Nigar Hüseynova



Yüklə 1,46 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə76/333
tarix13.05.2022
ölçüsü1,46 Mb.
#86929
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   333
SON -Dünya Edebiyatı (Türk Xalqları Edebiyatı) (1)

Pişpəkskiy  Listok
dur  ki,  kommunist  inqilabdan  sonra  Rus  dilindә  çap  olunub.  Qәzet 


 
 
36 
 
daha sonra Kommunist Partiyasının nәşriyyat orqanına çevrilib. 1920-ci ildәn sonra isә 
Krosnoye 
Znamya
  adıyla  fәaliyyәtini  davam  etdirib.  İlk  jurnal  isә  yenә  Bişkekdә 
Ceti-Suu
  vilayәtinin 
nәşriyyat orqanı kimi
 Yuniy Proletariy
 adıyla çap olunub. Bundan sonra çap olunan qәzetlәr vә 
jurnallar  eynilә  Türküstan  Kommunist  Partiyasının  nәşriyyat  orqanı  olan 
Krasnaya  Pravda
 
qәzetindә olduğu kimi Rus dilindә çap olunub (Altımışova, 2013:74).  
Rus  dilini  bilmәyәn  Qırğızlarda  bu  nәşriyyat  orqanları  o  qәdәr  dә  tәsirli  ola  bilmәyib. 
Sonrakı  illәrdә  Qırğız  gәnclәrinin  Rus  dilini  öyrәnmәsindәn  sonra  belә  Qırğızlar  öz  adәt-
әnәnәlәrinә  sadiq  qalıblar  vә  Rus  mәdәniyyәtinin  tәsirinә  tәslim  olmayıblar.  Bunun  әn  önәmli 
sәbәbi  dә  qırğız  xalqının  ictimai  hәyatının  әksәriyyәtlә  dağlarda,  bozqırda  keçmәsi  vә  bozqır 
mәdәniyyәtinin  öz  hakimiyyәtini  davam  etdirmәsi,  ikincisi  isә  19-cu  әsrin  ikinci  yarısından 
etibarәn  Rusların  Türküstan  torpaqlarını  işğal  edәrәk  şәhәrlәri  әlә  keçirmәsi  vә  Qırğızların 
bozqırdakı torpaqlara üz tutaraq buralarda yaşamağa başlamasıdır. Mәsәlәn 1950-ci ildә paytaxt 
Bişkek şәhәrindә qırğızların sayı ancaq %2,5 qәdәrdi. Qırğızlar öz müstәqilliklәrini elan etdikdәn 
sonra  bu  say  birdәn  %75-ә  çıxıb.  Bundan  bu  nәticә  çıxır  ki,  ruslar  әsrlәr  boyu  qırğız  xalqını  öz 
yurdunda dağlarda vә bozqırda yaşamağa mәhkum edәrәk onlara ikinci sinif insan kimi yanaşıb 
(Abdıkulova, 2016:168). 
Kommunist  İnqilabından  öncә  Çarlıq,  Qırğızları  ruslaşdırmaq  mәqsәdilә  bölgәdә  Rus 
mәktәblәri  açıb,  bu  mәktәblәrә  dә  xüsusilә  ata-anası  olmayan  qırğız  uşaqlarını  götürüb,  onları 
oxuyub-yetişdirib.  Mәqsәdi  dә  bu  cür  bir  ziyalı  tәbәqәsi  yaradaraq  Qırğızstanı  bunların  әlilә  öz 
xeyrinә idarә etmәkdi. Dünyaya gәldikdәn sonra yoxsulluqdan savayı nә bir mәhәbbәt, nә dә ata-
ana  qayığısı  görmәyәn  bu  uşaqlar  ruslara  inanıb  vә  bu  inam  inqilabdan  sonra  da  artıqlamasıyla 
davam  edib.  İ.  Arabayev,  K.  Sarıkulakov,  Sıdık  Karaçev,  Kasım  Tınıstanov  kimi  ziyalılar  bu 
mәktәblәrdә yetişib (Aşçı, 2009:9).  
1924-cü  ildәn  sonra  Kazan,  Almatı  kimi  müxtәlif  şәhәrlәrdә  yetişәn  qırğız  gәnclәri 
ölkәyә qayıdıb öz ana dillәrindә fәaliyyәtә başlayıblar. Qırğız türkcәsindә ilk yayımlanan 

Yüklə 1,46 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə