Mühazirə Nəqliyyat qarşısında qoyulan əsas məsələlər Nəqliyyat sistemində texniki istismarın yeri

Mühazirə 7. 

                       

Keyfiyyət göstəricilərinin istismar prosesində dəyişməsi. 

 

      Şəkil    -də  keyfiyyət  anlayışının  struktur  sxemi  və  avtomobilin  istismar  keyfiyyətinə  aid 

misal verilmişdir.  

     İstismar  keyfiyyətlərini  qiymətləndirən  parametrlərin  bəziləri  (yükgötürmə  qabiliyyəti, 

tutumu)  istismar  dövründə  praktiki  olaraq  dəyişmirlər.  Lakin  nəqliyyat  vasitələrinin  digər 

keyfiyyət  göstəriciləri  isə  (məsələn,  dinamikliyi,  yanacaq  qənaətliliyi,  məhsuldarlığı,  və  s.) 

yürüşdən  və  yaxud  işləmə  müddətindən  asılı  olaraq  dəyişirlər.  Bunu  əyani  surətdə 

aydınlaşdırmaq  üçün  məhsuldarlığın  yük  avtomobilinin  istismar  illərindən  asılı  olaraq 

dəyişməsinə (azalmasına) baxaq. 

                 

İstismar illəri                                                          İllik məhsuldarlıq,% 

                         1                                                                                  100 

                         4                                                                                 75-80 

                         8                                                                                 55-60 

                       12                                                                                 45-50 

    Belə  dəyişmə  qanunauyğunluğu  həm  avtobuslar  və  minik  avtomobilləri,  həm  də  dəmir 

yolu  nəqliyyatı  üçün  də  xarakterikdir.  Bütün  bunlar  göstərir  ki,  istismar  zamanı  istənilən 

nəqliyyat vasitəsinin keyfiyyət göstəriciləri aşağı düşür, onun etibarlılığı, rahatlığı, məhsuldarlığı 

get-gedə  pisləşir.  Bu  baxımdan  istismarçıları  keyfiyyətin  ancaq  başlanğıc  göstəricisi  deyil, 

hərəkət tərkibinin amortizasiyası dövründə ala biləcəyi qiymətlər də maraqlandırır. Bunun üçün 

istismar  zamanı  keyfiyyət  göstəricilərinin  dəyişmə  qanunauyğunluqlarını  (yürüşdən  və  işləmə 

müddətindən  asılı  olaraq)  bilmək  lazımdır  ki,  nəqliyyat  prosesində  müxtəlif  xarakterli  texniki 

təsirləri  yerinə  yetirməklə  keyfiyyət  göstəricisinin  qiymətini  tələb  olunan  səviyyədə  (əlbəttə, 

başlanğıc  qiymətə  yaxın)  saxlamaq  mümkün  olsun. 

Bunun  üçün  istismar  zamanı  keyfiyyət 

göstəricilərinin  dəyişmə  qanunauyğunluqlarını  (yürüşdən  və  işləmə  müddətindən  asılı  olaraq) 

bilmək  lazımdır  ki,  nəqliyyat  prosesində  müxtəlif    xarakterli  texniki  təsirləri  yerinə  yelirməklə 

keyfiyyət  göstəricisinin  qiymətini  tələb  olunan  səviyyədə  (başlanğıc  qiymətə  yaxın)  saxlamaq, 

bərpa etmək , deməli