Namangan muhandislik-texnologiya instituti

spontan 
va 
indutsirlangan
 xillarga ajraladi. Spontan 
mutatsiya tabiatda to’satdan paydo bo’ladigan, indutsirlangan mutatsiya esa sun'iy 
sharoitda  turli  fizikaviy  yoki  kimyoviy  omillar  ta'sirida  hosil  qilinadigan 
mutatsiyadir.  Paydo  bo’lgan  joyiga  ko’ra  mutatsiya 
generativ
  va 
somatik 
mutatsiyaga  ajratiladi.  Generativ  mutatsiya  jinsiy  hujayralarda,  somatik  mutatsiya 
esa  tana  hujayralarida  ro’y  beradi.  Somatik  hujayralardagi  mutatsiya  jinsiy  yo’l 
bilan  ko’payadigan  hayvonlarning  kelgusi  avlodlarga  berilmaydi.  Bunga  asosiy 
sabab  mutatsiyaga  uchragan  hujayra,  to’qima,  organdan  kelgusi  avlod 
rivojlanmaydi. Lekin somatik mutatsiya sodir bo’lgan o’simlik organlari vegetativ 
yoki  parxish  yo’li  bilan  ko’paytirilganda  kelgusi  avlodlarga  o’tadi.  Jinsiy 
hujayralardagi  mutatsiyalar  kelgusi  avlodlarda  namoyon  bo’ladi.  Fenotipda 
namoyon bo’lishiga ko’ra mutatsiya