131
ə
məliyyatlarının sürətli şəkildə həyata keçirmək mümkündür. Bu cür səviyyəli
informasiya şəbəkəsinin yaradılması turizm agentlikləri, turopepatorlar və
potensial müştərilər arasındakı əlaqələri sürətləndirib, turistlərin tələbatları ilə
turizm müəssisəsinin iqtisadi mənafelərinin ödənilməsi üçün şərait yaradır.
İ
nternetin turizm müəssisəsi üçün yaratdığı imkanları qısa olaraq aşağıdakı
kimi göstərə bilərik.
• Şəbəkə marketinqinin həyata keçirilməsi.
• Təklif etdiyi xidmətin «On-line» rejimi üzərindən satılması.
• Ərazicə uzaq olan müştərilərlə əlaqə yarada bilinməsi.
• Ucuz kommunikasiya vasitələri ilə əlaqəyə çıxış (elektron poçt, rəqəmli
telefon, videotelefon, və s.)
• İnternetin
köməyi
ilə
biletlərin
satılması,
otel
nömrələrinin
bronlaşdırılması.
Səmərəli reklamın həyata keçirilməsi.
• Elektron sərgilərdə, yarmarkalarda, sərgilərdə və s. iştirak.
• Uzaqdan qeyri-nəqd hesablaşmaların həyata keçirilməsi.
• 365 gün, 24 saat operativ iş rejimi.
• Potensial əməkdaşların axtarılması.
• Müəssiəsənin ictimaiyyətlə aparılan əlaqələrinin yüksək keyfiyyətlə və
sürətlə aparılması.
• Müəssisənin korporativ saytının yaradılması və onun İnternetdə
yerləşdirilməsi.
Potensial turistin İnternet vasitəsilə əldə edə biləcəyi informasiyaları qısa
şə
kildə belə göstərmək mümkündür:
• Məsafədən asılı olmayaraq istənilən turizm müəssisəsinin xidmətlərindən
istifadə etmək.
• Öz marşurutunu müəyyənləşdirmək, nəqliyyat vasitələri və bilet
qiymətləri haqqında məlumatlar almaq.
• Nəqliyyat vasitələrinə və otel nömrələrinə yerləri bronlaşdırmaq.
132
• İstifadə etdiyi xidmət və əmtəələrin haqqını ödəmək.
• İnternetin axtarma sistemlərindən istifadə etmək.
• Elektron poçtdan istifadə etmək.
İ
nformasiya, onun etibarlı mübadilə vasitələri (İnternet, intranet və s.) turizm
üçün niyə bu qədər vacibdir. Bu suala cavab vermək üçün turizm xidmətinin
özünəməxsus
xüsusiyyətlərini, turizm
məhsulunun
yaradılması, istifadə
olunması zamanı qarşıya çıxan məsələlri araşdırmaq, turistlərin fərdi
xüsusiyyətlərini nəzərə almaq lazımdır.
İ
qtisadiyyatın bütün sahələri kimi turizmdə də göstərilən xidmətin
istehlakçıya çatdırılması (marketinq) və onun daha tez və sərfəli şəkildə
reallaşdırılması mühüm məslələrdən biri hesab olunur. Əgər turizm şirkəti üçün
bu məsələ nə qədər vacibdirsə, istehlakçı üçün də eyni aktuallıq daşımaqdadır.
