47
76. Yenə orada, s. 145; Bax həmçinin: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 67.
77. Əl-Hüseyni, ərəb mətni s. 95 a; tərc. s. 145-146.
[127 - 128]
78. Bu haqda bax: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 68.
79. İbn əl-Əsir, IX, s. 174; tərc. s. 119.
80. Yenə orada, s. 218; tərc. s. 120.
81. Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 73.
82. Yenə orada, s. 71.
83. Əl-Hüseyni, s. 148.
84. Sibt ibn əl-Cauzi. Mirat əz-zaman fi tarixi-l-ayan. Heydarabad, 1951, c. VIII (l), s. 391.
85. Bax: Ə. Hüseynzadə. Naxçıvan mədrəsələrinə dair bir elxani fərmanı, Azərb. SSR EA
məruzələri, с. XXI, 1960, № 12.
86. Bax: Sibt ibn əl-Cauzi. Göstərilən əsəri.
87. Yaqut, IV, s. 64.
88. Əl-Hüseyni, s. 156.
89. Yenə orada, s. 154.
90. Yenə orada, s. 156.
91. Yenə orada, s. 154.
92. Yenə orada, s. 149.
93. Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 183-184.
94. Yenə orada, s. l85; bax həmçinin: Академик В. В. Бартольд. Сочинения. c.I, s. 294.
95. Bəzi müəlliflərdə Yusif ibn Kəbir. Bax: М. С. Неймат. Корпус эпиграфических памятников
Азербайджана, т. Ш, Арабо-персо-тюркоязычные надписи Нахчыванской Автономной
Республики (XII век-начало XX века), Bakı, 2001, s. 51.
96. Yenə orada.
97. Yenə orada.
98. Əl-Hüseyni, s. 154.
99. Mənbələrin bəzisində (əl-Bundari, İbn əl-Əsir və b.) III Toğrulun salındığı qalanın adı
çəkilməz. Əl-Hüseyni s. 154 Təbriz yaxınlığındakı qalaya salındığını bildirir.
100.Yenə orada, s. 149-154; Həmçinin bu hadisələr haqqında bax: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 81-
88; Azərbaycan tarixi, c.2, s. 376-378.
[128 - 129]
101. Nizami Gəncəvi. Xosrov və Şirin. Filoloji tərcümə, izahlar və qeydlər prof. Həmid
Məmmədzadənindir. Bakı, "Elm", 1981, s. 43-44.
102. Абу ар-Рашид ал-Бакуви. Китаб талхис ал-асар ва аджаиб ал-малик ал-Каххар.
Z. M. Bünyadovun nəşri, tərcüməsi, izahları ilə. Moskva, 1971 (rus dilində), s. 99, ərəb mətni v. 63
a (bundan sonra əl-Bakuvi).
103. "Əl-xələnc" sözü lüğətlərdə taxtasından qab-qacaq hazırlanan bütün ağac növlərinə aid edilir.
Bəzi müəlliflər tozağacı və ya süpürgə kolunu da "xələnc" adlandırırlar. Orta əsr ərəb müəllifləri
(məs. Əbu Hənifə) bu sözü müxtəlif rəngli miləmil naxışlı taxtalardan hazırlanmış hər cür qablara
da aid edirlər. Yaqut əl-Həməvi "Mucəm əl-buldən" əsərində (Beyrut, 1977, с. I, s. 146)
monqollara qədərki Ərdəbil şəhərində "xələnc"dən keyfiyyəti çox da yüksək olmayan taxta kasa və
tabaqlar düzəldildiyi haqqında məlumat verir.
104. Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 88-89.
105. Əl-Hüseyni, s. 155, ərəb mətni v. 102 b.
106. Yenə orada.
107. Yenə orada. Bax həmçinin: s. 242, qeyd 29.
108. Bax: Novruzlu Ə. İ. Baxşəliyev V. B. Şahbuz bölgəsinin arxeoloji abidələri. В., 1992.
109. Yaqut əl-Həməvi. Göstərilən əsəri, с. I, s. 128; bax həmçinin: Nailə Vəlixanlı. Ərəb Xilafəti və
Azərbaycan. В., 1993, s. 133.
110. İbn əl-Əsir, IX, s. 260, tərc. s. 123.
111. Yenə orada. Bax həmçinin: Azərbaycan tarixi, с. II, s. 383.
112. Yenə orada, s. 260.
113.Əl-Hüseyni, s. 160.
114. İbn əl-Əsir, IX, s. 284, tərc. s.127; Bax: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 107; Azərbaycan tarixi, с.
II, s. 384, 385.
115. Yenə orada.
116. Müq. et: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 103, 105 və b.
[129 - 130]
48
117. İbn əl-Əsir, IX, s. 313; Dövrün hadisələri haqqında daha ətraflı bax: Z. Bünyadov. Atabəylər,
s. 109-112.
