36
daha sonra Kommunist Partiyasının nәşriyyat orqanına çevrilib. 1920-ci ildәn sonra isә
Krosnoye
Znamya
adıyla fәaliyyәtini davam etdirib. İlk jurnal isә yenә Bişkekdә
Ceti-Suu
vilayәtinin
nәşriyyat orqanı kimi
Yuniy Proletariy
adıyla çap olunub. Bundan sonra çap olunan qәzetlәr vә
jurnallar eynilә Türküstan Kommunist Partiyasının nәşriyyat orqanı olan
Krasnaya Pravda
qәzetindә olduğu kimi Rus dilindә çap olunub (Altımışova, 2013:74).
Rus dilini bilmәyәn Qırğızlarda bu nәşriyyat orqanları o qәdәr dә tәsirli ola bilmәyib.
Sonrakı illәrdә Qırğız gәnclәrinin Rus dilini öyrәnmәsindәn sonra belә Qırğızlar öz adәt-
әnәnәlәrinә sadiq qalıblar vә Rus mәdәniyyәtinin tәsirinә tәslim olmayıblar. Bunun әn önәmli
sәbәbi dә qırğız xalqının ictimai hәyatının әksәriyyәtlә dağlarda, bozqırda keçmәsi vә bozqır
mәdәniyyәtinin öz hakimiyyәtini davam etdirmәsi, ikincisi isә 19-cu әsrin ikinci yarısından
etibarәn Rusların Türküstan torpaqlarını işğal edәrәk şәhәrlәri әlә keçirmәsi vә Qırğızların
bozqırdakı torpaqlara üz tutaraq buralarda yaşamağa başlamasıdır. Mәsәlәn 1950-ci ildә paytaxt
Bişkek şәhәrindә qırğızların sayı ancaq %2,5 qәdәrdi. Qırğızlar öz müstәqilliklәrini elan etdikdәn
sonra bu say birdәn %75-ә çıxıb. Bundan bu nәticә çıxır ki, ruslar әsrlәr boyu qırğız xalqını öz
yurdunda dağlarda vә bozqırda yaşamağa mәhkum edәrәk onlara ikinci sinif insan kimi yanaşıb
(Abdıkulova, 2016:168).
Kommunist İnqilabından öncә Çarlıq, Qırğızları ruslaşdırmaq mәqsәdilә bölgәdә Rus
mәktәblәri açıb, bu mәktәblәrә dә xüsusilә ata-anası olmayan qırğız uşaqlarını götürüb, onları
oxuyub-yetişdirib. Mәqsәdi dә bu cür bir ziyalı tәbәqәsi yaradaraq Qırğızstanı bunların әlilә öz
xeyrinә idarә etmәkdi. Dünyaya gәldikdәn sonra yoxsulluqdan savayı nә bir mәhәbbәt, nә dә ata-
ana qayığısı görmәyәn bu uşaqlar ruslara inanıb vә bu inam inqilabdan sonra da artıqlamasıyla
davam edib. İ. Arabayev, K. Sarıkulakov, Sıdık Karaçev, Kasım Tınıstanov kimi ziyalılar bu
mәktәblәrdә yetişib (Aşçı, 2009:9).
1924-cü ildәn sonra Kazan, Almatı kimi müxtәlif şәhәrlәrdә yetişәn qırğız gәnclәri
ölkәyә qayıdıb öz ana dillәrindә fәaliyyәtә başlayıblar. Qırğız türkcәsindә ilk yayımlanan
Dostları ilə paylaş: