Mütləq ki, axtaran tapar
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
129
bağlılığı yoxdur. Dante Alqiyeri Florensiyada doğulub, Florensiyada böyüyüb, əfsanəyə görə, Beatrisi Florensiyada sevib, Florensiyadakı evindən qəddarcasına sürgün edilərək İtaliya kəndlərində köçkün həyatı sürüb və ömrü boyu ev həsrəti çəkib. “Həyatda ən çox sevdiyin şeydən vaz keçmək məcburiyyətindəsən”, - Dante sürgündə yazırdı. “Sürgün oxunun ilk zərbəsi bu olur. Lenqdon Paradisonun on yeddinci nəğməsində yazılmış bu sözləri xatırladıqca özündən sağa - köhnə Florensiyanın Arno çayı boyunca düzülən qüllələrinə baxırdı. Lenqdon gözləri önündə Florensiyanın dünya şöhrətli kafedralı, muzeyləri, kilsələri və alış-veriş mərkəzləri ətrafında dolaşan turist qruplarını, qonaqları, dar küçələrdə şütüyən nəqliyyatla dolu köhnə şəhəri canlandırdı. O, Sienna Traykı gizlədə bilsə, şəhərə qayıdıb izdiham arasında gözdən itə biləcəklərini düşündü. “Köhnə şəhər - biz ora getməliyik”, - Lenqdon dilləndi. “Cavablar varsa, onlan köhnə şəhərdə axtarmalıyıq. Köhnə Florenisya Dante-nin dünyası idi”. Sienna razılıqla başını tərpətdi və çiyni üzərindən dedi: “Həm də daha təhlükəsiz olar - gizlənmək üçün downloaded from KitabYurdu.org 130
orda yer çoxdur. Porta Romana-ya tərəf gedək. Oradan çayı keçə bilərik”. “Çay”, - Lenqdonun bədənindən titrəmə keçdi. Dante-nin də cəhənnəmə səyahəti çayı keçməklə başlamışdı. Sienna sürətlə irəlilədikcə ətrafdakı mənzərə daha qarışıq görünürdü. Lenqdonun fikrində cəhənnəmdəki təsvirlər, ölülər və can verən insanlar, Malebolgenin on xəndəyində əks olunan vəba həkimləri, və qəribə söz - CATROVACER canlanırdı. La Mappanın aşağı hissəsində yazılmış sözün hansı mənanı verdiyini düşünürdü - “Həqiqəti yalnız ölümün gözlərindən aydın görmək mümkündür”. Bunun Dantenin deyimi olub- olmadığı maraqlı idi. Onun yazdığını xatırlamıram. Lenqdon Dante yaradıcılığının vaqifi idi. Eyni zamanda ikonoqrafiya üzrə ixtisaslaşmış incəsənət bilicisi kimi məşhur olan Lenqdon vaxtaşırı Dante təsvirlərində toplanmış saysız simvollar səfi ilə rastlaşırdı. Təsadüfi olaraq - bəlkə də heç təsadüf deyildi - o, iki il öncə Danteninn İnfernosu haqqında mühazirə də oxumuşdu. “İlahi Dante: Cəhənnəmin simvolları”. Dante Alqiyeri tarixin əbədiləşən simasına çevrilir. Onun yaradıcılığının təsiri nəticəsində dünyanın dörd bir downloaded from KitabYurdu.org 131
tərəfində Dante cəmiyyətləri yaradılır. İlk belə cəmiyyətin əsası 1881-ci ildə Kembricdə (Cambrdige) Massaçusets (Massachusetts) ştatında Henri Vadsvörs Lonqfellov (Henry Wadsworth Longfellow) tərəfindən qoyulur. Yeni İngiltərənin gənc şairi həm də “İlahi Komediya”nı tərcümə edən ilk amerikalı idi. Onun tərcüməsi hələ də ən tanınmış və ən çox mütaliə edilən versiya olaraq qalmaqdadır. Dante yaradıcılığının məşhur tənqidçisi kimi Lenqdondan dünyanın ən qədim Dante cəmiyyətlərindən olan Societa Dante Alighieri Viennanm keçirdiyi önəmli bir tədbirdə çıxış etmək xahiş