Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
591 ğa izləyib təqdir elədiyi əqidə dostunun həyatdan belə tez getməsi ondan ötrü sarsıdıcı zərbəydi. Daha bir Əsəd bəyin yetişməsi müşkül məsələdi, həm də yaxın müddətdə bunun baş verəcəyinə inanmır... Sonrakı dörd ili durğun intizarla keçirdi... Müharibə sonsuz fəlakətlər gətirib, dağıntılar törədib, talelər şikəst eləyib başa çatdı, dünya Xirosima və Naqasakiyə atılan atom bombalarıyla bir daha sarsılıb sükuta qərq oldu... ***
Müharibə başa çatandan az sonra onları sürgündən burax- dılar, Muhamməd Əsəd Kəraçiyə qayıtdı... Həmin günlərdə o Muhamməd Əli Cinnənin yanında, onun etibar elədiyi, məsləhətləşdiyi, fikirlərini bölüşdüyü az- saylı adamlar arasındaydı... 1947-ci il qızğın hadisələr ili oldu... Hindistan Milli Konqressi axır ki, Müsəlman Liqasının təzyiqlərinə davam gətirə bilməyib ölkənin bölünməsinə ra- zılıq verdi. Hələ ki, yeni dövləti – Pakistanı Britaniyanın nəzarəti altında general-qubernator idarə eləyəcəkdi. Cinnə onda Bombeydəydi, təcili evini satdı, bacısı və yaxın adamlarıyla vitse-kralın təyyarəsində Kəraçiyə uçdu. Həmin vaxt Muhamməd Əsəd Cinnəni qarşılayanlar arasındaydı, axıracan da onun yanında oldu. Bir neçə gündən sonra yeni konstitusiya assambleyasında Məhəmməd Əli Cinnə ölkənin müstəqilliyini elan elədi... Avqustun on yeddisində sərhəd xətti dəqiqləşəndə böyük köç başlandı: milyonlarla hindi Güneyə, müsəlmansa quzeyə üz tutdu... O günlərin birində artıq baş nazir təyin olunmuş Ləyaqət Əli xan Muhamməd Əsədi iqamətgahına çağırdı: Xarici İşlər Nazirliyinin Orta Şərq şöbəsi ona həvalə olunurdu, bunu ge- neral-qubernator məsləhət görmüşdü... Sonralar öyrəndi ki, Cinnə onu nazir görmək istəsə də, kabinetdəki bəzi adamları bu seçimin düzgünlüyünə inandı-
592 ra bilməyib. Amma bu da taleyin bəxşişiydi, elə bil, ürəyindən keçəni oxumuşdular. Üstəlik, İslamı Yeniləşmə Qurumunun üzvü seçildi, ölkənin dini cəhətdən yenidənqurulmasında söz sahiblərindən biri oldu... On üç il əvvəl müəyyənləşdirilmiş hədəflər artıq fəth olun- muşdu, bir müddət rahat yaşayıb-işləyə bilərdi... Orta Şərqlə əlaqələr necə qurulacaqdı, orda dövlət qurmaq istəyən sionistlərə münasibət necə olacaqdı? Yeni dövlətin dini həyatında hansı yeniləşmələr aparılmalıdı? İndi onun beynini məşğul eləyən bunlar idi. Əlbəttə, sionizmə qarşı çıx- maq lazımdı – Pakistan müsəlman ölkəsidi, Fələstini ayağa verməz. Yeniləşmənisə çox ehtiyatla aparmaq lazımdı – fanatiklər istənilən qədərdi, onları qıcıqlandırmaq olmaz... ...Elə o ildən Fələstin ətrafında baş verən hadisələri diqqətlə izləyirdi. Belə görünürdü ki, iyirmi beş il əvvəl doktor Veys- manın dediklərinin gerçəkləşməsinə az qalıb... Əvvəlcə Britaniya Fələstinə dair mandatından imtina elədi. Noyabrın 29-da BMT Baş Assambleyası Fələstinin bölünməsi, yəhudi və ərəb dövlətlərinin yaranması barədə qətnamə qəbul elədi. Qətnəməyə görə Qüds və Vifleem şəhərləri beynəlxalq nəzarətdə olan ərazi kimi saxlandı ki, münaqişə obyekti olmasın. Yəhudi hökuməti vəzifəsini yerinə yetirən “İşuva” agentliyi təklifi dərhal qəbul elədi, Ərəb Dövlətləri Liqası və Ali Ərəb Şurasısa bu bölgüyə qəti etirazı- nı bildirdi. 1948-ci il mayın 14-də David Ben-Quruon İsrail dövlətinin müstəqilliyi barədə bəyannamə elan elədi. Bir gün sonra da Suriya, Misir, Livan, İraq və Transiordaniya İsraillə müha- ribəyə girdiklərini bildirdilər. Ərəb ölkələrini çaxnaşma bü- rüdü, yəhudilərin evlərinə basqınlar oldu, nəticədə yüz minlərlə yəhudi İsrailə, yüz minlərlə ərəbsə Fələstinə ayrılmış ərazilərə köçmək məcburiyyətində qaldı. Mayın on altısında İsrail Müvəqqəti Dövlər Şurası yaradıl- dı, Haim Veysman Şuranın sədri, David Ben-Qurion ilk baş
593 nazir seçildilər. Həmin günlərdə Haim Veysman qürurla de- mişdi: “Biz yəhudilər iyirminci yüzildə Orta Şərqdə yıxılmaz ad- lanan dövləti (Osmanlı imperatorluğunu) yıxıb iki dövlət (İsrail və Türkiyə) qurduq. Onlara (Türkiyəyə) elə gözəl sistem inşa elədik ki, türklər Fələstini bizə verməyən Əbdülhəmidi ən azı iki yüz il də söyəcəklər”. Muhamməd Əsədsə həmin məqamda Pakistanın mövqeyindən sionizmi pisləyir, ərəblərə ədalət tələb eləyirdi, amma qəlbində ağlagəlməz sevinc vardı: uğrunda savaşdıq- ları, qurbanlar verdikləri ideya artıq həqiqətə çevrilmişdi... Yəqin, doktor Veysman bir vaxtlar ona inanıb bu yola çıxan, iyirmi beş il ərzində səbirlə, inadla, bacarıqla öz missi- yasını yerinə yetirən Muhəmməd Əsədi –Leopold Veysi də unutmayacaqdı... ***
Üç il sonra Muhamməd Əli Cinnə vərəmdən öləndə həya- tında nəyinsə dəyişəcəyini duymuşdu. Onu əvəz eləyən Ləyaqət Əli xan Muhamməd Əsədi xarici işlər naziri təyin eləmək fikrindəydi, amma macal tapmadı, az sonra öldürül- dü. Yeni general-qubernator Xoca Nazimuddinsə Muhamməd Əsədin ölkədə qalmasını istəmirdi... 1952-ci ilin əvvəllərində Pakistanın BMT yanındakı nümayəndəsi təyin olunduğu barədə qərarı eşidəndə taleyin bir daha ona qarşı mərhəmətli olduğuna inandı. Belə hesab eləyirdi ki, buna haqqı var, geridə qoyduğu illərin zəngin təcrübəsi, qazandığı etibar, çatdığı nüfuz bu mühüm vəzifəyə layiq olduğuna sübutdu. Yenə çıxışlarında, müsahibələrində sionizmə qarşı çıxırdı, bununla belə, onun sionistlərlə gizli münasibətlərdə olduğu barədə də şayiələr dolaşırdı. O şayiələrin həqiqətəuyğun olub-olmadığınısa kimsə dəqiq bilmirdi... Nyu-York başqa dünyaydı, burda özünü ali ierarxiyanın üzvü kimi hesab eləyirdi. Bu ierarxiyada layiq olduğu yeri Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|