118. Xamuş haqqında bax: Шихаб ад-Дин Мухаммад ан-Насави. Сират ас-султан Джалал ад-
Дин Манкбурны. Tənqidi mətnin nəşri, tərcüməsi, giriş, şərhlər və göstəricilər
Z. M. Bünyadovundur. M., 1996, s. 169-170 (bundan sonra: Ən-Nəsəvi); K. İ. Çaykinə
(К. И. Чайкин. Мусульманские династии правившие в Закавказье в XII-XIII вв. Труды НИИ
Кавказоведения АН СССР, т. I, М., 1935, s. 37, qeyd 7) istinad edən Z. M. Bünyadov "Xamuş"
adının ləqəb olduğunu, əsl adın isə ehtimalən Toğrul olduğunu bildirir. Bax: Ən-Nəsəvi, s. 344,
fəsil 58-ə aid qeyd № 1. Ədəbiyyatda çox vaxt Qızıl Arslan Xamuş kimi təqdim edilir.
119. Ən-Nəsəvi, s. 209.
120. İbn-əl-Əsir, IX, 339.
121. Рашид ад-Дин. Сборник летописей. Fars dilindən tərc. O. İ. Smirnovanındır: M.-L. 1952, c.
1(2), s. 228.
122. Yenə orada; Bax həmçinin: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 117.
123.İbnəl-Əsir, IX, s. 352.
124. Ən-Nəsəvi, s. 115,201.
125. Yenə orada, s. 201.
126. Yenə orada, s. 115.
127. З. М. Буниятов. Государство Хорезмшахов - Ануштегинидов. 1097-1231. Seçilmiş
əsərləri. Bakı, 1999, с. 3, s. 103 (bundan sonra: Xarəzmşahlar).
128. Yenə orada.
129. Bax: ən-Nəsəvi, s. 133 və sonra; Ibn əl-Əsir, s. 147.
130. Bu haqda bax: Z. Bünyadov. Atabəylər, s. 120; Azərbaycan tarixi, c. 2, s. 392.
131. Ən-Nəsəvi, s. 158.
132. Z. Bünyadov. Xarəzmşahlar, s. 174; Atabəylər, s. 127.
133. Ən-Nəsəvi, s. 202.
134. Yenə orada, s. 193.
[130 - 131]
135. Yenə orada, s. 198.
136. Yenə orada, s. 194.
137. Yenə orada, s. 195.
138. İbn əl-Əsir, IX, s. 374; tore. s. 157. 139.Ən-Nəsəvi, 201.
140. Yenə orada. 141.Yenə orada, s. 202.
142. Yenə orada, s. 221.
143. Yenə orada.
144. Yenə orada, s. 221-222.
145. Вильгельм де Рубрук. Путешествие в восточные страны. - СПб, 1911, s.171.
[131 - 132]
49
ADLAR GÖSTƏRİCİSİ
*
“A”
Abbasilər sülaləsi - 37-39, 67, 93, 119
Abdullah ibn Hatim ibn ən-Numan - 28
Abdullah (Marağa hakimi) - 59
Abşeron - 113
Afərəstə? - 17
əl-Afşin - 67
Ağacanov S. Q. - 124
Ağsunqurilər - 107
Ağşəhr qalası- 101, 127
Ağvan (Albaniya) - 15, 25-27
Axalkalaki - 127
Albak (Albaka, nahiyə) - 15, 18
Albaniya (bax Arran, Alban ölkəsi) - 9-11, 15, 18, 20, 21, 24,
30, 34-37, 39, 46, 47, 66, 83, 98 albanlar - 9
AlpArslan-71, 78-80, 87, 88 Anadolu - 91 Ani-90, 101
[132 - 133]
Araz çayı - 9,11,25,27,28, 37,65,66, 74, 75,79. 91, 99, 104, 111, 115
Aristakes Lastiversi - 78, 84 Arpaçay - 22
Arran - 9, 18, 21-24, 39-42, 44, 47, 63, 65, 66, 73, 77, 87, 89,
90, 92-96, 99, 101, 107, 108, 112, 113, 116
arranşah - 66, 72, 73,77, 83
Arslanşah - 93-95, 99-102, 106, 107, 128
Arslan Ара ibn Ağsunqur əl-Əhmədili - 99
Arsrunilər sülaləsi - 19, 20, 39, 45, 63, 68-70, 73, 76, 85
Arsruni Aşot (Vaspurakan hakimi) - 70
Arsruni Qaqik - 61
Artaksi - 50
Asogik - 31, 61, 62, 65, 70, 71,81, 82
Aşağı Yayçı - 22
Aşot (Şəddadi) - 86
II Aşot (Baqrati) - 62
III Aşot ibn Abbas (Baqrati) - 64
Aşurbəyli Sara - 125, 126
Aşuş- 113
Atabəylər dövləti - 94, 99,103, 107, 111, 116, 120
Ater- Nerseh (İveriya hökmdarı) - 61
Atəşi Baquan - 37
Atropatena ( Alrpatakan, Azərbaycan) - 9, 18-20, 28, 39, 45
Atrpatakan çayı (bax Araz) - 28
Ave-91
Aytuğmış - 122
azərbaycanlılar - 8, 10, 12, 27
azərbaycanşah - 66, 83
“B”
əl-Bab (Dərbənd, Bab əl-Əbvab, əl-Əbvab) - 40, 46, 58, 64, 66, 82
Babayev Səfərəli -127
[133 - 134]
*
Azərbaycan və Naxçıvan adları göstəriciyə daxil edilmişdir
.
Dostları ilə paylaş: |