6.
Böhranlı vəziyyətlərdə olan regionların
digər maliyyələşdirilmə mənbələri
6.1.
Hökumət kommissiyasi əhalinin sosial müdafiəsi proqramlarını
maliyyələşdirən nazirliklər vƏ müəssisələrə federal büdcə vasitələri və büdcədən
kənar sosial fondları vəsaitlərini vƏ təhsil müəssisələrinin vəsaitlərini kritik
vəziyyətdə olan regionlarda təxirəsalınmaz qaydada köçürməyi tövsiyyə edə bilər.
6.2.
Bundan əlavə federal investisiya proqramına daxil olan vƏ kritik
vəziyyətdə olan regionlarda həyata keÇirilən məqsədli maliyyələşdirmə məsələlərinə
baxıla bilər.
6.3.
Kritik vəziyyətdə olan regionlar borc yaxud qrant vəsaitlərinin istifadəsi
zamanı Beynəlxalq maliyyə təşkilatları tƏrƏfindƏn təqdim olunan xarici dövlətlərlə
ikitərəfli müqavilələrə (sazişlər) müvafiq olaraq prioritet sahə kimi nƏzƏrƏ alına
bilƏr.
6.
Regional sosial Əməkdaşlıq təcrübəsi
Sitat: Sosial Əməkdaşlıq: lüət-sorğu kitabı
Rəhbər: V.N. Kiselev, V.Q. Smolkov: AT vƏ SO.
“İqtisadiyyat” nəşriyyatı ASC 1999. S. 128
M
Regional sosial əməkdaşlıq təcrübəsi adı altında Ölkənin territorial- dövlət
təhsili, Rusiya Federasiyasının subyektləri səviyyəsində sosial Əməkdaşlıq
prinsiplərindən tÖrƏyƏn sahibkarlar, həmkarlar ittifaqı vƏ dövlətin qarşılıqlı
münasibəti baŞa dÜŞÜlÜr.
Rusiya Federasiyasının bzar münasibətlərinə keçidi bir tƏrƏfdƏn Özündə
ümumrusiya qanunauyğunluqları vƏ ziddiyyətləri xüsusiyyətlərini daŞlyir. DigƏr
tərəfdənsə federasiyanın subyektlərində belə ziddiyyətlərin əmələ gəlmƏsi vƏ praktiki
həllinin iqtisadi xüsusiyyətlər.
ümumi dövlət mexanizmləri ilə bazar islahatlarının hüquqi təminatı vƏ sosial- Əmək
münasibətlərinin nizamlanması, cƏmiyyƏt mentalllğl vƏ milli koloritlər səviyyəsində
müƏyyƏn olunan Çox mühüm spesifikasiyası var.
Rusiya federalizminin inkişafı şərtlərində iqtisadi islahatların tempi və
dərinliyini, Özəlləşdirmə modelini, sosial siyasətini müstəqil şəkildə müəyyən edən bir
Çox regionların rolu və əhəmiyyəti getdikcə artır və Öz qanunvericilik bazasinl
formalaşdırır. Regionlar sırasında Rusiya federasiyanın tərkibi, mƏsƏlən, Moskva,
Başqırdıstan, Tatarıstan, Saxa (Yakutiya) Respublikalarının xüsusi statusunu iddia
edir. Onlarda sosial Əməkdaşlıq sistemi subyektlərinin hüquq vəziyyətində, onların
federal təhsil ictimai- siyasi mexanizmində yeri vƏ rolu əhəmiyyətli dərəcədə fərq hiss
edilir.
7.
Sosial Əməkdaşlıq sistemi Moskva şəhəri Sitat:
Sosial əməkdaşlıq: lüət-sorğu kitabı Rəhbər: V.N. Kiselev,
V.Q. Smolkov: AT və SO. - M “İqtisadiyyat” nƏŞriyyati
ASC 1999. S. 181-182
Moskvada sosial ƏmƏkdaŞİlq sistemi adı altında sosial- ƏmƏk vƏ onunla
bağlı iqtisadi vƏ siyasi münasibətlərin tənzimlənməsi sahəsində təşkilati, hüquqi vƏ
iqtisadi xarakterli tədbirlər yekunu, sosial- Əmək münasibətlərinin həlli, şəhərdə
sosial sabitliyə nail olunması və möhkəmləndirilməsi baŞa dÜŞÜlÜr.
Moskvada bu sosial ƏmƏkdaŞİlq sistemi Moskva şəhərinin 1997- ciildə qbul
olunmuş “Sosial ƏmƏkdaŞİlq haqqında” qanununa müvafiq olaraq formalaşır vƏ
fəaliyyət göstərir. O aŞağidaki mƏsƏləlƏri müəyyənləşdirir (maddə 5):
Moskvada sosial cəhətdən iqtisadiyyata istiqamətləndirilmiş islahatın tƏmin
edilməsi;
Sosial
ƏmƏk
münasibətlərinin və onunla bağlı iqtisadi münasibətlərin
tənzimlənməsində effektliyin təminatı;
Moskva cəmiyyətinin sabitliyinin onun bütün təbəqələrinin maraqlarının
obyektiv nƏzƏrƏ alınması Əsasında təmin olunması;
kollektiv danışıqlar, tərəflərin razılığı ilə ikitərəfli konsultasiyanin aparılması;
qanunvericiliyin mÜƏyyƏn olunmuş qaydada təkmilləşdirilməsi;
Rusiya Federasiyası qanunvericiliyi və bu Qanuna müvafiq olaraq sazişlərin,
kollektiv müqavilələrin hazırlanması
vƏ
bağlanması;
kollektiv əmik mübahisələrinin qarşisinin alınması və mübahisələrin həllinə
kömək.
Rusiya Federasiyasının Ən effektli müvafiq regional sistemlərindən biri olan
Moskva sosial əməkdaşlıq sistemi aÇlq- aşkar şəkildə sosial Əmək münasibətlərinin
üçtərəfli tənzimlənməsinin potensial imkanlarını nümayiş etdirir. O asan şəkildə
toplanmayıb. Ancaq Moskva həmkarlar ittifaqı federasiyası vƏ Moskva hökuməti
qisa müddət ərzində həmkarlar ittifaqları, hökumət vƏ sahibkarlar ittifaqı arasında
ƏvvƏlcƏ ikitərəfli (1990), daha sonra isƏ Üçtərəfli (1993) razılıq bağlananadək
birbaşa qarşıdurma yolunu keÇƏ bilmişdir. Bu sistemin çətin strukturu var vƏ
aşağıdakılardan ibarətdir:
üçtərəfli moskva sazişi; hökumət
departtamentləri, ŞƏhər filial birlikləri (assosiasiyalar), həmkarlar ittifaqı, Moskva
vilayətinin administrasiyaları ilə sahibkarların şəhər filial birlikləri (assosiasiyalar),
Moskva həmkarlar ittifaqı vƏ sahibkarlar ittifaqının vilayətlərdəki ittifaqları
arasında ŞƏhƏr filial (filialarasi) sazişlər, müəssisə işçiləri vƏ mülkiyyət formasından
asılı olmayaraq sahibkarlar arasında kollektiv müqavilələr.
1992-ci ildən bəri sosial əmək münasibətlərinin nizamlanması üzrə Moskva
üçtərəfli kommissiyasi (gələcƏkdə Kommissiya) yaradılıb və uğurla fəaliyyət göstərir
vƏ onun Əsas vƏzifəlƏri bunlardır: hökumƏt, həmkarlar ittifaqı vƏ sahibkarlar
arasında ÜÇtƏrƏfli sazişlərin