Molekulyar biologiya

6-Mavzu.
DNK rekombina
Maqsad:
talaba tayyor
bilimlarini amaliyot bilan mu
Malaka va ko’nikm
komodifikatsiyasini mustaqi
Talaba mustaqil tay
4.
Mavzuga oid materia
5.
O’qituvchi tom
6.
Yig’ilgan matepiallar
RIBOSOMALAR
(yunon. 
mikroskop yordamida aniqla
granula (lot. granulum —
jihatidan bir qancha ribon
shakldagi oqsillardan ibora
qoplagan bо’lib, uning ma
plastidalarda ham uchraydi
yakka-yakka joylashsa —
Agar ribosomalar bir nech
aniqrog’i polisoma (yunon
150 A° uzoqlikda joylashga
ingichka ipchalar bilan tuta
“kо’chirib oladi” va maxsu
ribosomalarga о’tkazib bera
keyinchalik sitoplazmada sha
ikki guruhga bо’linadi. Eng
suvо’tlar)ga xos bо’lib, hajm
о’simliklar) da uchraydigan
mikdorda yuz mingga yaqin 
Quyidagi rasmdan foy
Izoh:________________
____________________
____________________
____________________
________ 
117
mbinatsiyasi.
 Ribosomalar, ularning tuzilishi, fu
ahamiyati 

tayyor materialdan foydalanib, mazmunga ijodiy yo
lan mustaqil mustahkamlash. 
nikmani shakillantirish – 
talaba
 
matndan 
ustaqil ravishda o’rganadi. 
il tayyorlanishda quyidagilar nazarda tutiladi
ateriallar bilan tanishadi. 
hi tomonidan berilgan savollarga javob topib, jadva
piallar asosida referat yoki taqdimot qilib beradi. 
unon. soma — tanachalar)ni birinchi marta 1955
aniqlagan, kattaligi 100—300 A°, diametri 20
— donacha) qora donachalar shaklida kо’ri
ribonukleoproteid (RNK)larning yigindisidan
iborat. Tabiatan bu donachalar endoplazmatik t
ng markaziy qismini tashkil etadi. Ribosomalar 
hraydi, lekin ularning hajmi ancha kichik b
— monosoma (yunon. m o n o — bir, soma 
r nechtadan (4—40 tadan) iborat bо’lsa — po
yunon. poli — kо’p) deb ataladi. Polisomalar bir
lashgan bо’lib, diametri 10—15 A° ga tо’g’ri
n tutashgan i-RNK molekulasidan iborat. i-RN
maxsus oqsil molekulalari hosil bо’lishi uchun 
b beradi. Ribosomalar oldin yadro va yadroch
ada shakllanadi. Ular katga-kichikligiga va molekul
i. Eng kichik ribosomalar, prokariotlar (bakter
, hajmi 200 x 170 x 170 A° ga teng, eukariotla
diganlarning hajmi 240x200x200 A° teng. Sito
yaqin polisomalar bо’ladi, ular oqsilni sintez qilis