edilmişdi. Yığıncağın Vyana Elmlər Akademiyasında keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdu. Tədbirin baş sponsoru - imkanlı alim və Dante cəmiyyətinin üzvü - akademiyanın iki min yerlik mühazirə zalını kirayə etməyə müvəffəq olmuşdu. Lenqdonu tədbirin rejissoru qarşılamış və içəri dəvət etmişdi. Dəhlizdə Lenqdon divarda iri hərflərlə yazılmış dörd sözü oxumaq üçün ayaq saxlamışdı: BƏLKƏ ALLAH SƏHV EDİB? “Bu Lukas Troberqindir (Lukas Troberg)”, - rejissor pıçıltı ilə demişdi. “Bizim ən yeni bədii qurğumuzdur. Necə alınıb?” Lenqdon şübhəli baxışlarla yazıya bir də nəzər saldı. downloaded from KitabYurdu.org 132
“Hm... Fırçanın izi boldur, amma bu, ifadənin məna yükünü daha zəif əks etdirir”. Rejissor çaşqın nəzərlərlə ona baxdı. Lenqdon ümid edirdi ki, auditoriya ilə anlaşması daha asan olacaq. Səhnəyə çıxarkən onu alqış sədaları qarşıladı. “Meine Damen und Herren”ıo, Lenqdon sözə başladı. Danışdıqca səsi gücləndirici vasitəsilə zalda əks-səda verirdi. “ Wilkommmen 11, bienvenueıg, welcomei3”. “Kabaret” (Cabaret) tamaşasından sitat gətirdiyi bu cümlə zalda gülüş doğurdu. “Səhv etmirəmsə, burda Dante cəmiyyətinin üzvləri ilə yanaşı, xeyli alim və tələbələr də var. Bəlkə də bir çoxunuz Dante dünyasını ilk dəfə kəşf edəcəksiniz. Buna görə də, orta əsrlər İtaliyasında yaranmış görkəmli əsərlərlə tanış olmayan dinləyicilər üçün qısaca, Dante dünyasını gözdən keçirmək istəyirəm - onun həyatı, fəaliyyəti və nə üçün dünya tarixində ən mötəbər və təsirli simalardan biri olması”. Alqışlar. Əlindəki pultla Lenqdon Dantenin müxtəlif rəsmlərini geniş ekranda canlandırdı. O, əvvəlcə Dantenin Andrea del Kastanyoya (Andrea del Castagno) məxsus qapı downloaded from KitabYurdu.org 133
ağzında əlində fəlsəfə kitabı dayanmış bütöv portretini göstərdi. “Dante Alqiyeri”, - Lenqdon sözə başladı. “Bu florensiyalı yazıçı 1265 və 1321-ci illər arasında yaşamışdır. Əksər təsvirlərdə olduğu kimi bu rəsmdə də biz onun başında qırmızı cappuccio - qulaqlıqları olan hörülmüş və başa kip oturan kapyuşon - və al rəngli uzun Lucca xalatda görürük. Sadaladığım geyimlər Dante obrazının məşhurlaşmasında böyük rol oynayıb”. Lenqdon növbəti rəsmə keçdi. Bu dəfə ekranda Dantenin Botiçelli tərəfindən çəkilmiş və Uffizi qalereyasında nümayiş olunan əsəri canlandı. Təsvir Dantenin qabarıq üz cizgilərini əks etdirir - möhkəm sıxılmış çənəsi və sallanan burnu. “Burda da eyni təsvirdir - Dantenin fərqli siması qırmızı cappuccio ilə çərçivələnib, lakin Botiçelli kapyuşona bilik və təcrübə təcəssüm etdirən - bədii incəsənət sahəsində - dəfnə yarpağından hörülmüş çələng əlavə edib. Bu
ənənəvi ideya
qədim Yunanıstandan götürülmüşdür. Simvoldan hazırda şairləri və Nobel laureatlarını təltif edərkən istifadə olunur”. Lenqdon bir neçə başqa rəsm də nümayiş etdirdi. Hamısı Dantenin qırmızı kapyuşon, al rəngli xalat, dəfnə yarpaqlı çələng və məşhur burnunu əks etdirirdi. “Və downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|