şəklində göstərilir. Deyilənləri aydınlaşdırmaq üçün sadə bir nümunəyə baxaq.
61
Şəkil 4.12. Diaqnostika obyektinin
struktur - izləmə
modeli:
I- obyekt; II-obyektin elementləri; III- struktur parametrləri; IV-nasazlıqlar; V- diaqnostik
əlamətlər; VI- diaqnostik parametrlər; VII- parametrlərin ədədi qiyətləri.
Tutaq ki, sistemdə dörd tipik nasazlıq əmələ gələ bilər. Bunlar
4
3
2
1
,
,
,
x
x
x
x
ilə göstərilir. Bu
nasazlıqlar müvafiq olaraq dörd diaqnostik parametr (
4
3
2
1
,
,
,
D
D
D
D
) doğururlar. Horizontal
xanalarda yazılmış «
1
» (vahidlər) texniki vəziyyəti yoxlanan sistemdə nasazlıqlarm baş verməsi
şəraitində müvafiq diaqnostik parametrlərin mövcud olmasını (yaranmasını) göstərirlər. Belə
diaqnostik matritsalar sistemin elementləri, onun struktur vo diaqnostik parametrləri arasındakı
əlaqələr ətraflı öyrənildikdən sonra tərtib edilir.
Diaqnostik
parametrlər
Nasazlıqlar
1
x
2
x
3
x
4
x
1
D
1
1
0
0
2
D
1
0
1
0
3
D
0
1
0
1
4
D
0
0
1
1
Şəkil… . Diaqnostik matritsanın sxemi
Sxemdən aydın görünür ki,
1
D
diaqnostik parametrinin yaranması
1
x
və
2
x
nasazlıqlarının,
2
D
-nin mövcud olması
1
x
və
3
x
-ün,
3
D
-ün əmələ gəlməsi
2
x
və
4
x
-ün,
4
D
-ün törənməsi
3
x
və
4
x
-ün mümkünlüyünü göstərir. Göstərilmiş sadə sxemi analiz etsək görərik ki,
1
D
və
Mühərrikin yağ nasosu
Yağ nasosunun qapaq-dişli çarx qovşağı
Reduksion klapan
Dişli çarx- gövdə arasında
yan səth üzrə araboşluğu
Dişli çarx-gövdə arasında
radial araboşluğu
Klapan yayının elastikliyi
Yan səth üzrə
araboşluğun artması
Radial araboşluğun artması
Klapan yayının elastikliyi-nin itməsi,
sınması, ilişməsi
Yağın təzyiqinin yüksəlməsi
Nasosun məhsuldarlığının azalması
Yağın təzyiqi
Nasosun məhsuldarlığı
62
2
D
diaqnostik parametrlərinin yaranması sistemdə
1
x
,
1
D
və
3
D
-ün törənməsi
2
x
,
2
D
və
4
D
-
ün yaranması
3
x
,
3
D
və
4
D
-ün yaranması isə
4
x
nasazlıqlarının olmasına dəlalət edir.
Real şəkildə qarşıya çıxan belə məsələlərin həlli çox çətin və mürəkkəb olduğu üçün
diaqnostik əlamətləri qəbul edən, müxtəlif vericiləri olan məntiqi (avtomatik təsir edən)
qurğulardan istifadə edilir. Bu halda mexanizmin qeyri-müəyyənliyini azaldan məlumatlar
(istifadə olunan diaqnostik parametrlərdə olan məlumat dozaları) ardıcıl olaraq (fasiləsiz)
maşina verilir və proses, obyektin qeyri-müəyyənliyi minimuma düşənədək davam etdirilir.
Son nəticədə indikator mexanizmin əsas nasazlığını qeydə alır.
Diaqnostik matritsanın elektron cihaz şəklində nümunəsinin sxemi şəkil ...-də verilir.
Şəkil 4.12. Diaqnostik matritsanın elektron cihaz şəklində nümunəsinin sxemi:
1
D
,
2
D
,
3
D
və
4
D
- elektrik siqnallarla çevrilmiş diaqnostik parametrlər;
T
- yaddaş blokları
(triggerlər);
E-
diaqnostik parametrlərin müvafiq nasazlıqların mövcudluğunun mümkün olduğu
kombinasiyasını müəyyən edən üst-üstə düşmə elementləri.
Həddi qiymətə çatmış ölçülən diaqnostik parametrlərə uyğun elektrik siqnalları cihazın
elektrik dövrəsində triggerlər vasitəsilə daxil edilir. Bu siqnallardan hər biri müvafiq dövrədən
keçərək həmin diaqnostik parametrin mövcudluğunun mümkün olduğu nasazlığı qeyd edən
nəzarət lampasının (
2
1
,
X
X
və s.) üst-üstə düşmə elementinə (
E
) gəlir. Əgər lampa işıqlanmırsa,
bu onu göstərir ki, baxılan diaqnostik parametrdən alınmış informasiya dozası nasazlığın
lokallaşdırılması üçün kifayət deyildir və diaqnozun qoyulması üçün digər diaqnostik
parametrlərdən əlavə informasiyanın daxil edilməsi tələb olunur. Məsələn, şəkil .. də göstərilmiş
sxemdə nasazlıq lampası
1
X
yalnız iki parametrdən:
2
D
və
4
D
-dən siqnallar daxil edildikdən
sonra işıqlanacaqdır. Nasazlıq lampası
2
X
yalnız iki parametrdən:
1
D
və
3
D
-dən siqnallar daxil
edildikdən sonra, nasazlıq lampası
3
X
yalnız dörd parametrdən:
1
D
,
2
D
,
3
D
və
4
D
-dən
siqnallar daxil edildikdən sonra işıqlanacaqdır. Beləliklə, baxılan məntiqi qurğunun işləmə
(funksional) alqoritmi aşağıdakı kimi olacaqdır:
;
4
2
1
S
S
X
;
3
1
2
S
S
X
;
4
2
1
3
S
S
S
X
;
3
2
4
S
S
X
,
4
3
1
5
S
S
S
X
Elektron cihaz sxemi şəklində göstərilmiş məntiqi matritsa avtomatlaşdırılmış diaqnostika
kompleksinin, kompüter diaqnostikasının yaradılmasında əsas kimi istifadə olunur.
63
Diaqnostik
parametrlər
Nasazlıqlar
1
X
2
X
3
X
4
X
5
X
1
D
0
1
1
0
1
2
D
1
0
1
1
0
3
D
0
1
1
1
0
4
D
1
0
1
0
1
Şəkil… . Diaqnostik matritsanın sxemi
Dostları ilə paylaş: