6 – LABORATORIYA ISHI
ERITMALAR. TURLI KONSENTRATSIYALI ERITMALAR TAYYORLASH.
ERITMAGA DOIR TAJRIBALAR.
1 – tajriba. O’ta to’yingan eritmalar.
Kerakli moddalar
:
natriy atsetat, (ёки Na
2
B
4
O
7
10H
2
O-бура), suv,
Kerakli jihozlar
:
probirka, shtativ, spertofka, paxta
Ishning bajarilishi:
Probirkaga 5 g natriy atsetat soling, unga 3 ml suv qo’shing va tuz
erib ketguncha qizdiring. So’ngra probirkaning og’zini
paxta bilan berkitib, probirkani sovuq
suvli stakanga soling. Eritma sovigandan keyin paxtani oling va probirkaga natriy atsetat
kristallchasidan birini tashlang. Shu ondayoq kristallcha atrofida kristallar o’sa
boshlaydi va
tezda probirkani to’ldiradi. Isiqlik chiqishiga etibor bering.
Quruq probirkaga 2-3 g natriy tiosulfat soling va tuz batamom eriguncha ehtiyotlik bilan
qizdiring. Probirka og‘zini paxta bilan berkiting va eritmani xona tempraturasigacha sekin
soviting. Hosil qilingan о‘ta tо‘yingan eritmali probirkani qattiq chayqating. Nima kuzatiladi?
Paxtani olib tashlang va tiniq eritma hosil bо‘lguncha probirkani yana qizdiring. Probirkani
og‘zini paxta
bilan yana berkitib, sekin soviting va unga natriy tiosulfatning kichik kiristalchasini
soling. Nma kо‘zatiladi?
2– tajriba. Kristallgidratlarning xossalari.
Kerakli moddalar
: mis kuporosi kristali,
tomchi suv
Kerakli jihozlar
: probirka, shtativ, spertofka
Ishning bajarilishi:
Probirkaga mis koparosining bir necha kristalini soling. Probirkani
shtativga shunday o’rnatinki, uni tubi og’zidan bir oz yuqoriroq bo’lsin (nima uchun?);
probirkani qizdiring. kristallar rangining o’zgarishini kuzating. Olingan hamma moddaning rangi
oqargandan so’ng qizdirishni to’xtating. Probirka sovitilgandan keyin unga 2 – 3 tomchi suv
tomizing. Issiqlik chiqishiga va ranginig o’zgarishiga e‘tibor bering. Reaksiya tenglamasini
yozing.
3- tajriba. Gazlarning eruvchanligiga temperaturaning ta’siri
Kerakli moddalar
: suv
Kerakli jihozlar
: probirka, stakan, shtativ,
spirt lampasi
Ishning bajarilishi:
Probirkaga vodoprovod suvidan 10-15 ml quying, uni issiq suvli
stakanga
tushirib, probirkaning ichki devorlarida pufakchalar paydo bо‘lishiga e’tibor bering.
Kuzatilgan hodisani tushuntiring.
