Mübariz Xəlilov, Nazlı Həsənova

Rəqəmlər 2 7 6, 5 2
8
=2·8
2
+7·8
1
+6·8
0
+5·8
-1
+2·8
-2 
Hər bir say sistemində rəqəmlər onların qiymətlərinə görə nizamlanmışdır. 
1 böyükdür 0, 2 böyükdür 1 
və s. Əgər 1 rəqəmini hərəkət etdirsək 2 ilə əvəz 
olunmalıdır, 2 rəqəmini hərəkət etdirsək 3 ilə əvəz olunmalıdır. Onluq say 
sistemində 9 rəqəmini hərəkət etdirsək 0-a çevrilər. İkilik say sistemində isə 
yalnız iki rəqəmdən istifadə olunur: 1 və 0. 1-i hərəkət etdirsək 0-a, 0-ı hərəkət 
etdirsək 1-ə çevriləcəkdir. Onluq say sisteminin birinci on ədədi müxtəlif say 
sistemlərində aşağıdakı kimi yazılır: 

---

36 
İkilik say sistemində
: 0,1,10,11,100,101, 110,111, 1000,1001. 
Səkkizlik say sistemində: 
0,1,2,3,4,5,6,7,10,11. 
Onaltılıq say sistemində:
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. 
Onluq say 
sistemində verilmiş istənilən tam ədədin ikilik, səkkizlik və s. 
say 
sistemlərində ekvivalent ədədini tapmaq üçün ədədi həmin say sisteminin 
əsasına bölüb, qalıq rəqəmləri sağdan sola yazmaq lazımdır.
İnsanlar gündəlik həyatlarında onluq say sistemindən istifadə edir, 
kompüterlər isə ikilik say sistemi əsasında işləyir. İkilik say sisteminin 
çatışmazlığı isə ədədləri yazmaq üçün tərtiblərin sürətlə artmasıdır. 
 
2.2. 
İkilik say sistemi 
İkilik say sistemininin əsasını iki rəqəmi təşkil edir. Bu sistemdə istənilən 
ədəd 0 və 1 rəqəmlərinin vasitəsilə ifadə olunur. Ona görə də hər bir böyük 
tərtib özündən kiçik qonşu tərtibdən iki dəfə böyükdür

A
2
= 
a
n-1