N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Türk Cumhuriyetleri Millî Marşlarında Kullanılan Özel Metin Kurucu İşaretlerin Tablosu
30 «Özbekistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nın üst kavramlar dünyası, genellikle Özbekistan // Ana Yurt veya Vatan, İstiklâl, Özgürlük, Hak, Din//İman ölçütleriyle belirlenebilmektedir. Söz konusu ölçütler, şiirin bentlerinde güneşli, hür, bilim, fen, sanat, cihan, can, ata, kahraman, ulu, halk, meşale, barış, haksever, vadi, ruh, genç evlatlar imgesel olguları veya özel metin kurucu işaretlerle temel üst kavramlar olarak açıklanmaktadır. Diğer marş metinlerinde işlenilen Vatan, Din//İman, Hak, İstiklâl ve Özgürlük ölçütleri, söz konusu devlet himninin de temel kavramlar dünyasını oluşturmaktadır. Metinde bu kavramlar dünyasına yönelik olarak kullanılan hür, ata, kahraman, genç, can özel metin kurucu işaretlerine, yukarıda belirtilen millî marşlarda da şu veya bu biçimde rastlanmaktadır. «Türkmenistan Cumhuriyeti Millî Marşı»nın Kavramlar Dünyası ve Özel Metin Kurucu İşaretleri
«Türkmenistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nın üst kavramlar dünyası, genellikle Vatan, İstiklâl, Özgürlük ölçütleriyle belirlenebilmektedir. Söz konusu ölçütler, şiirin bentlerinde bayrak, yansız, ruh, ata, toprak, bina, halk, devlet, boy, el, kan, can, göğüs, nesiller gibi Türkmenistan’a ilişkin imgesel olgular veya özel metin kurucu işaretlerle temel üst kavramlar olarak açıklanmaktadır. Yukarıda belirtilen diğer marş metinlerinde şu veya bu biçimde işlenilen Vatan,
temel kavramlar dünyasını içermektedir. «Türkmenistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nda bu kavramlar dünyasına yönelik olarak kullanılan hür, ata, kan, can, toprak, göğüs, ruh, halk özel metin kurucu işaretlerine, yukarıda belirtilen diğer millî marşların metinlerinde de şu veya bu biçimde rastlanmaktadır. Ancak, Türkmenistan millî marşının metninde Vatan ve İstiklâl kavram- larına yönelik olarak kullanılan ve yansız ‘tarafsız’ kelimesiyle ifade edilen özel metin kurucu işaret, diğer Türk Cumhuriyetleri millî marşlarının metinlerinde yer almamaktadır. Çünkü, söz konusu özel metin kurucu işaret, Türkmenistan’ın siyasî durumuna, dolayısıyla onun dünyadaki herhangi bir blok veya siyasî oluşuma taraf olmayışına işaret etmektedir.
«Kazakistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nın üst kavramlar dünyası, genellikle Vatan, İstiklâl, Özgürlük, Ana Dili, Gelenek ve Görenekler ölçütleriyle belirlenebilmektedir. Söz konusu ölçütler, şiirin bentlerinde Kazakistan’a ilişkin namus, kahraman, halk, birlik, barış, anne, toprak, salavat, emanet kelimeleriyle ifade edilen imgesel olgular veya özel metin kurucu işaretlerle gösterilen temel üst kavramlar olarak değerlendirilmektedir. Yukarıda belirtilen diğer marş metinlerinde de şu veya bu biçimde işlenilen Vatan, İstiklâl, Özgürlük ölçütleri veya bilişsel çevrelenmeleri (frame), söz konusu devlet himninin de temel kavramlar dünyasının ana hatlarını oluşturmaktadır. «Kazakistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nda bu kavramlar dünyasına yönelik olarak kullanılan
millî marşların metinlerinde de şu veya bu biçimde rastlanmaktadır. «Kırgızistan Cumhuriyeti Millî Marşı»nın Kavramlar Dünyası ve Özel Metin Kurucu İşaretleri
«Kırgızistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nın üst kavramlar dünyası, genellikle Vatan, İstiklâl ve Özgürlük ölçütleriyle belirlenmektedir. Söz konusu kavramsal parametreler, şiirin bentlerinde
31 Kırgızistan’a ilişkin kayalar, kırlar, halk, can, Ala Dağ, atalar, babalar, el, bayrak, gelenek, miras, nesiller, birlik, barış, yazgı kelimeleriyle ifade edilen imgesel olgular veya özel metin kurucu işaretlerle temel üst kavramlar olarak değerlendirilebilmektedir. Burada vatan kavramı, şiirin ilk bendini oluşturan mısralarında kayalar, kırlar, halk, can kelimeleriyle ve Türk Dünyası onomastiğinde çok özel bir yer adı olarak ortaya çıkan Ala Dağ birleşik sözcüğüyle açımlanmaktadır. İstiklâl ve Özgürlük kavramları ise, şiirin sonraki bentlerinde yukarıda belirtilen diğer özel metin kurucu işaretlerle açıklanmaktadır. Böylece, söz konusu şiirin birinci bendinin mısraları, onun sonraki bentlerinde açımlanan İstiklâl ve Özgürlük düşüncesine fikrî bir gönderme yapmaktadır. Bu ise, metin dilbilimsel bakımdan şiirin ilk bendinin bütünlükte ön gönderimli veya Catarhoric reference doğrultulu bir lengüistik etken olarak değerlendirilmesine imkân vermektedir. Yukarıda belirtilen diğer marş metinlerinde de yer alan Vatan, İstiklâl, Özgürlük bilişsel çevrelenmeleri (frame), söz konusu devlet himninin de temel kavramlar dünyasının ana hatlarını oluşturmaktadır. «Kırgızistan Cumhuriyeti Millî Marşı»’nda bu kavramlar dünyasına yönelik olarak kullanılan can, halk, ata, bayrak, barış, birlik, el, gelenek, nesil özel metin kurucu işaretlerine, yukarıda belirtilen diğer millî marşların metinlerinde de şu veya bu biçimde rastlanmaktadır.
uygun kelimelerle ve özel metin kurucu işaretlerle ayrıntılı bir şekilde açıklanmaktadır. Hak//Din ve İman olguları ise, Mehmet Âkif Ersoy’un «İstiklâl Marşı» şiirinde özel metin kurucu işaret işlevini direk olarak üstlenebilen kelimelerle açımlanmaktadır. Bu olguların benzer bir şekilde ifadesi, «Özbekistan Millî Marşı»’nın metninde de yer almaktadır. Vatan, İstiklâl ve Özgürlük olgularının yanı sıra, Ana Dili, Gelenek ve Göreneklerin de özel metin kurucu işaretlerle temel üst kavramlar seviyesinde ifade edilmek istendiği, son şekli Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından düzenlenen «Kazakistan Millî Marşı»’nda gözlemlenmektedir. Millî marşların metinlerinde temel üst kavramlara yönelik olarak kullanılan özel metin kurucu işaretlerin birçoğu aynıdır. (Türk Cumhuriyetlerinin millî marşlarında yer alan aynı ve farklı özel metin kurucu işa- retlerin tablosu aşağıda verilmiştir). Marşlarda yer alan farklı özel metin kurucu işaretlerin kulla- nımının ise, bir yandan herhangi bir söz konusu Cumhuriyetin etnik, mitolojik, folklorik imge ve simgeleri, dinî ve sosyal yaşam tarzı ve inançlarıyla, öte yandan da bazı tarihî, siyasî, ekonomik ve demografik gelişmelerle bağlantılı olduğu düşüncesindeyiz.
Aynı olanlar (iki veya daha fazla dilde kullanılanlar) Farklı olanlar (yalnız bir dilde kullanılanlar) Türkiye Azerbaycan Özbekistan Türkme-
nistan Kazakistan Kırgızistan Hür
Ata Kahraman Genç Can
Kan Toprak
Göğüs Halk
Namus Barış
Şafak Sancak
Yurt Ocak
Millet Irk
Hürriyet Zincir
Sel Sine
Harp Asker
Hukuk//Hak Gülistan
Bilim Fen
Sanat Cihan
Ulu Meşale
Haksever Vadi
Yansız Bina
Devlet Boy
Nesil
Anne Salavat Emanet
Kayalar Kırlar Ala Dağ
Baba Miras
Yazgı
Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|