Mundarij a kirish I bob IV sinfda o'lchovlarni o'rganishning nazariy asoslari

Yangi mavzuni mustahkamlash. Do'konlar yonidagi xaridorlardar biri jaxidor ekan. U yonidagi sherigi bilan baxsiashib qoldi. Xo "jalik
mollari do'kondan xaridor 16 ta katta mixning va 26 ta kichik mixning massasini hisobladi. Ular 100 kg keldi. 1 ta katta mixning massasi 3 g keldi. U 1 ta kichik mixning massasini topmoqchi bo'ldi. Xaridor hisoblay boshladi.
16x3=48 100-48=52 52:26=2.
Demak kichik mixning massasi 2 gramm bo'ladi. Do'kon yonidagi choyxanada dam olib o'tirgan xaridor yonidagi sherigiga og'zaki she'riy masala aytdi.
Kelishadi izlab o4oq
Bir echki-yu, ikki o'loq
Ularda bor nechta quloq?
Qancha oyoq, qancha tuyoq?
Javob: 3x2=6 quloq
3x4=12 ta oyoq 3x8=24 ta tuyoq.
Dars yakunida: ilg'or sotuvchilar va ко^лр savdo qilgan xaridorlarga «a'lo», «yaxshi», «o'rta» baholar qo'yiladi. Xaridor va sotuvchilar uyga vazifa oladi.
3.2. Misol va masalalar tizimi Test namunalari
1. Qaysi biri katta?
a) 1 metr
b)3 sm v) 20 dm
2. Bir tonnamiz necha kg bo" ladi?
a) 100 kg b) 1000 kg v) 10000 kg
3. Bir asrimiz necha yil bo"ladi?
a) 1000 yil b) 100 yil v) 10 yil
4. Bir yil necha oy va necha kun bo4adi?

1. 
   12 oy va365 kun
   
2. 
   10oyva500kun v) 11 oy va 365 kun
   

5.1 soat necha minut bo'ladi?
а) 60 miunt
б) 30 miunt
в) 45 miunt
6. Bir kg necha gramm bo'ladi?
a) 1000 g
6)100g B)10g
7. 1 dm4sm-12sm
a) 2 sm b) 4 dm v)14sm


Xulosa
Matematika o’qitishni takomillashtirishdan kutilgan maqsad o’quvchilarda miqdoriy munosabatlar va o’lchov tushunchalarni shakllantirish hamda rivojlantirishdan iborat. Boshlang’ich sinf o’qituvchisi asosiy miqdorlar, ularni o’lchash malakalarni shakllantirishga doir nazarish va amaliy bilimlarni puxta o’zlashtirib olmog’i lozim.
Boshlang’ich sinflarda miqdorlarni o’rganish arifmetik materialni o’rganish bilan uzviy bog’liqlikda amalga oshiriladi. O’lchovlar haqidagi tasavvurlarni shakllantirishga asosan amaliy ishlardan foydalanish asosida erishiladi. Bunday amaliy ishlarni bajarishda qo’lning harakatlantirivchi kuchidan foydalanish o’quvchialar aktivligini oshiradi, atrof-borliqni o’z “kashfiyot” lari orqali bilib olish bolalar uchun juda qiziqarlidir. Miqdorlarni o’rgatishda ko’rgazmalilikdan foydalanish yaxshi samalalar beradi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi orqali biz boshlang’ich sinf matematika kursida alohida ahamiyatga ega bo’lgan miqdorlar, ya’ni massa, hajm, yuza, uzunlik, vaqt qatnashgan masalalarni o’rganish uslublari haqida fikrlarimizni mavjud adabiyotlar, tahlil va tajribalar asosida bayon qilishga harakat qildik. Bunda asosiy e’tiborni miqdorlar o’rtasidagi bog’liqlikka, ular qatnashgan misol-masalalarga qaratdik.
Mavzu yuzasidan fikrlarimizni umumlashtirib quyidagi xulosalarga keldik:
* ta’limning ilmiylik tamoyili miqdorlarni o’qitish jarayonida o’quvchilarni hozitgi zamon fan-texnika taraqqiyoti darajasiga muvofiq keladigan ilmiy bilimlar bilan qurollantirishni nazarda tutadi;

• 
  miqdorlar va ularning o’lchovlarini izchillikka rioya qilgan holda o’qitish lozim, toki bugun o’rganilgan bilimlar kecha o’rganilganlarini mustahkamlasin;
  
• 
  o’quvchilarga miqdorlar haqidagi bilim va ko’nikmalar berilar ekan, bu o’z navbatida amaliyotda mustahkamlanib boradi. Masalan, vaqtni o’lchashda soat modelidan, vaqt oraliqlarini o’lchashda kalendardan foydalanadilar. Uzunlik o’lchovlarini o’rganishda amaliy o’lchash ishlarini, geometrik figuralar va yer maydonlarining yuzini o’lchash ishlarini bajaradilar.
  
• 
  o’quvchilardan o’lchovlar haqidagi materialni idrok qilishda ta’riflar, terminlarning ifodalanishini o’rganish bilan birga ularning hayot bilan bog’liqligini ham tushunishlari talab etiladi;
  
• 
  o’lchovlar mavzusini o’qitishda ko’rsatmalilik tamoyiliga amal qilib, zamonaviy texnik vositalardan va ko’rgazmali qurollardan foydalanilsa, o’quvchilar mavzuni ongli ravishda o’zlashtiradilar. Darsda foydalanilgan ko’rsatmali qurollar o’lchovlar mazmunini ochib beradi;
  
• 
  O’lchovlarni o’rgatish jarayonida o’quvchilarga o’lchov birliklari jadvalini yod oldirish va uni o;lchash ishlarida hamda masalalar yechishda qo’llashga o’rgatib boorish lozim;
  
• 
  vaqt, miqdor, tezlik va masofa kabi o’lchovlar orasidagi o’zaro bog’lanishlarni bilish va bu bilimlarni matnli masalalar yechishga tadbiq qilish malakasini shakllantirish g’oyat muhimdir;
  
• 
  to’rtinchi sinf o’quvchilarida miqdorlarni o’lchash va hisoblash malakalarini shakllantirishda testli masalalarni yechilishini o’rgatish asosiy o’rinni yegallaydi.
  

* to’rtinchi sinf o’quvchilarida matematika darslarida miqdorlarni shakllantirishda yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish, o’quvchilarni shu mavzular bo’yicha bilim, malaka va ko’nikmalarni yegallashlarini kafolatlaydi:

• 
  o’quvchilarda miqdorlarni o’lchash malakalarini shakllantirishga doir har bir darsda yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llashda o’quvchilarning yosh xususiyatlari va bilim darajalarini hisobga olish zarur.