Muloqat variantlari

Butun dunyo o’rgimchak uyasi
(WORLD WIDE WEB)

World Wide Web (WWW) — butun dunyo Urgimchak uyasi — Internet ning еng ommaviy axborot xizmatlaridan biri hisoblanadi.

Internet uzoq, vaqtlar mobaynida turli xil kompyuter tarmoqlarining chigal tizimi bo’lib, ular bo’yicha asosan еlektron axborot uzatilgan. Kompyuter buyruq va dasturlarini ishlatishning nozik tomonlarini boshidan kechirmagan yangi odam bu chigal tizimda o’zini ishonchsiz va bug’iq xis qiladi. Oddiy va ko’rgazmali shaklda, «ko’rsat — bos» tamoyili bo’yicha yaratilgan yangi texnologiya foydalanuvchiga tarmoqqa punktlari so’rovlarini aniq berish va unga kerak bo’lgan ayni narsani tanlashni o’rgatdi. Bu texnologiya World Wide Web dasturi bilan amalga oshiriladi.
Ko’pchilik foydalanuvchilarning haqiqiy vaqt oralig’ida ma’lumotlarni uzatish vositalariga faol qiziqishi aynan shu texnologiyani paydo bo’lishi bilan kelib chiqdi, qisqa vaqt ichida WWW Internetni axborot supermagistraliga yoki «dunyodagi axborot o’rgimchak uyasiga» aylantirdi. WWW millionlab odamlarga bir birlari bilan to’g’ridan-to’g’ri murojaat qilish rejimida muloqat qilishga imkon beradigan yangi va nisbatan arzon texnologiyadir. Tarmoq bo’yicha faqat matnli fayllargina еmas, balki tovush, grafika va videotasvirlar ham muvaffaqiyatli uzatila boshlandi.
Web-serverlar ma’lumot saxifalariga еga bo’lib, ular odatda Web-saxifalar deb ataladi.
Web-server taqdim еtgan ma’lumotlarning xususiyatlari quyidagilardir:
• u turli variantlarda taqdim еtilishi mumkin — formatlashgan matn, grafik, xatto jonli, ruxli tasvirlar ko’rinishida;
• u yangi joriy serverni, joriy saxifani, saxifadagi joriy xatboshini chiqarish uchun bir-biri bilan kesishadigan yuborishlar bilan ta’minlangan.
Boshqacha aytganda, Web-serverning saxifalari ikkita sinfga bo’linishi mumkin:
• o’zicha mazmunli;
• gipermatnli aloqani ta’minlash uchun saxifalar — vositachilar.
Kerakli ma’lumotni qidirish yo qidirish vositalarini yoki gipermatnli yuborishlarni ishlatish bilan amalga oshiriladi.__
Bunday yuborishlar asosida Hyper Text Tgapsfer Protocol (HTTP) — gipermatnni uzatish texnologiyasi bo’yicha gipermatn texnologiyasi yotadi.
Gipermatn — bu boshqa hujjatlarga yuborishlarga еga bo’lgan hujjatdir. Gipermatnli hujjat ichida matnning ba’zi bir lavhalari aniq ajratilgan. Ularni sichqoncha yordamida ko’rsatish, masalan, ajratilgan matnning mavzusiga mos ravishda shu hujjatning boshqa qismiga, shu kompyuterdagi boshqa hujjatga yoki Internetra ulangan boshqa istalgan kompyuterdagi hujjatga avtomatik ravishda o’tish imkonini beradi. Gipermatnli hujjatlar o’rtasidagi aloqa qo’litli so’zlar yordamida amalga oshiriladi. Kalitli so’zni topib, foydalanuvchi qo’shimcha ma’lumotni olish uchun boshqa hujjatga o’tishi mumkin. Yangi hujjat ham gipermatnli yuborishlarga еga bo’ladi. Bunda gipermatnlarni maxsus tili — Hypertext Markup Longuare (HTML) ishlatiladi- Mashina ichidagi gipermatnli hujjatlar tuzilish jihatdan matnli fayllar ko’rinishiga еga bo’lib, ularga maxsus HTML ko’rsatmalari o’rnatilgandir.