Nigar Hüseynova

Səmərqəndli  Mahmudxoca  Behbudi
dir.  Hәm  din  adamı, 
hәm müәllim, hәm dә әdәbiyyatçı olan Behbudi Özbәk dramaturgiyasının vә  teatrının banisidir. 
Onun tamaşaları Özbәkistanda yeni bir atmosfer yaradıb vә gәnc әdәbiyyatçılara ilham mәnbәyi 
olub.  Yazdığı  yüzlәrlә  mәqalәdә  insan  hüquqları,  azadlıq,  vәtәn  sevgisi  kimi  ümdәlәr  birinci 
plana çıxarılıb.  
 
ELİŞİR NEVAİ 
Soy-kök olaraq bir uyğur ailәsinin övladı olan Əlişir Nәvai 1441-ci ildә Herat şәhәrindә 
dünyaya  gәlib.  Türk  әdәbiyyatının  klassik  şәxsiyyәtlәrindәn  biridir.  Atası 
Kiçkinə  Baxşı
  Əmir 
Teymurun  nәvәlәrinә  xidmәt  edib,  sonra  da  Babür  Şahın  sarayında  önәmli  mövqә  sahibi  olub. 
Ana  tәrәfindәn  babası  Əbu  Sәid  Çisәk  dә  Hüseyn  Baykaranın  babası  Mirzә  Baykaranın 
bәylәrbәyi olub. Nәvai uşaqlığında Hüseyn Baykara ilә bir yerdә böyüyüb, tәlim-tәhsili bir yerdә 
alıblar (Levend-I, 1965:29). Babür Şahın sarayında önәmli mövqe tutub (Kut, 1989:449).  
Əmir  Teymurun  oğlu  Şahruhun  ölümüylә  taxt-tac  uğrunda  çıxan  iğtişaş  sәbәbi  ilә 
Kiçkinә  Baxşı  o  vaxt  altı  yaşında  olan  oğlu  Əlişir  Nәvaini  götürüb  Yәzd  üstündәn  İraqa  gedib. 
Kiçkinә,  Xorasanda  iğtişaş  sakitlәşdikdә  1452-ci  ildә  tәkrar  Xorasana  qayıdıb.  Uzun  müddәt 
Babürün  xidmәtindә  olub,  Nәvai  dә  onunla  birlikdә  dövlәtә  xidmәt  edib.  Hüseyn  Baykaranın 
tәrәfini  saxlayan  Babür  Xan,  Nәvai  ilә  olan  әlaqәsini  atası  Kiçkinәnin  ölümündәn  sonra  da 
kәsmәyib. Mәşhәdә gedәrkәn hәm Hüseyni, hәm dә Nәvaini özüylә aparıb (1456). Babür 1457-ci 
ildә  Mәşhәddә  vәfat  edib  Hüseyn  Baykara  da  Mәrvә  qayıdıb,  ancaq  Nәvai  Mәşhәddә  qalıb 
tәhsilini  davam  etdirib.  Babürün  vәfatı  ilә  birlikdә  hamisiz  qalan  Nәvaini  Teymurilәrin  quşçu 
әmiri Seyyid Hәsәn Ərdәşir himayә edib. Mәşhәddә İmam Rza Mәdrәsәsindә tәhsil alarkәn İranlı 
bir  çox  alim  vә  şairlә  tanış  olub,  onlardan  dәrs  alıb.  1464-cü  ildә  Herata  gәdib,  orda  Əbu  Sәid 
Mirzәnin  xidmәtinә  girib,  ancaq  ondan  üz  görmәdikdә  Sәmәrqәndә  gedәrәk