Özünün qısa məzuniyyətini daha mənalı şəkildə keçirə bilmək istəyən hər bir
işgüzar adam çoxlu sayda turizm məhsulu təklif edən firmaların seçimi qarşısında
qalırlar. Bu isə çaşqınlığa və məsələnin reallığa çevrilməsinə maneələr yarada
bilər. Bundan əlavə göstərmək lazımdır ki, turizm xidmətinin özü bir sıra unikal
xüsusiyyətləri ilə də fərqlənir. Bunlar turizm məhsulunun bir yerdən başqa yerə
daşına bilməməsi, turizm xidmətinin nisbətən mövsümi xarakter daşıması, turizm
xidmətinidən istifadə edən insanların yüksək tələbkarlıqları ola bilər. Potensial
turistlərə nəzər salsaq onların kifayət qədər təhsilli, yaxşı maddi imkanlı, öz
işində ciddi olan, dinamik həyat tərzinə və tez-tez sərbəst səyahət etməyə meylli
olan şəxslər olduğunu görərik. Bu insanlar onlara ayrılmış iş vaxtına ciddi əməl
etdiklərii kimi istirahətlərini də mənalı keçirməkdə maraqlıdırlar. Əgər tarixə geri
dönüb, məsələn, məşhur «Orient Express» ilə səyahətə nəzər salsaq, həmin
dövrdə turizmin hələ bir aristokrat əyləncəsi xarakteri daşıdığını görərik.
Turizmin keçən XX əsrin 50-ci illərindən etibarən geniş bir vüsət aldığını və indi
onun artıq kütləvi hal daşıyaraq planet əhalisinin üçdə birinin tələbatına
çevrilməsi məhz sıx informasiya mühitində mümkün olmuşdur. Müasir dünyada
İ
nternetin Yer kürəsinin istənilən nöqtəsinə qədər yayıldığını nəzərə alarıqsa
133
potensial müştərilərin məhz bu şəbəkədən istifadə edərək öz istəkləri çərçivəsində
seçimlərinin etdiklərini tamamilə təbii bir hal kimi qəbul etmək olar. Məsələnin
populyarlığını başa düşən turizm firmaları ümümdünya şəbəkəsində təmsil
olunam bilmək üçün özlərinin səhifələrini təqdim edirlər. İnternet hər bir
müştəriyə (potensial turistə) yönəlmiş fərdi yanaşmanı təmin edir. Müasir
dövrdə bütün dünya üzrə belə səhifələrin sayının 80 minə çatdığını göstərməklə
məsələnin nə qədər populyar olduğunu bir daha göstərmək mümkündür.
Ümümdünya şəbəkəsindəki belə səhifələrin bəziləri çox böyük olub, istifadəçiyə-
bizim misalda potensial turistə kommersiya xarakterli informasiyadan əlavə,
səyahətçi məsləhətləri, turizm mərkəzlərinə bələdçiliyi, görkəmli yerlərin foto və
video təsvirləri, hava məlumatları, valyuta kursları, xəritə planlar haqqında
məlumatlar
verirlər.
Dünya
üzrə
onlardan-
www.world-touris.org,
www.yahoo.com
,
www.expedia.com
,
www.asiatravel.com.
www.travelocity.com,
www.thomascook.co.uk, www.wttc.org, www.excite.com, www.travel.net,
www.lycos.com və s. göstərmək olar. Azərbaycan haqqında ümumdünya
şə
bəkəsində informasiya yayan ən görkəmli saytlardan www.myst.gov.az,
(Azərbaycan Respublikası Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyinin saytı)
www.azeribaijan-info.com , (Azərbaycan
haqında hər şey) www.culture.az, (Azərbaycan mədəniyyətinə və incəsənətinə
həsr olunmuş sayt), www.azerifolk.com, (Azərbaycan mədəniyyəti haqqında
sayt)
www.tourizm.az
(Virtual
Turizm
Agentliyinin
xidməti),
www.gateway.az və s. göstərmək olar. Ümumdünya şəbəkəsindən istifadə
etməklə təkcə informasiyanın verilib-alınması kimi məsələləri deyil həm də
birbaşa olaraq turizm xitmətinin satışını da təşkil etmək mümükündür.
Baxmayaraq ki, müasir dövrdə bunun miqdarı dünya üzrə ümumi turizm
xidmətinin təqribən 1%-ni təşkil edir, ancaq mütləq rəqəmlə ifadə etdikdə bu
məbləğin çox böyük olduğunu göstərmək mümkündür. Bu isə turizm xidmətinin
böyük bir həcmə malik olmasından irəli gəlir.
Dostları ilə paylaş: |