlashtiriladi. Bu oddiy diffiuziyani eslatadi. Trixoplaks asosan jinssiz yo’l bilan kurtaklanib ko’payadi.

Adabiyotlar:.

1. 
   G. G. Abrikosov va boshqalar. “Zoologiya” I -2 jilt. T: 1966.
   

2 V.E.Natali “Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi”. T: 1966.

3. S.P. Naimov. “Umriqali hayvonlar z0ologivasi” 1995 y. 4.O Mavlonov.Sh.Xurramov “Umirgasizlar zoologiyasi” T. 1988 y.

5. E.I.Lukin «Zoologiya» Moskva 1989 yil