Mühazirə12-13. Şərqi Avropa xalqlarıii dünya müharibəsindən sonrakı dövrdə XX əsrin sonu XXI əsrin əvvəllrindəŞərqi Avropa xalqları

6. Rusiya müasir mərhələdə
Müasir Rusiya. SSRİ dağıldıqdan sonra Rusiya yeni istiqamət - bazar iqtisadiyyatı cə­miyyəti bərqərar etmək yolunu götürdü. 1991-ci ilin oktyabrında iqtisadi islahat pro-qramı elan olundu və1992- ci ilinəvvəlindən həyata keçirilməyə başlandı. İslahat proqramında qiymətlərin liberallaşdırılması, daxili və xarici ticarətin dövlət inhisarından çıxa­rılması vəözəlləşdirilmənin həyata keçirilməsi nə­zərdə tutulurdu. Dekabrda Rusiya özünü SSRİ-nin varisi və qalan qızıl ehtiyatı da daxil olmaqla ərazisindəki bütün müikiyyətin sahibi olduğunu elanetdi. 1992-ci ilin yayında dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi proqramı təsdiq edildi. Həmin proq­ramın həyata Keçirilməsi nəticəsində 40 min müəssisəözəlləşdirildi. BanKİarın sayı 2000-ə, birjaların sayı 303-əçatdı. Oktyabrm 1-dən bütün rusiyalılara özəl­ləşdirməçeçkiəri verilməyə başladı. Bu şəraitdə isteh­salın azalması, qiymətlərin yüksəlməsi məsi baş verdi. 1992-ci ildə istehsal sənayedə16,2%, Kənd təsərrü­fatında 4% azaldı. 1993-cü ildə 1990-cı ilə nisbətən milli gəlir 57%, sənaye istehsalı63%, Kapital qoyuluşu 43% aşağı düşdü. Cəmiyyətin varlılara və yoxsullara bölünməsi prosesi sürətləndi. İşsizlərin sayı 8 milyona çatdı. Qiymətlərin liberallaşdırılması nəticəsində 1993-cü iİdə qiymətlər 100 dəfədən çox artdı, inflyasiya 20-25% təşkil etdi.
Siyasi sistemdə də dəyişikiikiər baş verdi. Sov. İKP-nin fəaliyyəti dayandırıldı. Ölkədəçoxpartiyalı- lıq təşəkkül tapmağa başladı. Milli quruculuqda dəyişikiikiər yarandı. 1993-cü ilin yayında qəbul olunmuş Konstitusiyaya görə Rusiya Federasiyası tərKİbində 21 respublİKa, 6 öİkə, 49 vilayət, 11 muxtar vilayət var idi. Bir sıra milli regionlar, o cümlədən Tatarıs­tan, Başqırdıstan, Yakutiya, Çeçenistan asanlıqla Fe­derasiyadan çıxmaq xətti götürdülər. 1992-ci il mar­tın 31-də RF ilə Federasiya subyektləri arasında fede­rativ müqavilələr imzalandı. Tatarıstan vəÇeçenistan həmin müqavilələri imzalamaqdan imtina etdilər. Başqırdıstan müəyyən şərtlərlə müqaviləni imzaladı.
Çeçenistanın Rusiya Federasiyasından çıxması vəöz müstəqilliyini elan etməsi "qiyam və terror"kimi qiymətləndirildi və sonsuz fəlaKətlərlə, çeçen xalqının məhv edilməsi ilə müşaiyət olunan qanlı müharibəyə səbəb oldu. Bu gün dəÇeçenistanda nə­ticəsi bəlli olmayan hərbi əməliyyatlar davam etməkdədir.
1993- cü il sentyabrın sonu - oktyabrm əvvəllə­rindəölkədə kəskin siyasi böhran yarandı. Əsas səbəb prezident - Ali Sovet qarşıdurması idi. O, 3-4 oktyabr hadisələrinəgətirib çıxardı. oktyabrm 4-də axşam Ağ ev hökumət qoşunları tərəfindən zəbt edildi. Ağ evin müdafiəçiləri - A.Rutskoy, R.Xasbulatov, V.Barannikov, V.Acalov, A.Makaşov və b. həbs olundu­lar. Bu hadisə zamanı 140 nəfər adam həlak oldu.
1995-ci ilin deıcabrında Dövlət Dumasına seçki- lər keçirildi. 1996-cı ilin iyun-iyul aylarında keçirilən növbəti prezident seçkilərində B.Yeltsin yenidən Ru­siya Federasiyasının prezidenti seçildi. O, 1999-cu il dekabrm 31-dəistefa verərəK prezident vəzifəsini ifa etməyi V.V.Putinə həvalə etdi. 2000-ci il mayın əv­vəllərindəV.Putin RF-nin prezidenti seçildi. Rusiya­da vəziyyət müəyyən dərəcədə sabitləşdi. İndi o, demokratik, hüquqi dövlət yaratmaq və azad bazar iqtisadiyyatı cəmiyyəti qurmaq yolu ilə irəliləyir.