Navoiy shahar 16-sonli ayrim fanlar chuqur o’rganiladigan ixtisoslashgan maktabi 9-“ ”­­­­­ sinf o’quvchisi

1-AMALIY ISH. UGLEROD (IV)-OKSIDI HOSIL QILISH VA UNING XOSSALARI BILAN TANISHISH
Maqsad: uglerod (IV)-oksidi hosil qilish va uning xossalari bilan tanishish; karbonat ioni butligini aniqlash; karbonatlar bilan kechadigan reaksiya natijasida hosil bo`ladigan modda massasi va hajmini hisoblab chiqara olish.
Jihozlar: probirkalar, gaz o`tkazuvchi nayli tiqin, shtativ tarozi toshlari bilan, filtr qog‘ozi, elektr qizdirgich.
Reaktivlar: bor, marmar yoki ohaktosh bo‘laklari (CaC0₃), suyultirilgan xlorid kislota (HC1), ohakli suv (Ca(OH)₂), distillangan suv, ko‘k lakmus eritmasi, suyultirilgan o‘yuvchi natriy (NaOH), fenolftalein eritimasi, tuproq namunasi, kumush nitrat eritmasi (AgN0₃).
Ishni bajrish tartibi:

1. 
   usul. 1. Probirkaga bo‘r yoki marmardan bir necha bo‘lak solinadi va suyultirilgan xlorid kislotadan ozgina quyiladi.
   

2. 
   Probirka og‘zi gaz o‘tkazuvchi nayli tiqin bilan berkitiladi hamda nayning uchi 2-3 ml ohakli suv quyilgan probirkaga tushuriladi va sodir bo`layotgan hodisa kuzatiladi.
   
3. 
   Gaz o`tkazuvchi nayni distillangan suv quyilgan eritmaga tushuring. Gazning distillangan suvdan o'tishi 1-2 daqiqa davom etsin. Nayni chiqarib olib, olingan eritmaga bir necha tomchi ko‘k lakmus eritmasidan tomiziladi.
   
4. 
   Probirkaga suyultirilgan o‘yuvchi natriy eritmasidan 2-3 ml quyib unga bir necha tomchi fenolftalein qo‘shing. So‘ngra eritma orqali gaz o‘tkaziladi.
   
5. 
   10 g tuproq namunasidan olib, suv bilan aralashtiriladi. Aralashma filtrlanib, probirkaga quyiladi.
   

1. 
   Tuproqdan 2-3 g probirkaga solib, uning ustiga suyultirilgan xlorid kislota quyiladi. Nima kuzatiladi?
   
2. 
   Yuqorida olingan filtratga kumush nitratdan ozgina quying. Hosil bo`lgan oq rangli cho`kmani filtrlab oling.
   

Cho`kmani ikkiga bo`lib, 1-qismiga ammiak yoki suyultirilgan xlorid kislota quyiladi, 2- qismi qizdiriladi. Nima kuzatiladi?

2.